۵ منطقه قرمز تهران؛ این بزرگراه تهران در خطر فرونشست است
مخاطب 24- بزرگراه آزادگان با ۳۶.۵ کیلومتر طولانی‌ترین بزرگراه شهر تهران است که به عنوان شاهراه و مهم‌ترین محور ارتباطی کل پایتخت محسوب می‌شود. این بزرگراه، از سمت شمال غرب به جنوب شرقی تهران کشیده شده است. این بزرگراه از غرب به بزرگراه آیت‌الله مهدوی‌کنی بعد از تقاطع بزرگراه فتح وصل و از جنوب شرق به سه‌راه افسریه (بسیج مستضعفین) ختم می‌شود. در اصطلاحات ترافیکی این بزرگراه به نوعی یک شاهراه نامیده می‌شود که از راه‌های ورودی و خروجی پایتخت و کمربندی شهر تهران نیز به حساب می‌آید؛ چراکه بزرگراه آزادگان از طریق بزرگراه رجایی به شهرری متصل می‌شود و بار اصلی ترافیک این بزرگراه مربوط به روزهای تعطیل و پایانی هفته است. از سال ۱۳۹۵ شاهد گزارش‌هایی از فرونشست زمین در بخش‌هایی از این بزرگراه هستیم.
براساس اعلام سازمان نقشه‌برداری کشور در مرداد امسال در منطقه بزرگراه آزادگان میزان فرونشست و شرایط آن روی نقشه‌های پهنه فرونشست بررسی شد و نتایج نشان داد که متأسفانه حدود ۱۸ کیلومتر از طول این بزرگراه از پهنه فرونشست می‌گذرد که شامل مناطق ۱۷، ۱۸ و ۱۹ شهر تهران است.
این مسئله از آنجایی باید مورد توجه ویژه قرار گیرد که این اتوبان از مناطق با تغییرات نرخ فرونشست عبور کرده و از آنجایی که معمولا در مناطقی که با تغییرات نرخ فرونشست مواجه هستند، آثار سطحی ایجاد شکاف و ترک در بزرگراه‌ها و سازه‌های محل ایجاد می‌شوند، پیش‌بینی آسیب‌های وارده به اتوبان در این نواحی امر بسیار محتملی است.
منطقه ریزش دارای نرخ فرونشست در حدود هفت سانتی‌متر در سال است، ضمن آنکه تغییر نرخ فرونشست در این منطقه و بسیاری از مناطق بزرگراه آزادگان مشهود است که این می‌تواند به عنوان مسبب تخریب سطح و زیرساخت‌های اتوبان مورد بررسی قرار گیرد.
سازمان نقشه‌برداری کشور بر لزوم تدوین مقررات نحوه تحکیم سازه‌ها و خطوط حمل‌ونقل در مناطق فرونشست و تدوین آیین‌نامه نحوه طراحی سازه و بزرگراه در نواحی فرونشست تأکید کرده و این موضوع را حلقه مفقوده موجود در کشور به منظور جلوگیری از آسیب‌های فرونشست در مناطق شهری و حمل‌ونقل دانسته است.
براساس نقشه نرخ فرونشست که در محدوده مناطق بیست‌ودوگانه تهران ترسیم شده مناطق ۱۰، ۱۷، ۱۸، ۱۹ و ۲۱ دارای فرونشست‌های معنی‌داری هستند. با این حال در برخی مناطق نیز شاهد فرونشست‌هایی با نرخ کمتر از یک سانتی‌متر در سال هستیم. مساحت کلی مناطق درگیر فرونشست در شهر تهران حدود ۴۵ کیلومترمربع است، از این مقدار حدود یک کیلومترمربع مربوط به ناحیه فرونشسته منطقه ۲۱ است.
نقشه‌های تجمعی مقدار فرونشست را در غرب تهران نشان می‌دهد. این بخش از سرزمین تهران نیز طی سال‌های مختلف، فرونشست گسترش سطحی و عمقی داشته است. زبانه مرکزی منطقه ۲۱ ادامه پیشرفت فرونشست جنوب است. اما به نظر می‌رسد زبانه غربی مناطق ۲۱ و ۲۲ فرونشستی محلی و مستقل باشد.
با وجود آنکه در مناطق جنوبی آهنگ فرونشست بیشتر است، اما بسیاری از ساخت‌وساز‌های تهران در مناطق ۱۸ و ۱۹ متمرکز است.
منبع: اکو ایران
