شمشیر‌های باستانی ایرانی دزدیده شدند
مخاطب ۲۴- طبق اخرین اخبار علمی، محققان با استفاده از تکنیک‌های تصویربرداری پیشرفته متوجه شدند که در این آثار تقلبی از چسب‌های مدرن استفاده شده. آنها توانستند سوراخ‌های مته و حتی تکه‌ای از خود مته را هم پیدا کنند.
آثار باستانی ایران در مرز بریتانیا
مقامات مرزی بریتانیا اخیراً مجموعه‌ای از شمشیر‌های باستانی ایرانی متعلق به عصر آهن را کشف کردند. قاچاقچی‌ها قصد داشتند این مجموعه را به سمت بازار سیاه بفرستند و حالا در میانه مسیر متوقف شدند. اکنون پژوهشگران کشف کرده‌اند که این سلاح‌های دوره آهن (که پس از عصر برنز آغاز شد) در واقع آثار تقلبی هستند. ظاهرا مجموعه هشت تایی به تازگی دستکاری شده و تیغه‌های آهنی اصلی آنها را با تیغه‌های برنزی جایگزین کرده‌اند!
شمشیر‌های باستانی ایرانی پس از توقیف مستقیم به موزه بریتانیا ارسال شدند. در آنجا و با اجازه مقامات ایرانی، دانشمندان متعددی از همان موزه، دانشگاه کرنفیلد و مرجع پژوهش نوترون و میون ISIS به بررسی مجموعه از نظر باستان شناسی پرداختند. آنها شمشیر‌ها را با استفاده از یک تکنیک تصویربرداری غیرتهاجمی به نام توموگرافی نوترونی یا پرتونگاری مقطعی بررسی کردند.
مجله علوم باستان‌شناسی به نام Journal of Archaeological Science ماه گذشته در همین راستا مطالعه‌ای را منتشر کرد. بر اساس یافته‌های این مطالعه، محققان متوجه وجود چسب، سوراخ‌های مته مدرن و حتی تکه‌ای از مته درون آثار تقلبی شدند.
آنها در مقاله خود نوشتند:
این کشفیات بدون استفاده از توموگرافی نوترونی امکان‌پذیر نمی‌بود. توموگرافی نوترونی توانست برای اولین بار این امکان را فراهم آورد تا چسب‌های غنی از هیدروژن استفاده شده در دستکاری‌های مدرن سلاح‌های ایرانی کشف شوند. کشف این دستکاری‌ها همچنین به روشی صورت گرفته که هیچ‌گونه یکپارچگی اشیاء باستانی بیشتر تهدید نشود یا آسیب نبیند.
این گونه سلاح‌های دستکاری‌شده تا حدی رایج هستند. در خلال عصر آهن، ایرانی‌ها سلاح‌های بسیاری می‌ساختند. دوره آهنی از حدود ۱۲۵۰ تا ۵۵۰ قبل از میلاد به طول انجامید و بعد از عصر برنزی آغاز شد. پس از کشف یک گنجینه ارزشمند از آثار برنزی و آهنی در استان لرستان ایران در سال ۱۹۲۸، این گونه اشیا به شدت مورد توجه کلکسیونر‌ها و قاچاقچی‌ها قرار گرفتند. آنها وارد بازار هنر شدند و فروشندگان و موزه‌ها شروع به جست و جو برای یافتن قطعات مشابه کردند.
نویسندگان در مقاله خود اضافه کردند:
افزایش تقاضا برای چنین گنجینه عصر آهنی و برنزی موجب حفاری‌های غیرقانونی، جعل‌ها و ایجاد آثار تقلبی بسیاری شد. اشیا تقلبی همان اشیائی تعریف می‌شوند که از عناصری باستانی تشکیل شده‌اند، اما در اصل اولیه با هم مرتبط نبوده‌اند. در نتیجه بسیاری از این گنجینه‌های برنزی ایرانی در مجموعه‌های عمومی و خصوصی فاقد منشأ معتبر هستند و به طور آزادانه به مناطق یا بازار‌هایی نسبت داده می‌شوند که این اشیاء ابتدا در آنها پیدا یا جعل شده بودند.
چنین آثار تقلبی اغلب از قطعاتی ساخته می‌شوند که آثار باستانی واقعی هستند. طبق بیانیه‌ای از دانشگاه کرنفیلد، هر کدام به نوعی به «هیولای فرانکشتاین» تبدیل می‌شوند تا ارزش آنها برای فروش در بازار سیاه افزایش یابد.
تقلب در شمشیر‌های باستانی ایرانی
در عصر آهنی، آهن به فلز غالب در خاورمیانه تبدیل و جایگزین برنز شد که قبلاً در همه جا رایج بود. با این حال طبق مطالعه حاضر، اشیا دوره آهنی که از هر دو فلز ساخته شده بودند، کاملا رواج داشتند. چنین آثار باستانی را می‌توانیم نشان دهنده پیشرفت فلزکاری در این منطقه هم بدانیم.
الکس رودزینکا، نویسنده اصلی و باستان‌شناس دانشگاه کرنفیلد در مقاله نوشته است:
اشیا دو فلزی (ساخته از آهن و برنز) در کمک به ما برای درک گذار استفاده از برنز به استفاده از آهن اهمیت دارند. دستکاری‌های غیرقانونی از طرف دیگر بررسی و تعیین تاریخ این کار را بسیار پیچیده‌تر می‌کند.
محققان در ابتدا زمانی به دستکاری شدن شمشیر‌های باستانی ایرانی مشکوک شدند که علائمی قهوه‌ای شبیه چسب روی آنها مشاهده کردند. شک‌های آنها با استفاده از تصویربرداری توموگرافی نوترونی تأیید شد. تصویربرداری مذکور برخلاف تصویربرداری با اشعه ایکس، می‌تواند تصاویر ویژگی‌های داخلی یک شی را به طور کامل افشا کند. اندرو پال در Popular Science درباره همین موضوع نوشته توموگرافی می‌تواند ویژگی‌های داخلی را حتی اگر در میان مواد متراکم مانند برنز و آهن محاصره شده باشند هم نشان دهد.
آنا فدریگو، نویسنده همکار و دانشمند تصویربرداری در مرجع پژوهش نوترون و میون ISIS نوشته:
تحلیل‌های نوترونی در تعیین دامنه واقعی دستکاری‌های مدرن روی شمشیر‌های باستانی ایرانی نقش بسیار حیاتی ایفا کرده‌اند. هر شمشیر دیگری با تیغه برنزی که آهن در دسته آن باشد، ممکن است در نهایت به عنوان یک اثر تقلبی شناخته شود.
بازگشت آثار باستانی به کشور مبدا
ناسایی آثار باستانی دوره آهن که دستکاری شده‌اند برای مطالعه نوآوری‌های فناوری باستانی ضروری است. افزون بر این، شناسایی دقیق این آثار باستانی همچنین به کشف و در نهایت مبارزه با شیوه‌های پنهان تجارت غیرقانونی آنها کمک می‌کند.
شمشیر‌های باستانی ایرانی هنوز در موزه بریتانیا نگهداری می‌شوند. البته محققان می‌گویند که در نهایت به ایران بازگردانده خواهند شد.
