جزئیات منتشر شده از ۴۰۰۰ هزار میلیارد تومان وام بانکی که نیمی از آن یعنی حدود ۲۰۰۰ هزار میلیارد تومان را شامل می‌شود، نشان می‌دهد که مردم عادی در این وام‌ها جایی ندارند.
مخاطب ۲۴- به نقل از تحریریه؛ مجلس شورای اسلامی در بودجه سال ۱۴۰۱، شبکه بانکی را موظف به شفاف‌سازی جزئیات تسهیلات و تعهدات کلان و اشخاص مرتبط کرده است. در این بند قانونی که در تبصره ۱۶ قانون بودجه امسال تصویب شد، آمده است:
بانک مرکزی موظف است با استفاده از سامانه اطلاعاتی خود و اطلاعات دریافتی از بانک‌ها و مؤسسات اعتباری، میزان پرداختی و مانده تسهیلات و تعهدات کلان و اشخاص مرتبط و میزان پرداختی هر یک را به تفکیک ذی‌نفعان واحد، نرخ سود، مدت بازپرداخت، دوره تنفس، وضعیت بازپرداخت (جاری، سررسید گذشته، معوق یا مشکوک‌الوصول)، نوع و میزان وثیقه دریافت شده، بر تارنمای بانک مرکزی قرار بدهد.
بانک‌ها و مؤسسات اعتباری موظف‌اند اطلاعات فوق را به‌صورت فصلی در اختیار بانک مرکزی قرار دهند. در صورت استنکاف از ارسال اطلاعات، در موعد مقرر، مؤسسه اعتباری به تشخیص بانک مرکزی، به یکی از جرائم مندرج در قوانین پولی و بانکی کشور محکوم می‌گردد. بانک مرکزی موظف است گزارش همکاری یا تخلف بانک‌ها و مؤسسات اعتباری را به‌صورت فصلی به کمیسیون اصل نود مجلس شورای اسلامی و دیوان محاسبات کشور ارائه نماید.
تاکنون، ۳۱ بانک و مؤسسه اعتباری تسهیلات و تعهدات کلان خود را شفاف کرده اند؛ هرچند این بانک‌ها و موسسات هنوز به طور کامل به تعهدات قانونی خود در این زمینه عمل نکرده‌اند و بخشی قابل توجهی از تسهیلات و تعهدات کلان و اشخاص مرتبط آن‌ها شفاف سازی نشده است.
در راستای عمل به قانون بودجه سال ۱۴۰۱ کل کشور، ۵۰ درصد از کل تسهیلات بانک‌ها شفاف شده است. طبق آخرین اطلاعات منتشر شده از سوی بانک مرکزی، مانده کل تسهیلات شبکه بانکی در پایان شهریور ۱۴۰۱، معادل ۴۰۰۰ هزار میلیارد تومان بوده است.
۱۷۶۰ هزار میلیارد تومان آن مربوط به تسهیلات کلان
۲۰۰ هزار میلیارد تومان دیگر نیز برای تسهیلات و تعهدات اشخاص مرتبطی است که به‌واسطه تبصره ۱۶ شفاف شده است.
از کل ۱۷۶۰ هزار میلیارد تومان تسهیلات کلان منتشر شده، بیش از ۶۰۶ هزار میلیارد تومان آن یعنی معادل ۳۰ درصد، به ۲۵ فقره تسهیلات بالای ۱۰ هزار میلیارد تومان، اختصاص یافته است.
نکته کلیدی!
مساله کلیدی در این وام‌های سرسام آور نظام بانکی ایران که کسی به آن‌ها دسترسی ندارد این است که این وام‌ها عمدتا (با ضریب به شدت بالا) بازگردانده نمی‌شوند و یا با یک نظم منطقی باز گردانده نمی‌شوند که باعث می‌شود ماشین خلق پول نظام بانکی برای جبران سود سپرده‌های مردم به طور مرتب کار کند و برای بانک ها؛ پول خصوصی تولید نماید؛ که نتیجه آن خلق روزانه بیش از ۴ هزار میلیارد تومان پول بدکیفیت (پول زشت) در اقتصاد ایران است که تورم‌های بالا را در ۵ دهه اخیر ایجاد کرده است. اما به غلط و با آدرس نا به جا دادن، بودجه دولت به عنوان مقصر اصلی معرفی می‌شود.
بانک‌ها در ۲۰ سال گذشته حدود ۸۹ درصد از نقدینگی را خلق کرده اند که باعث شده است کسانی که به این وام‌های بانکی دسترسی داشته باشند طبقه جدیدی ایجاد کرده و کارآفرینان واقعی و صنعتگران ایرانی را به حاشیه برانند.
