رئیسی چرا به مسکو سفر کرده؟
به گزارش سرویس سیاسی مخاطب ۲۴ به نقل از تابناک، ابراهیم رئیسی رئیس جمهور کشورمان روز چهارشنبه در سفری از پیش تعیین شده به مسکو رفت و در کاخ کرملین با ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه دیدار و گفتگو کرد؛ سفری که به گفته بسیاری از ناظران و کارشناسان داخلی و بین المللی می‌تواند تاثیرات زیادی بر روابط دو کشور داشته باشد. حجت الاسلام والمسلمین سید ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری اسلامی ایران، روز چهارشنبه در دیدار با ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه، اظهار داشت: ما هیچ محدودیتی برای گسترش و توسعه روابط با روسیه نداریم و خواهان برقراری روابط راهبردی با مسکو هستیم. وی ادامه داد: اسناد همکاری راهبردی می‌تواند افق روابط را در بیست سال مشخص کند. به دنبال افزایش حجم روابط تجاری با روسیه هستیم و تلاش زیادی در این زمینه انجام خواهیم داد.
همچنین ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه در این دیدار گفت: از طرف من سلام و آرزوی سلامتی برای رهبر معظم انقلاب را به ایشان منتقل کنید. وی ادامه داد: از زمان تحلیف جناب‌عالی، ما در تماس دائم هستیم، اما در هر صورت ویدیوکنفرانس یا تماس تلفنی نمی‌تواند جای دیدار حضوری را بگیرد. از دیدار شما بسیار خرسندم. می‌توانم بگویم دستورکار وسیعی را پیش رو داریم.
در همین رابطه، دکتر حمیدرضا عزیزی پژوهشگر مهمان در «بنیاد علم و سیاست آلمان» در گفتگو با تابناک در رابطه با اهمیت سفر ابراهیم رئیسی به روسیه اظهار داشت: در رابطه با بحث اهمیت سفر، در شرایط فعلی هم برای ایران و هم برای روسیه این سفر طبق موضع گیری‌ها حائز اهمیت زیادی است. از منظر ایران ما اگر دقت کنیم که این سفر بعد از دیدار اخیر امیرعبدالهیان از چین انجام می‌شود و اینکه در آنجا توافق شد که موافقت نامه جامع همکاری استراتژیک میان ایران و چین وارد فاز اجرایی شود. سفر رئیسی به روسیه را نیز می‌شود، گام جدیدی برای دولت رئیسی در راستای رویکرد نگاه به شرق و توسعه روابط با همسایگان دانست. در واقع، دولت رئیسی می‌خواهد نشان دهد، در این مساله جدی است، به ویژه در شرایط فعلی که مذاکرات هسته‌ای در جریان است، این دو سفر در کنار یکدیگر را نوعی مانور سیاسی و دیپلماتیک از جانب ایران نیز می‌توان در نظر گرفت. از این منظر که به طرف غربی القا کند، ایران دست بسته نیست و شرکای خود برای کنشگری موثر در محیط بین المللی را دارد.
وی افزود: لذا این هم از جهت تحقق سیاست نگاه به شرق دولت رئیسی حائز اهمیت است و هم برای مانور سیاسی در برابر غرب و همین طور توسعه روابط اقتصادی با روسیه و چین در شرایط تحریم. البته روسیه به نسبت چین طبیعتا گزینه‌ها و ظرفیت‌های کمتری در حوزه اقتصادی برای ایران دارد، اما به هرصورت با توجه به نقش روسیه در اتحادیه اقتصادی اوراسیا و آسیای مرکزی و قفقاز همکاری با روسیه از دید ایران می‌تواند یکسری منافع اقتصادی به دنبال داشته باشد. نهایتا بحث همکاری‌های نظامی هم هست که به ویژه پس از برداشته شدن تحریم‌های تسلیحاتی ایران، تهران به دنبال این بوده که در پیوند با روسیه، ضعف تکنولوژیک خودش در حوزه نظامی را جبران کند.
