مخاطب 24- کسب و کار پررونق بازیافت راجا محمد اختر خان چهل و هشت ساله چند هفته پیش متوقف شد. او ماهانه ۱ میلیون روپیه پاکستان (۳۲۰۰ یورو، ۳۵۴۰ دلار) درآمد داشت، اما مهاجرت پناهندگان افغانستانی از این کشور جنوب آسیا در هفتههای اخیر (که بسیاری از آنها در جمع آوری زباله و ضایعات دست داشتند) ضربه سختی به تجارت او وارد کرد.
خان که اهل لاهور در شرق پاکستان است، بیش از ۲۲ سال است که در تجارت بازیافت فعالیت میکند.
او گفت که پناهجویان افغانی که در این کشور زندگی میکنند از سخت کوشترین افراد هستند. بسیاری از آنها نیز چندین تجارت را در شهر او راه اندازی کردند.
خان میگوید: "آوارگان افغان در منطقه من روزانه حدود ۲۰۰ کیلوگرم پلاستیک جمع آوری میکردند و به مغازه من میرساندند. " او افزود آنها برای کار خود هزینه بسیار کمتری نسبت به همتایان پاکستانی خود دریافت میکنند.
خان گفت: «اکنون فقط میتوانم روزانه ۳۵ کیلوگرم پلاستیک دریافت کنم، که به شدت بر تجارت من تأثیر گذاشته است و تقریباً ۷۰۰۰۰۰ روپیه در ماه ضرر میکنم.» این فقط من نیستم که آسیب دیدم، حدود ۲۰۰ مغازه در منطقه من در همین وضعیت هستند.
صنعت بازیافت در هرج و مرج؟
از اواسط سپتامبر ۲۰۲۳ (شهریور ۱۴۰۲)، مقامات پاکستانی حدود ۲۰۰۰۰ افغان را به این کشور ویران شده اخراج کرده اند. به گفته دیده بان حقوق بشر، تهدیدها، بازداشتها و اخراج، ۳۵۵۰۰۰ افغان دیگر را مجبور به ترک خانه کرده است.
این توسعه اکنون بر صنایع بازیافت پلاستیک در مقیاس بزرگ که به شدت به کارگران افغان متکی هستند، آسیب وارد کرده است.
طبق آمار وزارت بازرگانی ایالات متحده، پاکستان سالانه تقریباً ۴۹.۶ میلیون تن زباله جامد تولید میکند و این میزان سالانه بیش از ۲.۴ درصد افزایش مییابد. حدود ۹ درصد از آن را پلاستیک تشکیل میدهد.
طبق گزارش WWF، حدود ۲۵۰ میلیون تن زباله در پاکستان عمدتاً از کیسههای پلاستیکی، بطریهای PET و ضایعات مواد غذایی تشکیل شده است. بخشی از این زبالهها توسط ۱۹ کارخانه بازیافت که در سراسر پاکستان وجود دارد بازیافت میشود.
ولید حمید، مدیر مسئولیت اجتماعی شرکت Five Star Polymer Private Limited، یک کارخانه بازیافت در لاهور، به دویچه وله گفت که چندین کارخانه بازیافت به کارگران افغان وابسته هستند.
او گفت که از زمان تصمیم دولت برای اخراج پناهجویان افغان، جمع آوری پلاستیک ۴۳ درصد و تولید پلی استر ۵۰ درصد کاهش یافته است.
هزینههای نیروی کار نیز افزایش یافته است و بقای صنعت بازیافت را دشوار کرده است. حمید گفت: "اگر همین وضعیت ادامه پیدا کند، احتمالاً این صنعت متحمل ضررهای مالی هنگفتی خواهد شد. "
نصیرخان، یک فروشنده قراضهجات از شهر بندری کراچی در جنوب گفت که مجموعه پلاستیک و مواد دیگر به شدت کاهش یافته است. خان میگوید: جمع آوری پلاستیک و ضایعات «در حوزه پناهندگان افغان» بود که ۱۶ تا ۱۸ ساعت برای جمع آوری زباله و تفکیک آن کار میکردند.
یک بازرس از اداره توسعه پایتخت در اسلام آباد که خواست نامش فاش نشود، گفت بازیافت زباله در پاکستان از زمان آغاز اخراج پناهجویان افغان بسیار دشوار شده است. «با وجود منابع انسانی محدود، اصلاً نمیتوان عمل سورتینگ را انجام داد.»
هشدار در مورد تخریب بیشتر محیط زیست
فعالان محیط زیست هشدار میدهند که ضعیف شدن صنعت بازیافت پاکستان میتواند تخریب محیط زیست را تشدید کند.
طبق برنامه توسعه سازمان ملل متحد (UNDP)، پاکستان یکی از بالاترین درصد مدیریت بد پلاستیکهای زباله را در جنوب آسیا دارد. سالانه بیش از ۳.۳ میلیون تن پلاستیک در پاکستان هدر میرود که بیشتر آن به محلهای دفن زباله، زبالههای مدیریتنشده یا پراکنده شدن در سطح زمین و آب در سراسر کشور ختم میشود.
عفیه سلام، یک دوستدار محیط زیست، به دویچه وله گفت که بازیافت پلاستیک به تازگی در میان شرکتها مورد توجه قرار گرفته است، اما اخراج پناهجویان افغان بر آن اثر منفی میگذارد.
او گفت که نتایج فوری با کاهش تولید و کاهش عرضه بطریهای پلاستیکی قابل مشاهده است و افزود که احتمالاً تا زمانی که خلاء توسط کارگران پاکستانی پر شود، ادامه خواهد داشت.
پاکستان با کمبود «شدید» نیروی کار مواجه خواهد شد
اما محمد سعد سلیم، کارشناس توسعه پایدار مستقر در اسلام آباد، معتقد است که پر کردن این خلاء برای کارگران پاکستانی بسیار دشوار خواهد بود.
سلیم گفت: "این یک شغل بسیار سخت و سنگین است که کارگران پاکستانی، به ویژه در پنجاب، مایل به انجام آن نیستند، و افزود که احتمالاً در ماههای آینده باعث کمبود شدید نیروی کار در بازار خواهد شد. "
حمید گفت که شرکت او که ۳۲ محصول از بطریهای PET تهیه میکند، سال گذشته بیش از ۱۸۰۰۰ تن بطری را بازیافت کرده است.
"اما من مطمئن نیستم که سال آینده پس از اخراج صدها هزار کارگر افغان، بتوانیم همین مقدار را بازیافت کنیم یا خیر. "
سلیم همچنین خاطرنشان کرد که آنها سالانه حدود ۱۷۰۰۰۰ بطری برای صنعت نوشیدنی تولید میکنند. جمع آوری به موقع آنها و سایر زبالههای پلاستیکی بدون پناهجویان افغان کار دشواری است.
منبع: دویچه وله
ترجمه: سلیم حیدری