هدیه بانک مرکزی به بورس!
مخاطب ۲۴- نظام بانکی سرانجام برای نجات بورس وارد عمل شد؛ خبر بسته حمایتی ۶۰ همتی از سوی بانک مرکزی در شرایطی منتشر شد که چهار روز متوالی صف‌های فروش سنگین، معاملات را قفل کرده بود. با وجود گشایش قفل‌ها، بورس تهران روز چهارشنبه بزرگ‌ترین خروج سرمایه حقیقی تاریخ خود را تجربه کرد و ۱۳همت پول از گردونه دادوستد‌ها خارج شد. در همین روز، ارزش معاملات به بیش از ۲۷همت رسید؛ رکوردی که در پنج سال اخیر سابقه نداشت. آمار‌های هفتگی نیز تصویر مشابهی را ترسیم می‌کند؛ شاخص کل در دومین هفته تیر با افت ۱۰درصدی تا سطح ۲میلیون و ۶۸۹هزار واحد پایین آمد و نماگر هموزن هم ۸درصد عقب نشست و به این ترتیب، بازدهی شاخص کل را که در میانه اردیبهشت‌ماه به ۲۰درصد رسیده بود، تبخیر کرد. همزمان، نسبت قیمت به درآمد بازار (P/E) تا مرز حساس ۶واحد نزول کرد و بر جذابیت نسبی سهام افزود. گفته می‌شود ورود نهاد‌های اقتصادی در روز چهارشنبه هیجان‌های منفی را تخلیه کرده و بخت بورس را برای آغاز هفته‌ای متعادل‌تر بالا برده است.
بورس تهران، با خبر حمایت ۶۰همتی نظام بانکی، موفق شد از ورطه‌ای که روز‌های قبل درگیر آن بود، خارج شود. سیاستگذار با پذیرش بحران پس از ۴روز سخت دست به کار شد تا قفل معاملات را باز کند. هرچند همچنان فشار عرضه بر بازار سهام مغلوب است، اما در صورتی که حمایت‌های پولی بانک مرکزی تداوم یابد، می‌توان به آینده بازار سهام امیدوار ماند. به خصوص آنکه شاخص کل بورس با افت ۴۲هزار واحدی، در محدوده ۲میلیون و ۶۸۹هزار واحد آرام گرفت که حمایتی مهم به شمار می‌رود. نماگر هموزن هم با افت ارتفاع ۱.۷۳درصدی مواجه شد.
بازگشایی قفل معاملات بورسی، ارزش دادوستد‌ها را به بیش از ۲۷همت رساند. ضمن آنکه خروج بیش از ۱۳همت پول حقیقی، رکورد تاریخی تغییر مالکیت حقیقی را شکست. با کاهش شاخص‌های سهامی، بازدهی نماگر اصلی بورس، از ابتدای سال به منفی ۰.۷۷درصد رسید. این درحالی است که بازدهی دلار طی این مدت، منفی ۸.۳ بوده و طلای ۱۸عیار، کاهش ۹.۵درصدی قیمت را به ثبت رسانده‌اند. با وجود آنکه بورس از سایر بازار‌ها جلوتر است، اما برای تداوم رقابت بازار سهام با سایر دارایی‌ها نیاز است تا ضمن اصلاح برخی از سیاست‌های اقتصادی، نحوه مدیریت و نظارت بر بازار نیز مورد بازنگری قرار گیرد.
حمایت نظام بانکی
پس از جلسات بانک مرکزی و سازمان بورس اوراق بهادار، طی دو هفته اخیر نخستین گام حمایت از بازار سهام با تزریق ۶۰همت در دستور کار قرار گرفت. به گزارش روابط عمومی بانک مرکزی، قرار است جلسات منظم و مستمر برای ساماندهی به بازار تداوم داشته باشد. پس از پذیرش تحولات چند روز اخیر بالاخره نهاد‌های اقتصادی به یاری بازار آمدند. حمایت دیرهنگام از بورسی‌ها ضمن انتقاد‌هایی که از سوی فعالان این بازار به همراه داشته، اعتماد عمومی را نیز کمرنگ کرده است.
حمایت‌های مورد اشاره از بورس، سبب شد تا صف فروش بسیاری از نماد‌ها جمع‌آوری شده و حتی قیمت سهام برخی از شرکت‌های بورسی در محدوده مثبت تابلو مورد معامله قرار بگیرند. این درحالی است که طی ۴روز گذشته، قفل محکم معاملات بازار سهام در عمل ویژگی نقدشوندگی این بازار را در هاله‌ای از ابهام فرو برده بود. بازگشایی این قفل، موجب شد تا ارزش معاملات خرد بازار سهام از ۲۷همت عبور کند. این رقم طی ۵سال اخیر سابقه نداشته است. آخرین بار در ۳شهریور ۹۹، عددی بیش از رقم ارزش معاملات روز گذشته به ثبت رسید.
