انتقاد ایران از سدسازی ترکیه و هشدار به طالبان درباره حقابه هیرمند
مخاطب۲۴- وزیر امور خارجه گفت که برای ایران قابل قبول نیست که کشور دوست و همسایه‌اش با سد سازی تاثیر منفی بر روی شرایط زیست محیطی منطقه گذاشته و مشکلاتی را برای ما و سایر مردم منطقه ایجاد کند.
حسین امیرعبداللهیان در جلسه علنی امروز مجلس شورای اسلامی و در پاسخ به سوال جلال محمودزاده در خصوص علت عدم انجام اقدامات لازم در خصوص سدسازی‌های بی‌رویه ترکیه بر روی رودخانه دجله و ارس بیان کرد: برای جمهوری اسلامی ایران قابل قبول نیست که کشور دوست و همسایه ما ترکیه اقداماتی در حوزه سد سازی انجام دهد که شرایط زیست محیطی منطقه را دچار اشکال کرده و مشکلاتی را برای مردم ما و منطقه ایجاد کند و از سویی دیگر بر روی میزان ورودی آب به کشور ما تاثیر منفی بگذارد.
وی ادامه داد: در ۸ ماه گذشته حداقل دو بار به صورت حضوری و چندین بار در تماس تلفنی این موضوع را از وزیر امور خارجه ترکیه پیگیری کردم. علی‌رغم اینکه هیچ قرارداد دو جانبه‌ای بین تهران و آنکارا در زمینه همکاری‌های آب وجود نداشت در طول چهار ماه گذشته با رایزنی‌های صورت گرفته قرار است کمیته مشترک آبی بین دو کشور تشکیل شود.
امیرعبداللهیان در ادامه اظهار کرد: در پاسخ به پیگیری‌های ما، ترکیه تاکید دارد که سد سازی‌ها در مناطق کوهستانی بوده و صرفا برای استفاده برق آبی است، اما ما جلساتی را در وزارت نیرو با کارشناسان داشتیم و ابهامات زیاد و جدی برای ما وجود دارد.
او گفت: به گفته کارشناسان مخازنی که برای استفاده برق آبی ایجاد می‌شود نیاز نیست که خیلی بزرگ و عمیق باشد. صرفا باید مقداری آب جمع شده تا بتواند توربین‌ها را به حرکت در آورد. ما این ابهامات را به وزیر امور خارجه ترکیه انتقال دادیم و آن‌ها در پاسخ گفتند ما هیچ نیازی به این آب نداریم و در زمستان آن را ذخیره کرده و تابستان آن را رهاسازی می‌کنیم.
وی تصریح کرد: برای اولین بار در طول تاریخ در طول چهار ماه گذشته گام‌های لازم برای تشکیل کمیته مشترک آبی بین ایران و ترکیه برداشته شده است و در سه ماه گذشته هیاتی از وزارت خارجه و وزارت نیرو به ترکیه رفتند و قرار است به زودی هیات ترکیه‌ای به تهران بیایند.
امیرعبداللهیان افزود: از نظر فنی و حقوقی همچنان ابهاماتی وجود دارد که ما آن را با جدیت دنبال خواهیم کرد. از مجلس شورای اسلامی نیز انتظار داریم از ظرفیت دیپلماسی پارلمانی استفاده کرده و به کمک ما که دستگاه اجرایی هستیم بیاید. تشکیل این کمیته آبی می‌تواند مانع انجام اقداماتی شود که به کشاورزی و محیط زیست کشور و منطقه آسیب وارد کند.
طالبان حقابه ایران را ندهد، اقدام قانونی می‌کنیم
حسین امیر عبداللهیان همچنین در مجلس درباره حق آبه ایران از هیرمند گفت: از هیئت حاکمه موقت افغانستان درباره حقابه ایران از هیرمند رضایت نداریم چراکه این هیئت می‌توانست بهتر از این عمل کند.
به گفته وزیر امور خارجه با آزادسازی بخشی از آب سد کمال خان افغانستان، بخش کمی از آب به ایران رسید، اما کارشکنی‌های زیادی در افغانستان شد و در زمانی که سد کمال خان پر از آب بود درخواست آزادسازی کردیم، اما گفتند مسیر لایروبی نشده است؛ با این وجود ایران اعلام کرد آمادگی لایروبی مسیر آب را به صورت فنی دارد تا آب بازنگردد و به توربین‌های سد آسیب نرسد، اما طرف افغانستانی گفت ۳ میلیون دلار پول نیاز داریم که شرکت‌های خودشان لایروبی کنند.
از زمان روی کار آمدن طالبان در افغانستان سرپرست وزارت خارجه افغانستان چندبار به حق جمهوری اسلامی درباره حقابه هیرمند اذعان کرده است.
اساس این حق آبه به بعد از جدایی افغانستان از ایران و توافق گلد اسمیت به تاریخ ۱۸۷۲میلادی بر‌می گردد این بود که هر دو کشور ایران و افغانستان باید به طور مساوی از آب هیرمند برخوردار شوند و افغانستان نباید به زیان حق‌آبه ایران اقدام کند.
حسین امیر عبداللهیان همچنین گفت که اگر طالبان حقابه ایران را ندهد، اقدام قانونی و بین المللی می‌کنیم چراکه تأمین حقابه ایران از هیرمند نقش تعیین‌کننده در سیاست راهبردی ما نسبت به هیئت حاکمه افغانستان دارد و اگر هیئت حاکمه موقت افغانستان حقابه ایران را ندهد، از تمام مسیر‌های قانونی و بین المللی استفاده می‌کنیم.
به گفته وزیر امور خارجه کشورمان هیئت حاکمه موقت افغانستان تا الان برای بازدید ما کمکی نکرده، اما سرپرست وزارت خارجه آن‌ها قول داد کمتر از چند هفته امکان این بازدید فراهم شود.
یکی از مصادیق راستی‌آزمایی ایران از هیئت موقت حاکمه افغانستان عمل به قرارداد رسمی حقابه ۱۳۵۱ است.
با اینکه ملاعبداللطیف منصور وزیر آب و انرژی طالبان در دیدار با سید حسن مرتضوی معاون سفیر کشورمان گفت: با وجود خشکسالی و کم آبی هیرمند، به توافق حق آبه با ایران پایبند هستیم و حسن کاظمی قمی نماینده ویژه ایران در امور افغانستان گفته که تیم اعزامی کابل توافق کرد که بر اساس معاهده دو کشور در بازگشت به کابل پرداخت حق آبه ایران در برنامه‌های حکومت افغانستان باشد، هنوز هم مسئله حل نشده پابرجا باقی است.
به همین منظور بنا به گفته حسین امیرعبداللهیان قرار است کارشناسان ایرانی از رودخانه بالادستی سد کجکی افغانستان بازدید کنند تا مقدار کاهش شاخص آب بر مبنای قرارداد ۱۳۵۱ بررسی شود.
دهمرده نماینده زابل پس از توضیحات رئیس مجلس درباره پاسخ‌ها و فعالیت‌های وزیر امور خارجه برای دریافت حقابه ایران از رودخانه هیرمند، به صورت مشروط قانع شد.
فرارو
