دو روز بازدید رایگان دانشجویان از موزهها
به گزارش مخاطب ۲۴، این طرح که شامل موزههای برجستهای تحت مدیریت وزارتخانه و بنیاد مستضعفان است، فرصتی ویژه برای تعمیق ارتباط قشر دانشگاهی با تاریخ و هنر ایرانی فراهم میآورد.
دانشجویان و اساتید دانشگاه به مناسبت «روز دانشجو» میتوانند طی ۲ روز (۱۶ و ۱۷) آذر به صورت رایگان از محوطههای تاریخی مانند تخت جشمید و عالیقاپو، اماکن فرهنگیتاریخی و موزههای تحت مدیریت وزارت میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی و ۱۶ آذر از موزههای وابسته به بنیاد مستضعفان با ارائه کارت شناسایی مرتبط بازدید کنند.
۸۴۰ موزه تحت مدیریت وزارت میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی در کشور فعال است که موزه ملی سعدآباد، موزه ملی ایران، کاخ موزه نیاوران، کاخ موزه گلستان زیر نظر وزارت میراث فرهنگی، موزههای، آبگینه، نقاشی پشت شیشه، هنرهای ملی و رضا عباسی زیر نظر میراث فرهنگی استان تهران و موزه های، هنر ایران، خودروهای تاریخی ایران، زمان، باغ موزه دفاع مقدس، پردیس موزهای دفینه (موزهای هنر اسلامی و جهان، نگارههای هنر، گوهر و آرایههای تاریخی، پول ایران)، پردیس موزهای یزد (موزهای نور و روشنایی، تار و پود)، موزه هزارههای هنر کیش، موزه ملی هنرهای اصفهان و پردیس موزهای رامسر نیز مؤسسه فرهنگی بنیاد مستضعفان فعالیت میکنند.
در این گزارش به معرفی برخی از این اماکن از جمله مجموعه فرهنگی-تاریخی سعدآباد با موزههای تخصصی متعددی، چون موزه فرشچیان و موزه آب، مجموعه کاخ گلستان به عنوان قدیمیترین مجموعه تاریخی تهران با تالارهای آینه و سلام، و کاخ موزه نیاوران میزبان آثار هنری بینالمللی. همچنین، موزههای تخصصی آبگینه، نقاشی پشت شیشه، هنرهای ملی، رضا عباسی، موزه ملی ایران و باغ موزه دفاع مقدس میپردازیم.
کاخ موزه ملی سعدآباد
مجموعه فرهنگی - تاریخی سعدآباد با ۱۱۰ هکتار مساحت بزرگترین باغ و مجموعه تاریخی شهر تهران است که ابتدا کاخ احمدشاه بود و پس از به سلطنت رسیدن رضا شاه توسط او خریداری شد و سایر مجموعه کاخها توسط رضا شاه و محمدرضا شاه در دوره ایران پهلوی، افزوده و گسترش یافت. این مجموعه تاریخی دارای چند هکتار جنگل طبیعی به همراه چندین کاخ، عمارت، موزه، ساختمانهای متعدد، قنات، باغ، گلخانه و خیابان در ناحیه شمیران، در مجاورت دربند و در دامنۀ رشتهکوه البرز ساخته شده است.
موزهای، آب، استاد بهزاد، برادران امیدوار، چهرههای ماندگار، خط و کتابت میرعماد، ظروف سلطنتی، مردمشناسی، مینیاتور استاد آبکار، فرشچیان، نظامی، پوشاک سلطنتی، هنرهای زیبا، هنر ملل، آشپزخانه سلطنتی و اسناد و آلبوم سلطنتی موزههایی است که در مجموعه فرهنگی - تاریخی سعدآباد قرار دارد.
