لاغر‌ها هم به کبد چرب مبتلا می‌شوند؟

مخاطب۲۴- بیماری‌های کبدی، یکی از ۵ عامل مرگ و میر در ایران هستند و یکی از این بیماری‌ها که به دلیل نداشتن علائم بالینی به «بیماری خاموش» معروف است، «کبد چرب» نام دارد.

کبد چرب به زبان ساده یعنی تجمع بیش از حد چربی در کبد. یک کبد سالم همیشه حاوی مقدار کمی چربی است. زمانی که بیش از ۱۰ درصد وزن کبد شما را چربی تشکیل دهد، مشکل‌ساز می‌شود. این عضو، نقش یک فیلتر تصفیه برای تمام غذا‌ها و نوشیدنی‌ها قبل از ارسال آنها به سایر نقاط بدن را ایفا می‌کند. اگر ما مدام چربی‌های مضر مصرف کنیم، کبد نمی‌تواند آنها را تصفیه یا دفع کند و اگر این چربی‌ها مدت زمان زیادی در کبد بمانند، به مرور زمان بر عملکرد آن تأثیر می‌گذارند و باعث آسیب‌های مختلف کبدی می‌شوند.
طبق تازه‌ترین آمار‌ها بیش از ۳۰ درصد ایرانی‌ها به یکی از درجاتِ کبد چرب مبتلا هستند و خیلی از آنها از این موضوع خبر ندارند. چراکه این بیماری هیچ علامت مشخصی ندارد و فرد زمانی متوجه آن می‌شود که مبتلا شده است؛ بنابراین پزشکان تاکید دارند که افراد حتما سالی یک بار برای آزمایش خون و سونوگرافی اقدام کنند تا از سلامت کبد خود مطمئن شوند.

یک بیماری خطرناک که هیچ علامتی ندارد

خیلی از مردم درباره عملکرد، نقش و اهمیت کبد و نیز عوامل آسیب‌رسان به آن هیچ اطلاعی ندارند و به دلیل همین ناآگاهی، گاه صدمات جبران‌ناپذیری به این عضو مهم خود می‌رسانند. باید بدانیم که کبد، یکی از اندام‌های حیاتی بدن است که وظیفه بسیار مهمِ پاکسازی خون را بر عهده دارد و بیماری کبد چرب زمانی اتفاق می‌افتد که کبد به دلیل تجمع بیش از حد چربی در این عضو نمی‌تواند به وظیفه خود عمل کند.

به گفته کارشناسان تغذیه ناسالم مثل مصرف بی‌رویه چربی‌های مضر، غذا‌های فست‌فودی، سوسیس، کالباس، پنیر پیتزا و ...، بی‌تحرکی، چاقی، عوامل ژنتیکی، دیابت، مصرف برخی داروها، کلسترول خون بالا و تریگلیسیرید بالا از مهم‌ترین عواملی هستند که به بروز کبد چرب منجر می‌شوند.

دکتر ایرج خسرونیا، فوق تخصص بیماری‌های گوارش و کبد به این نکته مهم اشاره می‌کند که بیماری کبد چرب هیچ علائمی ندارد و اگر فرد احیانا برای انجام آزمایش خون و سونوگرافی مراجعه کند، متوجه بیماری خود می‌شود.

دکتر خسرونیا بیماری کبد چرب را به زبان بسیار ساده توضیح می‌دهد و می‌گوید: چربی‌هایی که وارد بدن ما می‌شوند، باید بسوزند. اگر این چربی‌ها بیشتر از حد نیاز بدن‌مان باشد، در کبد تجمع می‌کند و فرد به مرور زمان به بیماری کبد چرب مبتلا می‌شود.

اما چه دلایل و عواملی موجب ابتلا به کبد چرب می‌شود که ۳۰ درصد ایرانی‌ها را درگیر خود کرده است؟ دکتر خسرونیا در این زمینه توضیح می‌دهد: این بیماری به ایرانی‌ها اختصاص ندارد و یک بیماری شایع جهانی است و دلایل بروزش هم رژیم‌های غذایی غلط و مصرف چربی‌های مضر، نداشتن فعالیت بدنی منظم و مناسب، چاقی، مصرف بعضی دارو‌ها مثل آنتی‌بیوتیک‌ها و مسکن‌ها، مصرف الکل، خواب نامنظم و ناکافی و دیابت هستند.

