کشور‌های عربی سال ۲۰۲۳ را چگونه تمام کردند؟

مخاطب 24- سال ۲۰۲۳ سال سختی برای خاورمیانه و جهان عرب بود، زیرا این منطقه علاوه بر جنگ‌هایی که سال‌ها متحمل آن است، شاهد جنگ جدیدی بود و بلایای طبیعی برخی کشور‌های منطقه را درنوردید.

از سوریه تا مراکش، لیبی، سودان و غزه... حوادث غم انگیزی که جهان عرب را در سال ۲۰۲۳ تکان داد وتصاویر دردناکی را از چندین کشور عربی به ارمغان آورد و تأثیر سنگینی بر میلیون‌ها نفر از ساکنان این منطقه بر جای گذاشت.  

زلزله ترکیه و سوریه 

در تاریخ ۶ فوریه، جنوب ترکیه و شمال سوریه زلزله شدیدی را ثبت کردند که بر اساس آمار رسمی، بیش از ۵۵۰۰ نفر در ترکیه و ۸۵۰۰ نفر در سوریه کشته شدند. این زلزله با تحولات مهمی در روابط بین‌الملل در منطقه همراه شد، زیرا وزیر امور خارجه مصر به ترکیه سفر کرد و مطبوعات عربی این تحول را «دیپلماسی زلزله» توصیف کردند.  

بازگشت  روابط ایران و عربستان

سال ۲۰۲۳ با نزدیک شدن به صحنه دیپلماسی آغاز شد، در ماه مارس، پایتخت چین، پکن، شاهد نشستی بود که به عنوان آغاز مرحله جدیدی در منطقه توصیف شد. در این دیدار، اولین گام ملموس در مسیر عادی سازی برداشته شد. روابط ایران و عربستان بعد از ۷ سال به حالت عادی برگشت. سفارتخانه‌های دو کشور در تهران و ریاض بازگشایی شد که برخی از اندیشمندان آن را پایان هژمونی آمریکا و انگلیس بر منطقه می‌دانستند.

شمال آفریقا

تشدید بحران سیاسی در تونس

در سال ۲۰۲۳، نام تونس با دستگیری رهبران جنبش اسلامی النهضه مرتبط شد و در ماه آوریل، رهبر این جنبش و رئیس سابق مجلس، راشد غنوشی دستگیر شد و بعداً به زندان افتاد.

زلزله مراکش

سال ۲۰۲۳ سال بلایای طبیعی در خاورمیانه بود، شهر مراکش در ۸ سپتامبر شاهد زلزله‌ای به بزرگی ۷ درجه در مقیاس ریشتر بود. بیش از ۳۰۰۰ نفر در اثر زلزله کشته شدند. پذیرش کمک‌های مراکش تنها از ۴ کشور اسپانیا، بریتانیا، قطر و امارات جنجال گسترده‌ای را به راه انداخت.

طوفان دانیل در لیبی

در ۱۰ سپتامبر طوفان دانیل شرق لیبی را درنوردید و خسارات شدیدی به شهر‌های بنغازی، البیضا، درنا و سوسه وارد کرد. طوفان باعث بارندگی‌های سیل آسا در این منطقه شد و تعداد زیادی کشته شدند. اگرچه مقامات لیبی آمار رسمی قربانیان را اعلام نکردند، شهر ادرنه در این طوفان بیش از ۵۲۰۰ کشته ثبت کرده است. بیش از ۱۰۰۰۰ نفر در اثر طوفان مفقود شده اند.

جنگ بین متحدان سابق در سودان

هرج و مرج در سودان پس از سرنگونی عمر البشیر در سال ۲۰۲۳ چرخش جدیدی به خود گرفت و جنگی بین شبه‌نظامیان واکنش سریع ارتش در گرفت که بر اساس برآورد‌های رسمی، طی آن هزاران کشته و صد‌ها هزار نفر آواره شدند. بدین ترتیب سودان با رفتن زیر بار جنگ داخلی سال ۲۰۲۳ را تمام کرد.  

انتخابات ریاست جمهوری مصر

انتخابات ریاست جمهوری مصر بین دهم تا دوازدهم دسامبر برگزار شد و این انتخابات با کسب حدود ۹۰ درصد آرا منجر به پیروزی عبدالفتاح السیسی در دوره جدید ریاست جمهوری شد. مقامات رسمی اعلام کردند که میزان مشارکت در انتخابات به ۶۶ درصد رسیده است.

بازگشت سوریه به اتحادیه عرب

در ۱۹ می ۲۰۲۳، بشار اسد، رئیس جمهور سوریه، برای اولین بار پس از سال ها، در اجلاس اتحادیه عرب که در جده،   برگزار شد، شرکت کرد.   برخی این تحول را شکستی مهم در جنگ سوریه می‌دانستند و بسیاری نیز مدعی شدند که این وضعیت نشان دهنده این است  افکار عمومی بین المللی از مخالفان سوری نا امید است.

طوفان الأقصى

اکتبر گذشته بدون شک شاهد مهمترین رویداد در خاورمیانه در سال ۲۰۲۳ بودیم. در جریان عملیات طوفان الاقصی که توسط جنبش حماس راه اندازی شد، بیش از هزار اسرائیلی کشته و بیش از ۲۰۰ اسرائیلی اعم از غیرنظامی و نظامی اسیر شدند. این رویداد آغاز طولانی‌ترین جنگ اسرائیل با اعراب از زمان تأسیس آن بود.

 اسرائیل بلافاصله شورای جنگی تشکیل داد و خشن‌ترین جنگ نظامی را در نوار غزه تا به امروز آغاز کرد. برخی معتقدند این جنگ وحشیانه‌ترین جنگ در تاریخ اسرائیل است. حملات هوایی اسرائیل به نوار غزه منجر به کشته شدن بیش از ۲۰۰۰۰ فلسطینی شد. ایالات متحده و کشور‌های غربی به حمایت مطلق اسرائیل در جنگ ادامه می‌دهند. سال ۲۰۲۳ به بدترین سال برای نوار غزه تبدیل شده است.

حضور انصار الله در ریاض اولین بار بعد از جنگ یمن

 بن سلمان، وزیر دفاع عربستان اعلام کرد که با هیئتی از انصار الله یمن که برای تکمیل تلاش‌ها برای صلح در یمن به ریاض سفر کرده بود، دیدار کرده است. هیئت انصارالله پس از سفر محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان به مسقط، با همراهی یک هیئت عمانی به ریاض رفت.

سال تحقق بلندپروازی امارات

سلطان النیادی اولین شهروند عرب است که در یک مأموریت طولانی در ایستگاه فضایی بین‌المللی به مدت ۶ ماه حاضر شده است.
«سلطان النیادی» فضانورد اماراتی در ۲۷ فوریه ضمن ماموریت تیم Crew-۶  توسط فضاپیمای «دراگون» متعلق به شرکت «اسپیس ایکس» به ایستگاه فضایی بین المللی رفت. این دومین ماموریتی فضایی امارات است که این کشور را به یازدهمین کشور انجام دهنده ماموریت‌های بلندمدت در ایستگاه فضایی بین المللی تبدیل می‌کند.

دیدار رئیس جمهور ایران با بن سلمان 

ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ایران در حاشیه اجلاس سران کشور‌های عربی و اسلامی در ریاض با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان دیدار و گفتگو کرد. این نخستین سفر رئیسی به عربستان پس از آشتی دو کشور در سال جاری با میانجیگری چین است.