آیا موضع آمریکا در قبال ایران تغییر کرده است؟
مخاطب ۲۴- دونالد ترامپ صبح سه‌شنبه نشستی را با حضور مقامات ارشد آمریکا درباره مذاکرات با ایران در اتاق بحران کاخ سفید برگزار کرد. پس از آن چند مقام آمریکایی تاکید کردند که ایران نباید برنامه غنی‌سازی داشته باشد. با توجه به تغییر یک‌شبه موضع ویتکاف، به نظر می‌رسد رویکرد واشنگتن در قبال ایران تغییر کرده است.
اکسیوس به نقل از دو منبع آگاه خبر داد که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا صبح سه‌شنبه دیروز جلسه‌ای سطح بالا با حضور تمامی مقامات ارشد امنیت ملی و سیاست خارجی دولت خود در اتاق بحران کاخ سفید تشکیل داد.
به گفته این منابع، این جلسه بر بررسی موضع ایالات متحده در دور بعدی مذاکرات با جمهوری اسلامی ایران که قرار است روز شنبه برگزار شود، متمرکز بوده است.
یورو نیوز در ادامه نوشت: تمی بروس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا ظهر سه‌شنبه در نشست مطبوعاتی تاکید کرد که جمهوری اسلامی ایران نمی‌تواند برنامه غنی‌سازی اورانیوم داشته باشد.
خانم بروس گفت: «همان‌طور که رئیس‌جمهوری، وزیر خارجه و فرستاده ویژه صراحتا گفته‌اند، ایران نمی‌تواند سلاح هسته‌ای یا برنامه غنی‌سازی داشته باشد.»
تمی بروس افزود: «چون به جلسه دوم دیدار نزدیک می‌شویم، که من نمی‌توانم هنوز به آن مذاکره بگویم، اما این می‌تواند تغییر کند، می‌خواهم بگویم که حرف‌هایی که به صورت عمومی بیان می‌شود، آن‌طور نیست که طرفین مذاکره می‌کنند. اما یک هدف مشخص است، ایران نمی‌تواند سلاح هسته‌ای یا برنامه غنی‌سازی اورانیوم داشته باشد.»
به گزارش اکسیوس، دونالد ترامپ پیش از جلسه اتاق بحران در تماس تلفنی با هیثم بن طارق، سلطان عمان، درباره نقش میانجی‌گری این کشور در مذاکرات با جمهوری اسلامی ایران گفت‌و‌گو کرد.
بنابر این گزارش، جی‌دی ونس، معاون آقای ترامپ، مارکو روبیو، وزیر خارجه، پیت هگست، وزیر دفاع، مایک والتز، مشاور امنیت ملی، جان رتکلیف، رئیس سازمان سیا و استیو ویتکاف و سایر مقامات ارشد آمریکا در این جلسه حضور داشتند.
به گفته دو منبع آگاه، این جلسه درحالی برگزار می‌شود که اختلاف نظر اساسی و بحث‌های پیچیده‌ای در درون دولت دونالد ترامپ درباره موضع آمریکا در مذاکرات پیش‌رو وجود دارد. جی‌دی ونس و استیو ویتکاف بر این باورند که دیپلماسی می‌تواند به توافق هسته‌ای منجر شود و ایالات متحده باید برای دستیابی به توافق، آمادگی مصالحه را در برخی موارد داشته باشد. اما، مقامات ارشد دیگر از جمله مارکو روبیو و مایک والتز نگاهی بسیار شکاک و محتاطانه به این امر دارند و از رویکرد «فشار حداکثری» علیه جمهوری اسلامی ایران حمایت می‌کنند.
به گزارش نیویورک‌تایمز به نقل از منابع آگاه، جی‌دی ونس و استیو ویتکاف معتقدند که اصرار بر برچیدن کامل برنامه هسته‌ای ایران می‌تواند مذاکرات را به شکست بکشاند.
بنابر این گزارش، به باور آقای ویتکاف و آقای ونس، دولت باید به‌جای برچیدن کامل برنامه هسته‌ای ایران، به‌دنبال ایجاد یک سیستم راستی‌آزمایی بسیار سختگیرانه باشد. این سیستم برای این که بتواند تضمینی برای پایبندی جمهوری اسلامی ایران ایجاد کند، ترجیحا باید تحت نظارت مستقیم ایالات متحده و نه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باشد.
