آخرین چالش‌های فیلم‌های توقیفی با بیانیه‌ها و اظهارنظر‌ها
حدود دو هفته از حکمی که محمدمهدی اسماعیلی - وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی - برای بیژن نوباوه صادر و او را به عنوان عضو شورای پروانه نمایش منصوب کرده می‌گذرد و حالا این نماینده و عضو شورای پروانه نمایش برای وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی خط و نشان کشیده که اگر ۳۰ فیلم «مسئله‌دار» را نمایش بدهد، هم خودش را به مجلس فرامی‌خواند و هم در جلسه‌های شورا در سازمان سینمایی شرکت نمی‌کند.
بیژن نوباوه اخیرا در گفت‌وگویی با فارس بیان کرده است که «بیش از ۳۰ فیلم مسأله‌دار از کمیته شورای نمایش مجوز نمایش گرفته‌اند که در این فیلم‌ها ارزش‌های اخلاقی، انقلابی و ملی زیر سؤال رفته است. با وجود مخالفت‌هایی صورت گرفته، این فیلم‌ها در کمیته شورای نمایش مجوز گرفته‌اند، اما اگر این فیلم‌ها اکران شوند ما وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی را به مجلس فرا خواهیم خواند.»
این اظهارات در حالی مطرح شده که حدود ۱۰ فیلم از دولت‌های قبل در توقیف به سر می‌برند که بعد از سال‌ها مشکل آن‌ها- بیشتر بخاطر همین فشار‌های خارج از حوزه سینما - حل نشده است. فیلم‌های «گزارش یک جشن» ابراهیم حاتمی‌کیا، «خرس» خسرو معصومی، «رستاخیز» احمدرضا درویش، «صد سال به این سال‌ها» سامان مقدم، «خیابان‌های آرام» کمال تبریزی، «ارادتمند؛ نازنین، بهاره، تینا» عبدالرضا کاهانی، «کاناپه» کیانوش عیاری و نیز «قاتل و وحشی» جزء لیست توقیفی‌ها و از پربحث‌ترین فیلم‌های ممنوع از اکران در سال‌های اخیر هستند.
همین چند روز پیش هم فیلم کودک و نوجوان «شهر گربه‌ها» ساخته سید جواد هاشمی با اعتراض افرادی مواجه شد و کارگردان مجبور به تغییر و اصلاح فیلمش شده است. در این باره محمد حسین نیرومند - مشاور سینمایی و هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی - در یادداشتی نوشت: «به دلیل شرایط کرونایی و تعطیلی سینما‌های کشور بیش از ۱۰۰ فیلم تولید شده در سال‌های گذشته با در اختیار داشتن پروانه نمایش در انتظار نوبت اکران سینمایی هستند. تهیه کننده همه این فیلم‌ها به‌عنوان تولیدکنندگان کالای فرهنگی بخش خصوصی در دولت قانونی دوازدهم پروانه ساخت گرفته‌اند و از همان دولت قانونی، پروانه نمایش اخذ کرده‌اند؛ بنابراین پروانه نمایش آن‌ها مانند فیلم موزیکال «شهر گربه‌ها» کاملاً قانونی است و سازمان سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی موظف است این پروانه نمایش را به رسمیت بشناسد. حال سؤال اساسی این است که چگونه دولت سیزدهم که سیاست‌های فرهنگی آن تفاوت‌های آشکاری با دولت قبل دارد می‌تواند جلوی اکران نمایش ده‌ها فیلم اینگونه را بگیرد؟»