این فوق تخصص بیماری‌های گوارش و کبد تاکید می‌کند: مصرف بی‌رویه و طولانی آنتی‌بیوتیک‌ها و مسکن‌ها هم روی سلامت کبد اثر می‌گذارد و هم روی کلیه‌ها. کبد مثل فیلتر بدن عمل می‌کند و همه مواد سمی و مواد خوب که وارد بدن می‌شوند، باید از طریق کبد وارد سیستم بدن ما شود. اگر این مواد مضر باشند، اولین جایی که ضربه می‌بیند، کبد است؛ بنابراین باید از مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌ها، مسکن‌ها و الکل خودداری کرد. او می‌گوید: چاقی هم معضلی است که باید مراقب بود. آمار چاقی در ایران در سال‌های اخیر افزایش چشمگیری داشته و هر سال بیشتر هم می‌شود.

۱۰ راهکار برای دور ماندن از کبد چرب

خیلی‌ها تصور می‌کنند بیماری کبد چرب خوب‌شدنی نیست، اما دکتر خسرونیا تاکید دارد که این بیماری درمان دارد و درمانش هم تحرک کافی، کاهش وزن و تغذیه مناسب است. ما پرونده‌های زیادی از بیماران خود داریم که کاملا بهبود پیدا کرده‌اند. فقط نباید بگذارید دیر شود و کبد زیادی درگیر شود.

این فوق تخصص بیماری‌های گوارش و کبد می‌گوید: کبد چرب مثل دیابت و فشار خون بالا نیست که دیگر خوب نمی‌شوند و برای همیشه با فرد می‌مانند. فرد مبتلا به دیابت دیگر صددرصد بهبود پیدا نمی‌کند، یا فرد مبتلا به فشار خون بالا اگر تحت کنترل نباشد، ممکن است خونریزی مغزی یا سکته قلبی کند و به طور ناگهانی فوت کند. اما کبد چرب زمان زیادی طول می‌کشد تا به گرید‌های ۱ و ۲ و ۳ برسد.

این پزشک البته پیشگیری را بهتر از درمان می‌داند و می‌گوید: تغییر سبک زندگی، اولین قدم برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری است؛ افراد باید ورزش و فعالیت بدنی را به برنامه‌های روزانه خود اضافه کنند، نگذارند چاق شوند، تغذیه مناسب و سالم داشته باشند، مصرف فست‌فود‌ها را کم کنند و به مصرف سبزیجات، میوه‌جات و لبنیات کم‌چرب رو بیاورند، آنتی‌بیوتیک‌ها و مسکن‌ها را بی‌رویه و طولانی‌مدت مصرف نکنند، الکل مصرف نکنند، خواب منظم و کافی داشته باشند، قند خون خود را سالانه چک کنند تا از عدم ابتلا به دیابت مطمئن شوند، همچنین حداقل سالی یک بار برای چکاپ (آزمایش خون و سونوگرافی) اقدام کنند تا از سلامت کبد خود مطمئن شوند.

افراد لاغر مبتلا نمی‌شوند؟

بیماری کبد چرب ۴ مرحله یا گرِید دارد و گرید ۴ همان «سیروز کبدی» است. در این مرحله، بافتِ آسیب‌دیده جایگزین بافت سالم کبد می‌شود و عملکرد کبد را به شدت کاهش می‌دهد. به طوری که می‌تواند عملکرد کبد را به طور کامل مختل کند. موضوع نگران‌کننده‌تر این که سیروز کبدی می‌تواند منجر به نارسایی کبد و حتی ابتلا به سرطان کبد شود.

دکتر خسرونیا می‌گوید: سیروز کبدی در مراحل آخر اتفاق می‌افتد و نباید بگذاریم کار به آنجا برسد. اگر هر ۶ ماه یا سالانه یک بار برای چکاپ کامل اقدام کنیم، به این بیماری مبتلا نمی‌شویم یا حداقل به موقع متوجه آن می‌شویم و مانع پیشرفت آن خواهیم شد.

این فوق تخصص گوارش و کبد درباره این که ابتلای زنان به کبد چرب بیشتر است یا مردان هم می‌گوید: با توجه به این که چاقی و تجمع چربی در زنان بیشتر است، بیشتر خانم‌ها به این بیماری مبتلا می‌شوند. کلا افراد چاق بیشتر درگیر این بیماری می‌شوند. گرچه به گفته پزشکان، این دلیل نمی‌شود که افراد لاغر مبتلا نشوند. لاغر‌ها هم به دلایل ژنتیکی و همچنین مصرف الکل و سبک زندگی نامناسب ممکن است کبد چرب بگیرند؛ بنابراین لازم است که همه نکات خودمراقبتی را رعایت کنند تا کبد سالمی داشته باشند.