خواب ناکافی و نور موبایل شبانه، تهدید سلامتی جوانان
به گزارش مخاطب ۲۴: مشکلات بسیاری از بیماران با الگوی سنتی خطر مطابقت ندارند. آنها اضافه‌وزن ندارند، سیگار نمی‌کشند و اغلب سابقه‌ی خانوادگی بیماری قلبی نیز در آنها وجود ندارد. اما یک ویژگی مشترک در میانشان دیده می‌شود: سبک زندگی دیجیتالی پرشتاب، سرشار از استفاده‌ی مداوم از صفحه‌نمایش، خواب نامنظم و درگیر بودن تقریباً همیشگی با فضای آنلاین.
این تغییر تنها موضوعی برای بحث و گفت‌و‌گو نیست؛ بلکه واقعیتی است که هر روز در کلینیک‌ها دیده می‌شود. افراد جوان‌تری با نشانه‌های اولیه‌ی فشار خون بالا مراجعه می‌کنند. در حالی که همچنان مصرف غذا‌های ناسالم، استرس و کم‌تحرکی در این روند مؤثرند، دو عادت جدید بی‌سروصدا فشار بیشتری بر بدن وارد می‌کنند: استفاده‌ی بی‌وقفه از صفحه‌نمایش و خوابی که دیگر نه عمیق است و نه منظم.
برای بررسی این موضوع، با دکتر سارات سی‌وی تالوری، متخصص ارشد طب داخلی در بیمارستان آرته، حیدرآباد گفت‌و‌گو کردیم.
ارتباط دنیای دیجیتال با پرفشاری خون
دکتر تالوری می‌گوید: «تلفن‌های هوشمند، لپ‌تاپ‌ها و تلویزیون‌ها به بخش جدایی‌ناپذیری از زندگی روزمره تبدیل شده‌اند. در حالی که این وسایل باعث راحتی و ارتباط بهتر می‌شوند، استفاده‌ی بیش‌ازحد از آنها بی‌سروصدا سلامت جسمی و روانی را دستخوش تغییر می‌کند. بدن انسان برای نشستن در یک وضعیت ثابت، آن هم ساعت‌ها مقابل نور صفحه‌نمایش، طراحی نشده است. اما فراتر از خستگی ناشی از وضعیت بدنی، تأثیر عمیق‌تری بر تنظیم فشار خون دارد.»
او ادامه می‌دهد: «استفاده‌ی شبانه از صفحه‌نمایش باعث می‌شود بدن در حالتی از هشدار پنهان باقی بماند—even اگر ذهن احساس خستگی کند. ضربان قلب بالا می‌رود، رگ‌های خونی منقبض می‌شوند و بدن سیگنال‌های طبیعی برای استراحت و آرام‌سازی را دریافت نمی‌کند. وقتی این روند به عادتی شبانه تبدیل می‌شود—چه با اسکرول‌کردن، تماشای فیلم یا کار نیمه‌تمام—ریتم طبیعی بدن به‌تدریج از تعادل خارج می‌شود و توانایی آن برای بازسازی و بازیابی خود کاهش می‌یابد.»
دکتر تالوری می‌افزاید: «نور آبی ساطع‌شده از صفحه‌نمایش‌ها نیز نقش دارد. این نور باعث سرکوب ترشح ملاتونین می‌شود—هورمونی که بدن را برای خواب آماده می‌کند. این تأخیر در روند طبیعی به‌خواب‌رفتن، باعث خواب بی‌کیفیت، دیرهنگام و کوتاه‌تر می‌شود؛ که همه‌ی اینها اکنون به‌عنوان عوامل خطر مستقل برای پرفشاری خون شناخته می‌شوند.»
امروزه، خواب بی‌صدا قربانی می‌شود. یک اسکرول کوتاه در رختخواب، تماشای فقط یک قسمت دیگر، یا ایمیل‌های دیرهنگام، تبدیل به عادت‌هایی شده‌اند که ریتم درونی بدن را به‌هم می‌ریزند؛ همان ریتمی که برای بازسازی و استراحت به آن وابسته است.
او ادامه می‌دهد: «استراحت فقط به معنی احساس سرحال بودن نیست؛ بلکه زمانی است که بدن فرآیند‌های ترمیمی پنهان را انجام می‌دهد. در طول خواب، سطح فشار خون کاهش می‌یابد. اما اگر این استراحت خیلی کوتاه، سبک یا گسسته باشد، این افت طبیعی رخ نمی‌دهد. در نتیجه بدن حتی در تاریکی شب، در حالت هشدار باقی می‌ماند. این فشار پنهان هر شب جمع می‌شود و خطر پرفشاری خون، آسیب به قلب، سکته و خستگی کلیوی را بالا می‌برد.»
