کدام قاره غمگین‌ترین کودکان جهان را دارد؟
مخاطب ۲۴- اروپا به‌ویژه اتحادیه اروپا، به‌عنوان یکی از مرفه‌ترین مناطق جهان در نظر گرفته می‌شود، بااین‌حال بسیاری از جوانان در آن با کاهش روزافزون رفاه و افزایش نگران‌کننده سلامت روان روبه‌رو هستند. بریتانیا پایین‌ترین رتبه را در زمینه رفاه کودکان در اروپا دارد و در سال ۲۰۲۴ غمگین‌ترین کشور برای کودکان نام گرفت. گزارش‌های جمع‌آوری‌شده در این زمینه نشان می‌دهد که به‌طور متوسط ۱۶.۶ درصد از جوانان اروپایی از زندگی خود ناراضی هستند که معادل یک از هر شش نفر در سراسر این قاره است. هلند کمترین میزان نارضایتی را میان جوانان داشت و تنها ۶.۷ درصد از نوجوانان ۱۵ ساله آن از زندگی خود ناراضی بودند.
نوجوانان در کشور‌های شمال اروپا، فنلاند و دانمارک، نیز رتبه‌های به‌نسبت بالایی را در این زمینه کسب و به‌ترتیب با ۱۰.۸ و ۱۱.۳ درصد رضایت پایینی از زندگی را گزارش کردند. در این میان بریتانیا با ۲۵.۲ درصد، بیشترین نارضایتی از زندگی را در میان جوانان گزارش کرده است و پس از آن لهستان (۲۴.۴ درصد) و مالت (۲۳.۶ درصد) قرار دارند. این گزارش از داده‌های منابع مختلف از جمله نظرسنجی طولی خانوار‌های بریتانیا، نظرسنجی سالانه انجمن کودکان و برنامه سازمان توسعه و همکاری اقتصادی برای ارزیابی دانش‌آموزان بین‌المللی برای تجزیه‌وتحلیل رضایت از زندگی جوانان استفاده کرده است.
بریتانیا همچنین بیشترین شکاف را در رضایت از زندگی بین جوانان مرفه و محروم خود نشان داد که این نابرابری‌های اجتماعی-اقتصادی بر رفاه کودکان ساکن در این کشور تأثیر دارد. علاوه‌بر این، گزارش یادشده نشان داد که بریتانیا رتبه چهارم را در زمینه محرومیت غذایی دارد و ۱۱ درصد از نوجوانان ۱۵ ساله آن به‌دلیل کمبود پول، بعضی از وعده‌های غذایی خود را حذف می‌کنند. در واقع بحران هزینه‌های زندگی در بریتانیا بر فرصت‌های جوانان برای استراحت یا وقت‌گذرانی با دوستان یا خانواده‌هایشان تأثیر می‌گذارد.
بسیاری از خانواده‌های بریتانیایی نیز در تأمین هزینه‌های تعطیلات، فعالیت‌های فوق‌برنامه تحصیلی برای فرزندانشان و در بعضی موارد برگزاری جشن‌ها و مناسبت‌های خاص برای آنها با مشکلاتی مواجه هستند و ۴۱ درصد از آنها اعلام کرده‌اند که توانایی پرداخت چنین هزینه‌هایی را ندارند. علاوه‌بر این ۵۰ درصد از کودکان گزارش کردند که کمبود پول آنها را از شرکت در فعالیت‌های تفریحی آموزشی مدارس همچون اردو‌ها و بازدید‌های علمی بازمی‌دارد.
فراتر از محدودیت‌های مالی، دو از هر پنج کودک و نوجوان بریتانیایی مورد بررسی در این مطالعه نگرانی‌های قابل‌توجهی را در مورد مسائل مختلف زندگی به‌ویژه افزایش هزینه‌های زندگی در این کشور را عنوان کرده‌اند که نشان می‌دهد افزایش قیمت‌ها به‌شدت در حال تأثیرگذاری بر قشر کم‌سن‌وسال بریتانیا است. کودکان بریتانیایی از سوی دیگر نگران افزایش آمار جرم و جنایت، امنیت آنلاین و مسائل زیست‌محیطی بودند. گزارش‌ها نشان می‌دهد که مشکلات مربوط به مدارس این کشور همچون نگرانی در مورد ایمنی مدرسه، احساس تعلق و قلدری و فشار‌های پیشرفت تحصیلی نیز نقش مهمی در کاهش رفاه کودکان دارد و ۱۴.۳ درصد از افراد مورد بررسی اعلام کردند که در سال ۲۰۲۴ از مدرسه خود راضی نبوده‌اند. بریتانیا دومین نرخ بالای این نگرانی‌ها را در اروپا دارد که بر ذهن کودکان تأثیر می‌گذارد.
بریتانیا در میان کاهش سلامت روان در میان جوانان با چالش‌های مهمی نیز در ارائه حمایت‌های بهداشت روانی کافی مواجه است. بر اساس گزارش حاضر، بیش از ۲۷۰ هزار کودک در این کشور نیازمند پیگیری دوره بهداشت و درمان روانی هستند. عمده نگرانی‌های مطرح‌شده توسط آنها نیز شامل شکست خوردن در امتحانات مدارس و ناامیدی نسبت به آینده می‌شود. قابل‌توجه اینکه بریتانیا تنها کشور روبه‌رو با کاهش رفاه در میان جوانان خود نیست و روند‌های مشابهی در سراسر اروپا مشاهده می‌شود.