موزه آب
موزه آب در بخش مرکزی مجموعه سعدآباد قرار دارد. در این موزه، اسناد و مدارک مربوط به آب مانند دفترچه میرآب، وقف نامهها، ابزار و ادوات مربوط به آب مانند فنجان آبی، ساعت آبی، لوازم حفر چاه و قنات و تندیسهای گوناگونی از دانشمندان آبشناس و تندیس میرآب نگهداری میشود.
موزه استاد بهزاد
موزۀ مینیاتور استاد حسین بهزاد در بخش مرکزی سعدآباد قرار دارد. ساختمان این موزه، متعلق به اواخر دوران قاجار و اوایل دوران پهلوی است. در دوران پهلوی این موزه، به کاخ کرباس معروف بوده که به عنوان استراحتگاه و محل کار رضاشاه استفاده میشده، و در دوران محمدرضاشاه، به عنوان کاخ ولیعهدی مورد استفاده رضا پهلوی، در دوران کودکی و نوجوانی او بوده است. این موزه، پس از بازسازی و مرمت در سال ۱۳۷۳ خورشیدی و به مناسبت صدمین سالگرد تولد استاد بهزاد، افتتاح شد. این موزه، دارای پنج سالن است و از زیرزمین این موزه، به عنوان نمایشگاه و محل آموزش، استفاده میشود.
موزه برادران امیدوار
موزۀ برادران امیدوار، در شمال غربی مجموعۀ سعدآباد، واقع شده و ساختمان آن، متعلق به دوران قاجار است. این موزه، شامل ۴ اتاق با نمای آجری قرمز رنگ و گچ بریهای زیبا است، که کالسکهخانه و استراحتگاه سورچیها بوده است.
موزه چهرههای ماندگار
در محوطه این موزه، تصویر و زندگینامه کوتاهی از چهرههای ماندگار ایران در رشتههای مختلف به همراه چند تندیس از دانشمندان ایرانی قرار دارد.
موزه خط و کتابت میرعماد
ساختمان موزه خط و کتابت میرعماد دو طبقه دارد که محل سکونت دو تن از فرزندان شاه (فرحناز و علیرضا) بود. پس از انقلاب ساختمان مذکور به نمایش آثار خطی، اختصاص یافت.
موزه ظروف سلطنتی
۵۰۳ قطعه ظروف و اشیای تزیینی در پنج سالن و دو طبقه در موزه ظروف سلطنتی به نمایش درآمده، ظروف مذکور به چهار دسته ظروف قاجار، پهلوی اول، پهلوی دوم و ظروف اهدایی در شرایط و مناسبتهای مختلف به محمد رضا، فرح و رضا پهلوی تقسیم شده است.
موزه مردمشناسی
این موزه دربرگیرنده مجموعه کاملی از سیر فرهنگ و راه و روش زندگی انسان و آینه تمام نمایی است، از تحولات مختلف در تمامی جنبههای زندگی انسان، که در طی ادوار گوناگون حادث شده است.
موزه مینیاتور استاد آبکار
بخشی از موزه به تابلوهای مینیاتور استاد آبکار که شامل آثار مردمشناسی، زیورآلات و پارچههای ترمه میشود، اختصاص دارد. بخشی دیگر مربوط به آثار لاکی که بیانگر تنوع و علاقهمندی او به رشتههای مختلف نگارگری ایرانی است.
موزه استاد فرشچیان
این موزه شامل ۵ سالن و بیش از ۷۰ اثر از استاد محمود فرشچیان هنرمند شهیر نقاش و نگارگر ایرانی است.
موزه نظامی
ساختمان موزه در سال ۱۳۶۰ خورشیدی توسط ارتش جمهوری اسلامی ایران بازسازی و در ۳۱ شهریور سال ۱۳۶۲ با نام موزه نظامی شد.
موزه پوشاک سلطنتی
این موزه در شمالیترین نقطۀ مجموعۀ سعدآباد قرار گرفته و دارای معماری منحصربهفرد و زیبایی است. این موزه با هدف برگزاری نمایشگاههای دورهای مجموعه، در تاریخ ۱۲ اسفند سال ۱۳۸۵ خورشیدی، با (به عنوان) نمایشگاه پوشاک سنتی و طراحی لباس افتتاح شد.
