به گزارش سرویس گردشگری مخاطب ۲۴ به نقل از ایکنا، چند سالی است که اصطلاح گردشگری حلال یا گردشگری مسلمانپسند وارد دانشنامه حوزه گردشگری شده و در حال باز کردن جای خود در میان انواع دیگر صنعت توریسم است.
به دلیل ظرفیت بالای صنعت حلال، بسیاری از شرکتها در کشورهای غیراسلامی تلاش دارند که با ورود به حوزههای مختلف این صنعت، از درآمدهای بالای این بخش بهرهمند شوند. در کنار صنایعی مانند تولید غذای حلال و پوشاک، گردشگری حلال نیز مورد توجه سیاستگذاران صنعت توریسم قرار گرفته است. سوئد یکی از کشورهایی است که به دلیل گردشگرپذیر بودن، هر سال به خصوص در فصلهای بهار و تابستان میزبان گروههای بزرگ گردشگران مسلمان است.
گزارش بینالمللی آزادی دینی وزارت امور خارجه ایالات متحده در سال ۲۰۱۴، تعداد مسلمانان سوئد را حدود ۶ درصد (تقریباً ۶۰۰ هزار نفر) از کل جمعیت کشور تعیین کرد. گزارش Pew Research در سال ۲۰۱۷ جمعیت مسلمانان را ۸،۱ درصد از کل جمعیت ۱۰ میلیونی سوئد (تقریباً ۸۱۰ هزار نفر) نشان میدهد. این باعث شده که تبلیغات برای نشان دادن سوئد به عنوان مقصد مهمی برای گردشگری حلال بیشتر شود.
نتایج یک تحقیق که در سال ۲۰۲۱ و با عنوان «ایده خوبی است، اما جایش اینجا نیست! یک مطالعه آزمایشی از دیدگاه ذینفعان گردشگری سوئد از گردشگری حلال» (Good Idea But Not Here! A Pilot Study of Swedish Tourism Stakeholders’ Perceptions of Halal Tourism) منتشر شد، نشان میدهد که دانش کمی از گردشگری حلال در سوئد وجود دارد. بیشترین دلیل مهجور ماندن گردشگری حلال در این کشور مفهوم بسیار چالش برانگیز آن و سود کمی است که در این بخش از صنعت توریسم وجود دارد. از طرف دیگر، علاقه کمی به سوئد در میان گردشگران مسلمان وجود دارد، زیرا علاقه و اولویت گردشگری حلال نسبت به صنعت گردشگری سوئد کم است.
در بخش دیگری از این تحقیق آمده که سوئد برای گردشگران مسلمان، جذاب نیست، زیرا طبقه متوسط در کشورهای مسلمان قدرت مالی برای بازدید از سوئد را ندارد. در واقع بیشتر گردشگران، مهاجران مسلمان از طرق مختلف مانند پیشنهاد کار، ادامه تحصیل و یا پناهندگی به سوئد میآیند و نه برای گردش کوتاه. در واقع آژانسهای مسافرتی سوئد ترجیح میدهند که فقط گردشگران مسلمان سکولار، گردشگران طبیعت یا گردشگران شهری را ببیند که درآمد بسیار بیشتری نصیب آنها میکنند. به عقیده یک فعال گردشگری سوئدی «گردشگری حلال برخلاف ارزشهای سکولار سوئد است و بنابراین با تبلیغ سوئد برای گردشگری حلال متناقض است».
هزینههای تطبیق امکانات، منوها و فعالیتها در اماکن گردشگری سوئد برای مسلمانان یا به عبارت سادهتر مسلمانپسندتر کردن آنها یکی از مسائلی است که باعث عدم رشد گردشگری حلال در سوئد شده است. در واقع هزینههای این حلالسازی، میتواند بر هتلها و رستورانهایی که درآمد زیادی از فروش مشروبات الکلی دارند و همچنین گردشگران غیرحلالی که مشروبات الکلی و غذاهای غیر حلال مصرف میکنند، تأثیر منفی بگذارد. صاحبان مشاغل مرتبط با خدمات گردشگری سوئد معتقدند اضافه کردن غذای حلال به منوی غذا در کنار غذاهای گیاهی و غیر حلال برای رفع نیازهای همه گروهها آسانتر از تهیه منوی فقط حلال است.