عزیزی ادامه داد: در مقابل در طرف روسی نیز اینکه این سفر در شرایطی که تنش بین روسیه و غرب به اوج خودش رسیده حائز اهمیت است و می‌تواند یک برد سیاسی برای روسیه باشد؛ از این نظر که روسیه می‌خواهد به طرف غربی و آمریکایی این سیگنال را مخابره کند که ما در حال تشکیل یک بلوک مشترک در برابر غرب هستیم. قبلا چین و روسیه وارد یک شراکت راهبردی با یکدیگر شده بودند، با اضافه شدن ایران به آن‌ها فضای مانور روسیه در برابر غرب بیشتر خواهد شد.
این کارشناس مسائل روسیه در پاسخ به این پرسش که سفر رئیسی به روسیه تا چه اندازه روی ارتقای روابط دو کشور تاثیرگذار است، اظهار داشت: در این رابطه باید گفت این سفر به خودی خود نمی‌تواند تاثیر مستقیم روی روابط دو کشور داشته باشد به خاطر اینکه روابط ایران و روسیه طی سال‌های اخیر در دوره روحانی نیز رو به رشد بود و به لحاظ سیاسی دو کشور همکاری نزدیکی را در حوزه‌های مختلف داشتند، اما در عمل به جهت یک مجموعه عواملی آن پتانسیلی که ایران از این روابط انتظار داشت، حاصل نشد. در حوزه اقتصادی از یک طرف بحث تحریم‌ها باعث شد، شرکت‌های روسی تمایلی به سرمایه گذاری در ایران نداشته باشند و از طرف دیگر، ضعف‌های زیرساختی و فنی که در طرف ایرانی وجود داشت (مثلا در حوزه صادرات به روسیه) باعث شد، ایران نتواند از ظرفیت بازار روسیه استفاده کند. در حوزه نظامی نیز روسیه با توجه به ملاحظاتی که به ویژه در رابطه با رقبای منطقه‌ای ایران دارد، حاضر نیست بیش از یک حدی همکاری نظامی خود را با ایران گسترش دهد و وارد فاز اتحاد بشود و تسلیحات پیشرفته و راهبردی به ایران بفروشد. از سوی دیگر، حتی در صورت تمایل روسیه، مساله تحریم‌ها باعث می‌شود ایران منابع مالی کافی برای پرداخت پول جهت دریافت تسلیحات پیشرفته نداشته باشد.
عزیزی عنوان کرد: لذا به نظر می‌رسد اهمیت این سفر بیش از هر چیز سیاسی و نمادین است؛ اینکه در عمل چه اتفاقی می‌افتد مشخص نیست. اگر دو کشور جدی باشند، می‌توانند همکاری‌ها را در قالب کارگروه‌های تخصصی وارد فاز فنی کنند و پیش ببرند و از طرف دیگر، اگر مذاکرات هسته‌ای به نتیجه برسد و تحریم‌ها برداشته شود، می‌شود به بهبود روابط کیفی میان تهران و مسکو امیدوار بود.
این پژوهشگر مهمان در «بنیاد علم و سیاست آلمان» درباره با اهمیت سخنرانی رئیسی در مجلس دومای روسیه گفت: بحث سخنرانی رئیسی در دومای روسیه به خودی خود بحث مهمی است. به این دلیل که قرار دادن چنین فضایی برای یک رهبر خارجی یک نوع اقدامی از جانب روسیه است که میزان اهمیت این رابطه را می‌خواهد نشان بدهد. از سوی دیگر، سخنرانی رئیسی تقویت کننده جنبه نمادین سفر است و به نوعی می‌توان گفت، شاید روس‌ها بی میل نباشند که تمایز رویکرد خودشان به دولت رئیسی را نسبت به دولت روحانی را نشان بدهند.
وی در نهایت در رابطه با ارتباط این سفر با مذاکرات وین اظهار داشت: در رابطه با ارتباط این سفر با مذاکرات وین همانطور که اشاره شد، باید گفت که دولت رئیسی با افزایش تحرکات دیپلماتیک سطح بالای خود با روسیه و چین به دنبال تقویت فضای مانور سیاسی خود در برابر غرب است؛ بدین معنا که دولت رئیسی این تصور را دارد که می‌تواند به غرب این سیگنال را مخابره کند که ایران روابط، شرکا و فضای لازم در محیط بین المللی برای کنشگری به ویژه در برابر تحریم‌ها را دارد و در موضع ضعف برای دادن امتیاز قرار ندارد.