نیرومند ادامه داده است: «راه قانونی پیش روی سازمان سینمایی برای جلوگیری از نمایش این دست فیلم‌ها این است که طبق ماده ۶ -۶ دستورالعمل صدور پروانه نمایش سازمان سینمایی از اکران فیلم‌های این چنینی دارای پروانه نمایش جلوگیری کرده و آن‌ها را توقیف کند، اما این ممانعت نمی‌تواند چندان دوام یابد چرا که تهیه‌کنندگان با پروانه نمایش قانونی خود اقدام به شکایت از سازمان سینمایی می‌کنند. در این گونه منازعات حقوقی معمولاً بازنده سازمان سینمایی است چرا که یا باید امکان نمایش فیلم را فراهم سازد، همانند ماجرای فیلم سینمایی «دینامیت» یا به تهیه کننده فیلم خسارت بپردازد، مانند فیلم سینمایی «سنتوری». هر دو مسیر بیان شده بواقع ایجاد خسارت به حوزه فرهنگ و هنر کشور است؛ خسارتی که قبل از آنکه ناشی از عملکرد تولید کننده فیلم‌ها باشد ناشی از دوگانگی و چندگانگی سیاست‌های فرهنگی دولت‌هاست. این مقدمه بهانه‌ای است برای طرح این معضل مزمن، اما بسیار مهم حوزه فرهنگ و هنر کشور که تا چه زمان باید شاهد باشیم که با تغییر دولت‌ها سیاست‌های فرهنگی و هنری کشور تغییر کند؟»
حالا در ادامه این اتفاق‌ها، اتحادیه تهیه‌کنندگان سینمای ایران صحبت‌های نوباوه، نماینده مجلس و عضو شورای پروانه نمایش را که تاکید هم کرده تاکنون در جلسات شورا شرکت نکرده و اگر این وضع بخواهد ادامه پیدا کند دیگر در جلسات بعدی نیز مشارکتی نخواهد داشت، به نوعی توقیف فیلم‌ها تلقی کرده و نسبت به آن واکنش نشان داده است.
در بیانیه اتحادیه تهیه‌کنندگان سینمای ایران آمده است:
«اتحادیه تهیه‌کنندگان سینمای ایران مراتب تاسف و تاثر خود را از نظرات و جوسازی‌های یک نماینده مجلس اعلام می‌دارد. ما نمایندگان قانونی تهیه‌کنندگان و مالکان سینمای ایران صحبت‌های این نماینده مجلس را دور از انصاف، جوسازی علیه کلیت سینما، مصداق بارز بی‌قانونی، عدم شناخت از سینما و عدم آشنایی با مسائل حقوقی می‌دانیم.
برای ما جای تعجب است که چطور این آقای نماینده بدون تماشای فیلم‌ها اعلام می‌کند ۳۰ فیلم غیرقابل نمایش است. ایشان در چه سیر و سلوکی به این اجتهاد رسیده‌اند که فیلم‌ها را ندیده مجوز توقیف می‌دهند و وزیر را تهدید می‌کنند که این فیلم‌ها نباید نمایش داده شوند. اگر آقای نماینده مجلس این فیلم‌ها را دیده‌اند. لطفا اسامی ۳۰ فیلمی که به نظرشان غیرقابل نمایش است و به زعم ایشان در آن فیلم‌ها ارزش‌های اخلاقی، انقلابی و ملی ما به زیر سوال رفته را منتشر کنند.
از طرفی اعلام فرمایند چگونه فیلم‌های سینماگران بدون اطلاع سازندگانشان به دست ایشان رسیده و طی چه فرایندی بدون مجوز به تماشای آن نشسته‌اند؟
آیا ایشان می‌دانند که لغو پروانه نمایش صادر شده و توقیف آن چه معنایی دارد؟ آیا از تبعات، خسارات و هزینه‌های لغو پروانه نمایش و توقیف برای حکومت اطلاع دارند؟ آیا نمی‌دانند که لغو پروانه نمایش صادر شده قابل پیگرد قانونی در محاکم قضایی است؟
آقای نماینده مجلس نگاهی به لیست هنرمندانی که در این روز‌های سخت کرونا و هنگام تولید آثارشان از میان ما رفتند بیاندازید. چگونه می‌توانید به این راحتی درباره ماحصل زحمات همکاران‌مان در شرایط سخت اقتصادی کشور جوسازی کنید؟
ما از این آقای نماینده مجلس توقع همدلی و رسیدگی به مسائل اقتصادی و معیشتی نداریم، تنها متاسفیم که به عنوان نماینده مجلس به جای حمایت و تشویق فیلمسازان، سینماگران و کارآفرینان به دنبال تهدید و تخریب پیکره نجیب سینمای ایران هستند.
اتحادیه تهیه‌کنندگان سینمای ایران هشدار می‌دهد با هر جریانی که قصد بی‌قانونی و برهم زدن نظم سینمای ایران را داشته باشد شدیدا برخورد می‌کند و بی‌تفاوت نخواهد نشست.»