موزه هنرهای زیبا
یکی از بناهای باشکوه مجموعه سعدآباد ساختمانی است که از سال ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۷، محل استقرار وزارت دربار بوده و از سال ۱۳۶۱ به عنوان موزه هنرهای زیبا مورد بهرهبرداری قرار گرفته است.
موزه هنر ملل
این موزه شامل آثار ارزشمندی است که از چهار گوشه جهان خریداری یا اهدا شده، آثار تاریخی تمدنهای پیش از اسلام و دوره اسلامی و همچنین هنر آفریقای سیاه، هند، خاور دور، تمدن مایاها و آثار هنری دوران معاصر ایران و جهان را، در برمی گیرد.
موزه آشپزخانه سلطنتی
این آشپزخانه به مساحت ۸۰۰ متر مربع در قسمت مرکزی مجموعۀ جنب رودخانه دربند و در دوران پهلوی دوم ساخته شده است و در سال ۱۳۵۴ از طرف یک شرکت آلمانی، تمام امکانات آشپزخانه را تغییر دادند.
موزه اسناد و آلبوم سلطنتی
این موزه محل نگهداری و نمایش اسناد و آلبومهای سلطنتی بود این ساختمان از سال ۱۴۰۲ تخلیه شد و اسناد آن به بخش دیگری از مجموعۀ سعدآباد انتقال یافت.
مجموعه کاخ گلستان
مجموعه کاخ گلستان یکی از قدیمیترین و زیباترین مجموعههای تاریخی در تهران دارای چندین موزه و تالار است و هر بخش از این مجموعه مانند موزهای مستقل عمل میکند.
موزههای کاخ گلستان
تالار سلام (موزه مخصوص) محل نگهداری تاجها، تخت طاووس، جواهرات و هدایای سلطنتی، موزه عکس و نگارخانه سلطنتی (تالار آیینهخانه و نگارخانه) مملو از عکسها و نقاشیهای دوره قاجار، موزه مردمشناسی در عمارت خوابگاه ناصرالدین شاه، نمایش وسایل زندگی دربار قاجار، کاخ ابیض (موزه مردمشناسی) محل نمایش هدایای خارجی و اسناد تاریخی، تالار آینه یکی از معروفترین تالارها با تزئینات خیرهکننده آینهکاری، کاخ اصلی عمارت بادگیر شامل بخشهایی از زندگی روزمره شاهان قاجار، عمارت شمسالعماره اولین ساختمان بلند تهران و نماد پیشرفت در دوران قاجار و تالار برلیان و تالار عاج محل برگزاری مراسمها و دیدارهای رسمی در دوران سلطنت است.
موزههای کاخ نیاوران
مجموعهی کاخ نیاوران چندین بنای تاریخی و موزهی مستقل دارد که هر کدام به بخشی از تاریخ معاصر ایران (بهویژه دوران پهلوی) مربوط میشود.
موزههای اصلی این مجموعه عبارتند از موزه جهاننما که شامل آثار هنری از کشورهای مختلف است که توسط شهبانو فرح پهلوی گردآوری شده، در این موزه آثاری از هنرمندان بزرگ دنیا مثل پیکاسو، دالی، و آثاری از تمدنهای باستانی ایران، مصر و آمریکای جنوبی نگهداری میشود. موزه خودروهای اختصاصی نیز مجموعهای از خودروهای سلطنتی شامل رولزرویس، مرسدس بنز، فولکسواگن و موتورسیکلتهای سلطنتی است.