علاوه بر این، کم‌خوابی سطح کورتیزول (هورمون اصلی استرس) را نیز افزایش می‌دهد. کورتیزول مزمن بالا باعث التهاب عروقی و مقاومت به انسولین می‌شود—دو عاملی که خطر بیماری‌های قلبی-عروقی را تشدید می‌کنند.
جوانان و خطر پنهان
دکتر تالوری هشدار می‌دهد: «یکی از نگرانی‌های بزرگ آن است که افراد جوان به‌ندرت خود را در معرض خطر پرفشاری خون می‌دانند. نبود علائم در مراحل اولیه، حس امنیت کاذبی به آنها می‌دهد. برخلاف درد قفسه سینه یا تپش قلب، فشار خون بالا در ابتدا هیچ نشانه‌ای ندارد. اما اگر کنترل نشود، سال‌ها به‌صورت پنهان به رگ‌ها، قلب، مغز و کلیه‌ها آسیب می‌زند.»
در میان بزرگسالان جوان، فشار خون بالا می‌تواند آغازگر مشکلات قلبی زودرس، سردرد‌های مکرر، تاری دید یا موج‌هایی از اضطراب باشد—علائمی که اغلب بی‌اهمیت تلقی می‌شوند یا به استرس‌های روزمره نسبت داده می‌شوند.
کنترل اوضاع: تغییرات کوچک، تأثیری بزرگ
عادت‌های دیجیتال به‌سادگی تغییر نمی‌کنند، اما گام‌های کوچک و مستمر می‌توانند خطر پرفشاری خون را به‌طور چشمگیری کاهش دهند:
• انضباط در استفاده از صفحه‌نمایش: تعیین محدوده‌ای برای استفاده از وسایل دیجیتال، به‌ویژه در ۱ تا ۲ ساعت قبل از خواب، به بازگشت الگوی خواب سالم کمک می‌کند. پرهیز از استفاده‌ی تلفن در رختخواب و تعیین «مقررات خاموشی صفحه‌نمایش» از نقاط شروع مؤثر است.
• اولویت دادن به خواب: قلب برای حفظ سلامت خود به خواب مداوم و بی‌وقفه (ترجیحاً ۷ تا ۸ ساعت در شب) نیاز دارد. حذف کافئین پس از غروب آفتاب و دور نگه داشتن صفحه‌نمایش از محل خواب، گام‌های ساده‌ای برای بازسازی ریتم خواب بدن هستند.
• وقفه‌های حرکتی: نشستن طولانی‌مدت جلوی صفحه‌نمایش باعث کندی جریان خون می‌شود. وقفه‌های حرکتی کوتاه هر ۴۵ تا ۶۰ دقیقه به تنظیم گردش خون و کاهش تنش عضلات و ذهن کمک می‌کند.
• پایش منظم فشار خون: جوانانی که زمان زیادی را پای صفحه‌نمایش می‌گذرانند یا خواب بی‌کیفیتی دارند، نباید منتظر علائم بمانند. کنترل دوره‌ای فشار خون—حتی در داروخانه یا در معاینه‌ی سالانه—می‌تواند به تشخیص زودهنگام کمک کند.
پیام پایانی متخصص
دکتر تالوری در پایان می‌گوید:
«پرفشاری خون در عصر دیجیتال، دیگر تنها تحت‌تأثیر ژنتیک نیست. اکنون سبک زندگی، نقش غالب را دارد—از جمله استفاده از صفحه‌نمایش، کیفیت خواب، تغذیه، استرس و میزان فعالیت بدنی.»
«شناخت زودهنگام تأثیر زندگی دیجیتال بر سلامت قلب، اولین گام است. با آگاهی به‌موقع و ایجاد تغییرات ساده، نه‌تنها می‌توان فشار خون را کنترل کرد، بلکه می‌توان از بروز آن جلوگیری کرد. در جهانی که خواسته‌های دیجیتال هر روز در حال افزایش است، محافظت از قلب به بازگرداندن تعادل بستگی دارد.»
این مقاله شامل اطلاعاتی است که توسط یک متخصص ارائه شده و صرفاً برای اهداف اطلاع‌رسانی تهیه شده است. در صورت مواجهه با هرگونه مشکل سلامتی، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
منبع: هلث