همچنین با وجود آنکه ۴۵درصد از نماد‌های بورسی سبزپوش شده‌اند، اما عطش حقیقی‌ها برای خروج از بازار، سبب شد تا بیش از ۱۳هزار میلیارد تومان از سرمایه این افراد از گردونه دادوستد‌های بازار سهام خارج شود. این میزان از خروج پول در تاریخ بورس تهران سابقه نداشته است. به نظر می‌رسد، با فرار بی سابقه حقیقی‌ها و جمع‌آوری صف‌های فروش در کنار حمایت بانک مرکزی، هیجانات منفی تا حد زیادی تخلیه شده باشد. از این رو، در صورتی که طی تعطیلات پیش رو، خبر‌های ضدونقیض سیاسی دست وپاگیر بازار نشود، می‌توان به روز‌های بهتر طی هفته آینده امیدوار ماند.
شاخص کل در کف حمایتی ۱۴۰۴
نماگر اصلی بازار طی آخرین روز هفته با افت ۴۲ هزار واحدی همراه شد. با نزدیک شدن شاخص کل به حمایت ۲ میلیون و ۶۸۰ تا ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار واحد، احتمال آنکه حمایت نهاد‌های اقتصادی به کمک بازار سهام بیاید، بسیار زیاد است. حمایت مذکور، همان محدوده‌ای است که اوایل سال جاری بازار را به سمت یک روند صعودی هدایت کرده و شاخص کل بورس را تا محدوده ۲ میلیون و ۳۵۰ هزار واحد نیز رساند. در صورتی که حمایت‌های مالی در کنار تغییر رویه‌ها و سیاستگذاری‌های اقتصادی صورت پذیرد، احتمالا حمایت تکنیکالی بورس نیز تقویت خواهد شد.
به خصوص آنکه نسبت قیمت به سود یا P/E بازار نیز در نزدیکی مرز حساس ۶ واحد قرار گرفته است. به طور تاریخی بورس تهران نسبت به P/E ۶ واحد و کمتر از آن واکنش مثبت نشان داده است. قیمت اغلب نماد‌های مورد معامله در بازار سهام به قدری جذاب شده‌اند که سرمایه‌گذاران خوش بین را برای ورود پله‌ای آماده کنند. نسبت قیمت به سود بازار با توجه به وجود ریسک‌های سیستماتیک و رشد نرخ بهره بدون ریسک این پتانسیل را دارد که اعداد بسیار پایین‌تر را به خود ببیند. هرچند گزارش‌های درآمدی بهار که رشد قابل توجه فروش ریالی شرکت‌ها نسبت به بهار سال قبل را نشان می‌دهد، نویدبخش بهبود سودآوری در صنایع است. روند انتشار صورت‌های مالی فصل اول ۱۴۰۴ به زودی آغاز می‌شود. این موضوع می‌تواند نقش مهمی در ایجاد سد محکم برای ادامه ریزش قیمت‌ها داشته باشد.
رقابت بورس با بازار‌ها
با از دست رفتن مرز ۲.۷ میلیون واحد توسط نماگر اصلی بورس تهران، شاخص کل بورس طی هفته جاری ۳ ابرکانال را از دست داد. به طوری که این نماگر به سطوح پایین تری نسبت به محدوده‌ای که ابتدای سال در آن قرار داشت، رسید. به همین دلیل، بازدهی شاخص کل بورس از ابتدای سال به منفی ۰.۷۷ درصد رسید. این درحالی است که دلار بازار آزاد در این مدت، افت ۸.۳ درصدی و طلای ۱۸ عیار نیز کاهش ۹.۵ درصدی را تجربه کرده است. با وجود افت سنگین شاخص‌های سهامی طی ۵ روز معاملاتی اخیر، همچنان بازدهی بورس در صدر بازدهی بازار‌ها قرار دارد. امید است تا با اتخاذ رویکرد درست سیاسی و اقتصادی، مسیر رشد بازار‌های موازی بورس تهران، مسدود شده و پول‌های سرگردان این بازار‌ها به سمت بازار سهام هدایت شود. با این حال، سنگینی سایه ریسک‌های سیاسی می‌تواند بازار سهام از صدرنشینی به قعر جدول بازار‌ها هدایت کند.