موزه ملی ایران
موزه ملی ایران واقع در خیابان امام خمینی تهران یکی از مهمترین و گستردهترین موزههای کشور در قلب میراث تاریخی ایران محسوب میشود. این موزه اصلیترین گنجینه پیش از اسلام ایران را در خود جای داده و شامل آثاری از آغاز تمدن بشری تا پایان دوره ساسانی است. مهمترین ویژگی آن، نمایش توالی تاریخی فرهنگ و هنر ایران در دوران تاریخی و پارینهسنگی است که به خوبی سیر تحول تمدن ملی را نمایان میکند. در این موزه فقط اشیای کهن نگه داری نمیشود بلکه پژوهشهای بزرگ باستانشناسی و حتی گاهی آثار تازه کشفشده از سراسر ایران در این مکان به نمایش درمیآید.
در موزه ایران باستان آثار دورههای باستان از آغاز تمدن تا پایان دوره ساسانی و ساختمان دوم روبروی این موزه آثار مربوط به دوره اسلامی نگهداری میشود.
موزه آبگینه و سفالینههای ایران
این موزه به طور ویژه بر هنر شیشهگری و سفالگری ایران تمرکز دارد. بخش آبگینه، مجموعهای نفیس از ظروف شیشهای متعلق به هزارههای پیش از میلاد تا دوره اسلامی را در خود جای داده و نمایشگر اوج مهارتهای تکنیکی و هنری شیشهسازان ایرانی است.
موزه ملی هنرهای تزئینی (نقاشی پشت شیشه)
موزه ملی هنرهای تزئینی نمونههای گستردهای از هنرهای کاربردی و تزئینی ایران (مانند کاشیکاری، منسوجات و چوب) را ارائه میدهد. نقاشی پشت شیشه، شاخهای از هنر نگارگری است که در دورههای متأخر (به ویژه قاجار) رواج یافت و در این موزهها به نمایش گذاشته میشود.
موزه هنرهای ملی ایران
این موزه که گاهی با هنرهای تزئینی اشتباه گرفته میشود، بیشتر بر هنرهای معاصر و ملی تأکید دارد. هدف آن نمایش گستره توانمندیهای هنری ایرانی در دوران معاصر است که ریشه در سنتها دارد، اما با رویکردهای نوین اجرا شده است.
موزه رضا عباسی
این موزه یکی از غنیترین مجموعههای خصوصی ایران در زمینه هنرهای سنتی است. تمرکز اصلی آن بر آثار نفیس خوشنویسی، نگارگری (مینیاتور) و اسکناس و مُهر است و مرجع مهمی برای بررسی آثار برجسته هنرمندان بزرگ ایرانی از قرن هشتم هجری به بعد محسوب میشود.
باغ موزه دفاع مقدس
این مجموعه یک موزه تاریخ شفاهی و بصری جنگ ایران و عراق است که فراتر از نمایش اشیاء، بر روایت چندلایه (فرهنگی، سیاسی، اجتماعی) دوران جنگ تحمیلی تمرکز دارد. طراحی آن بهگونهای است که بازدیدکننده را از طریق بخشهای مختلف مانند گذرگاههای دفاعی، بخشهای فرهنگی و بخشهای تخصصی در تجربه حسی و ادراکی آن دوران قرار میدهد و آن را به یک روایت ملی تبدیل میکند.
پردیس موزهای دفینه
این مجموعه شامل چندین موزه تخصصی است که اغلب در کنار یکدیگر در تهران (میدان تجریش) قرار دارند و بر نمایش اشیای مرتبط با فرهنگ، هنر و تمدن ملموس ایرانی در حوزههای مختلف (از جمله صنایع دستی، علوم سنتی و موسیقی) تمرکز دارد و تنوع موضوعی بیشتری نسبت به موزههای تکتخصصی ارائه میدهد. مهمترین بخش این پردیس، موزه دفینه (موزه ملی علوم و فناوری ایران) است که بر تاریخ و تحول ابزارها، علوم و فناوری در ایران تمرکز دارد.
منبع: ایرنا