دونالد ترامپ نیز پیام‌های متناقضی ارسال کرده است. او گفته که خواهان یک توافق دیپلماتیک است و معتقد است بحران هسته‌ای با دیپلماسی قابل حل است، اما هم‌زمان تهدید کرده در صورت لزوم به حمله نظامی علیه ایران متوسل خواهد شد.
استیو ویتکاف، فرستاده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه که رهبری هیات آمریکایی را در مذاکره با جمهوری اسلامی ایران بر عهده دارد، شامگاه دوشنبه در گفت‌و‌گو با فاکس‌نیوز دور نخست مذاکرات با جمهوری اسلامی ایران را «سازنده، مثبت و قانع‌کننده» ارزیابی کرد و گفت که تهران به غنی‌سازی بیش از ۳.۶۷ درصد نیاز ندارد.
او افزود: «این گفت‌و‌گو‌ها بیشتر درباره راستی‌آزمایی برنامه غنی‌سازی اورانیوم و درنهایت راستی‌آزمایی ابعاد نظامی آن است که شامل موشک‌هایی که در زراد‌خانه‌هایشان دارند و هدف احتمالی آنها برای دستیابی به بمب نیز می‌شود.»
این اظهارات با خواست اسرائیل مبنی بر نابودی کامل برنامه غنی‌سازی اورانیوم جمهوری اسلامی ایران و مطرح شدن مدل لیبی از سوی بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل مغایرت داشت.
آقای ویتکاف صبح سه‌شنبه با انتشار متنی در شبکه اجتماعی ایکس که حاکی از تغییر موضع اساسی او بود، نوشت: «هرگونه توافق نهایی باید چارچوبی برای صلح، ثبات و شکوفایی در خاورمیانه ایجاد کند. این بدان معنا است که ایران باید برنامه غنی‌سازی و تسلیحاتی هسته‌ای خود را متوقف و نابود کند.»
تمی بروس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا ظهر سه‌شنبه در پاسخ به پرسشی مبنی بر این که علت این تغییر موضع چیست، گفت: «این‌ها اظهار نظراتی است که هرکسی در زمانی که اتفاقی می‌افتد می‌تواند داشته باشد. من می‌خواهم به اظهارات امروز او در شبکه اجتماعی ایکس اشاره کنم.
اما آقای ویتکاف کاملا صریح صحبت می‌کند. اما مهم دستاورد و نتیجه نهایی است و این کاملا متضاد با تجزیه و تحلیل و ربط دادن جمله‌ای به جمله دیگر است. به شما هشدار می‌دهم که در این باره این کار جواب نمی‌دهد. باید صبر کنیم و ببینیم در نهایت چه نتیجه‌ای حاصل می‌شود.»
وال‌استریت ژورنال طی مقاله‌ای تغییر موضع آقای ویتکاف را «عقب‌نشینی» خواند و مدعی شد که او در گفت‌و‌گو با فاکس‌نیوز «اشتباه» کرده است.
در این مقاله آمده است: «دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، استیو ویتکاف را مسئول دیپلماسی با روسیه، اوکراین، غزه و ایران کرده است؛ مسئولیتی که شاید بیش از توان یک فرد باشد. این هفته، آقای ویتکاف اشتباهی درباره ایران مرتکب شد که مجبور شد تنها یک روز بعد آن را اصلاح کند.»
بنابر این مقاله، امکان حفظ غنی‌سازی اورانیوم زیر ۳.۶۷ درصد موضع دونالد ترامپ نیست و او بار‌ها خواهان برچیدن برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران به همراه راستی‌آزمایی شده است.
در این مقاله آمده است: «ممکن است سطح ۳.۶۷ درصد پایین به نظر برسد، اما این سطح دو سوم راه تا غنی‌سازی تسلیحاتی را طی کرده است. اگر جمهوری اسلامی ایران چنین ظرفیتی را به همراه سانتریفیوژ‌های لازم برای غنی‌سازی بیشتر حفظ کند، می‌تواند در هر زمان، حتی پس از پایان دولت دونالد ترامپ، سطح غنی‌سازی را به سرعت بالا ببرد. تهدید به ازسرگیری غنی‌سازی همچنین اهرم فشاری برای جمهوری اسلامی ایران علیه دولت آمریکا ایجاد می‌کند.»