دلایل اصلی کاهش رفاه کودکان در اروپا
بر اساس گزارش یونیسف، با توجه به داده‌های ۲۳ کشور در اروپا، درصد نوجوانان ۱۵ ساله‌ای که رضایت از زندگی را گزارش می‌کنند، از حدود ۷۴ درصد در سال ۲۰۱۸ به ۶۹ درصد در سال ۲۰۲۲ کاهش پیدا کرده و یکی از عوامل کلیدی مؤثر در این زمینه نرخ بالای فقر یا محرومیت اجتماعی است که بر حدود ۲۰ میلیون کودک در اتحادیه اروپا (حدود یک از هر چهار کودک) تأثیر می‌گذارد. این امر تأثیر بلندمدتی بر جسم، ذهن و آینده کودکان دارد. کودکانی که در فقر بزرگ می‌شوند اغلب برای تأمین نیاز‌های اولیه همچون غذا، پوشاک، وسایل مدرسه یا تجهیزات ورزشی با مشکل روبه‌رو می‌شوند که این امر مشارکت آنها را در فعالیت‌های عادی دوران کودکی محدود می‌کند و منجر به انزوای اجتماعی می‌شود. فقر همچنین بر سلامت روان کودکان تأثیر می‌گذارد و این کودکان بیشتر احتمال دارد استرس، اضطراب و افسردگی را تجربه کنند.
تغذیه نامناسب یکی دیگر از مسائل مهم مرتبط با فقر است، زیرا خانواده‌های فقیر اغلب از دسترسی به مواد غذایی مغذی و سالم محروم هستند و غذا‌هایی مصرف می‌کنند که بر سلامت جسمانی کودکان در کوتاه‌مدت و بلندمدت تأثیر منفی دارد. فقر همچنین به‌شدت بر توانایی کودکان برای مشارکت در مدرسه تأثیر می‌گذارد، زیرا آنها درگیر آموزش نیستند و یا به مدرسه نمی‌روند، یا در صورت رفتن به مدرسه در حال سروکله زدن با خستگی و گرسنگی هستند و نمی‌توانند بر یادگیری تمرکز کنند.
این امر موجب می‌شود کودکان مواجه با فقر از تحصیل عقب بمانند و شانس آنها را برای فرار از فقر در آینده کاهش می‌دهد. به این ترتیب چرخه‌ای ایجاد می‌شود که در آن کودکانی که در فقر بزرگ شده‌اند احتمال بیشتری وجود دارد که در بزرگسالی فقیر بمانند. این در شرایطی است که افزایش هزینه‌های غذا، مسکن و گرمایش، همراه با از دست دادن شغل و چالش‌های بهداشتی، خانواده‌های بیشتری را در اروپا به سمت فقر سوق می‌دهد.
امنیت آنلاین و رفاه کودکان
تأثیرات منفی رسانه‌های دیجیتال بر کودکان همچون اعتیاد، انزوا و کاهش اعتماد اجتماعی، غیرقابل انکار است. به گفته یونیسف، کودکان در فضا‌های دیجیتال با خطرات مختلفی از جمله آزار و اذیت سایبری، قرار گرفتن در معرض محتوای نامناسب، اطلاعات نادرست و بهره‌کشی جنسی مواجه هستند که به‌شدت به رفاه آنها آسیب می‌رساند و هرچند ابزار‌های تعدیل محتوا در کاهش محتوای مضر پیشرفت‌هایی داشته‌اند، لازم است تمرکز بیشتری به نحوه طراحی این پلتفرم‌ها معطوف شود و مقررات هدفمند و ابزار‌های تخصصی برای رسیدگی مؤثر به آنها تدوین شود.
نقش دولت و سیاست‌گذاران
دولت‌ها نقشی اساسی در رسیدگی به نگرانی‌های فزاینده در مورد رفاه کودکان دارند و بعضی از اقدامات کلیدی آنها تضمین دسترسی جوانان به مداخله زودهنگام و حمایت از سلامت روان پیشگیرانه جوانان، قرار دادن رفاه کودکان در اولویت ملی، معرفی قانون فقر کودکان برای تضمین اینکه هیچ خانواده‌ای از نیاز‌های اولیه محروم نباشد، اصلاح محیط مدرسه به‌منظور کاهش اضطراب و قلدری و در عین حال افزایش تجربیات یادگیری معنادار محسوب می‌شود. در حال حاضر ابتکارات امیدوارکننده‌ای از سوی سیاست‌گذاران اتحادیه اروپا، در این زمینه انجام گرفته است، بااین‌حال بسیاری از برنامه‌های اقدام ملی در مرحله اجرا با مشکل مواجه هستند، زیرا بسیاری از دولت‌ها هنگام تهیه این طرح‌ها از تعامل با سازمان‌های جامعه مدنی یا خود کودکان کوتاهی می‌کنند که این امر همراه با مکانیسم‌های نظارتی ضعیف، ارزیابی میزان اثرگذاری این برنامه‌ها را دشوار می‌کند.