سوئد و ارائه نسخه آسانتری از گردشگری حلالبا این همه در سوئد رستورانهای حلال وجود دارد. برای مثال به دلیل وجود جمعیت مسلمان با ریشههای خاورمیانهای در سوئد، وجود رستورانهایی با غذاهای حلال این مناطق امری رایج است. سوئد دارای انواع رستورانهای حلالپسند در سراسر کشور است که غذاهای ترکی ـ خاورمیانهای را ارائه میدهند. علاوه بر این، فستفودهای حلال و رستورانهای گیاهی حلال هم برای گردشگران مسلمان در دسترس است. Chili Masala، Izmir Kebab HB، Lilla Karachi از جمله مهمترین رستورانهای حلال سوئد هستند.
با وجود مخالفتها و تردیدهایی که نسبت به سوئد به عنوان یک مقصد گردشگری حلال وجود دارد، اما برخی از دستاندرکاران این صنعت به نوعی از یک نسخه سبکتر از گردشگری مسلمانپسند حمایت میکنند. در این نسخه، رفع نیازهای نیازهای اساسی گردشگران مسلمان وجود دارد که میتواند هم گردشگران عادی و هم گردشگران مسلمان را راضی کند.
بیشترین دغدغه در بین صاحبان اماکن گردشگری در سوئد، نگرانی از عدم احترام به ارزشهای فرهنگی این کشور به دلیل افزایش حضور گردشگران مسلمان است. در واقع مسائلی مانند ارزش برابر همه افراد، انتخاب آزاد و عدم تقسیم جنسیتی موضوعی است که این افراد بر آن تأکید دارند. با این همه پیشفرض این است که اقداماتی مانند ارائه غذای معمولی و هم غذای حلال در محدوده هتل، نمازخانه برای گردشگران حلال و فروش الکل در رستوران و مینیبار در اتاقها برای گردشگران غیرمسلمان وجود داشته باشد و مکانهای تقسیمبندی شده بر اساس جنسیت (مانند سونا و استخر) برای مسلمانان حذف شود. با این همه امیدواری نسبت به بهتر شدن جایگاه سوئد به عنوان مقصد گردشگری حلال وجود دارد. سوئدیها سفرهای زیادی از جمله به کشورهای مسلمان مانند ترکیه، امارات و مصر داشته و آشنایی خوبی با مسائل اسلامی دارند که میتواند پایگاهی برای ترویج گردشگری حلال در این کشور باشد. علاوه بر این، این واقعیت که سوئد به عنوان یک جامعه چند فرهنگی، در دهههای اخیر پذیرای مهاجران و پناهندگان بسیاری از کشورهای مسلمان بوده، قطعاً به این موضوع کمک کرده است.
با این وجود، به نظر میرسد سوئدیها از جمله صاحبان خدمات و کارمندان صنعت گردشگری مایل نیستند ارزشهای سکولار تثبیت شده خود مانند برابری جنسیتی یا آزادیهای فردی را به نفع گردشگری حلال یا گردشگری مسلمانپسند کنار بگذارند. هرچند که نتایج این تحقیق نشان میدهد که این افراد نمیتوانند روی این هنجارها سازش کنند، اما به نظر میرسد که ارائه نسخهای سادهتر برای گردشگران مسلمان میتواند این کشور را تبدیل به یکی از مقاصد گردشگری مسلمانان حداقل در اروپا تبدیل کند.
منبع: MDPI
ترجمه از محمدحسن گودرزی