سیدحسن خمینی: پر رنگ کردن یک جمله از امام بدون ملاحظه زمان و شرایط کار درستی نیست
src="/files/fa/news/سید حسن خمینی در دیدار معاون مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و جمعی
از مدیران‌رسانه های کشور به موضوع «تحریف» پرداخت و با بیان اینکه یکی از
اقسام تحریف بی توجهی به «جهت صدور» مسائل است، اظهار کرد: بر اساس اصطلاح
فقهی جهت صدور (یا شرایط محیطی) هنگامی می توان قضیه‌ای را به سایر قضایا
تعمیم دارد که بتوان «الغاء خصوصیت» کرد بدین معنا که شرایط رخداد اول را
بتوان از اصل آن رخداد جدا کرد، در غیر این صورت امکان تسری به سایر امور
نیست.
وی افزود: اگرچه برخی احکام دین کلی هستند اما اغلب آنها ما
مربوط به موارد خاص بوده و فقط در صورتی می توانیم آنها را به امور
مستحدثه و جدید تسری دهیم که شرایط محیطی در صدور آن احکام قدیم دخیل نبوده
باشد.
یادگار امام این موضوع را در مورد امام خمینی نیز صادق
دانست و یادآور شد: اینکه جمله‌ای از امام را بدون ملاحظه مقطع زمانی و
لحاظ کردن مساوی بودن یا نبودن شرایط آن زمان با امروز، پر رنگ کنیم کار
درستی نیست. البته این امر در برخی موارد کاملا بدیهی است؛ مثلا در مورد
جمله مشهور ایشان که «من توی دهن این دولت می زنم»، روشن است که نمی توان
جمله را به دولت های بعد از انقلاب تسری داد زیرا منظور امام آخرین دولت
رژیم سابق بود.
وی ادامه داد: فارغ از اینگونه موارد روشن، تشخیص
موارد عمیق تر و جدی تر نیاز به افراد متخصص و مجتهدی دارد که عمری را با
مکتب امام سر و کار داشته اند؛ اینگونه افراد می توانند بگویند که کدام
شرایط زمانی و مکانی در مورد هرکدام از عبارات متعلق به امام موضوعیت دارد.
سید حسن خمینی با اشاره به اینکه فرق مبارک امیرالمومنین(ع) به
نام قرآن و توسط افراد مقدسی که گول اجتهاد‌های غلط را خورده بودند شکافته
شد، به موضوع «تناسب حکم و موضوع» در فقه پرداخت و گفت: در اسلام ربا حرام
دانسته شده است اما در عین حال روایاتی نیز در جهت اثبات خلاف این موضوع
نقل شده که به «حیل ربا» مشهور است؛ گرچه این روایات ظاهرا صحیح هستند اما
برخی مجتهدان از جمله حضرت امام به عنوان کسانی که تمام عمر خود را صرف
تفقه در سیره و سخنان اهل بیت (ع) کرده اند بر اساس عقل و ذوق فقاهتی خویش
این روایات را غیر قابل استناد می دانند.
وی بر همین اساس نقش نسل
اول انقلاب در تشخیص صحت عبارات منتسب به امام بسیار مهم برشمرد و با ذکر
نمونه‌ای در همین مورد یادآور شد: در دهه شصت یکی از خاطرات رایجی که از
امام نقل می شد این بود که ایشان هنگام خوردن هندوانه (برای دوری از لذّات
مادی) روی آن نمک می‌پاشیده‌اند، در حالی که افراد نزدیک به امام و مجتهدان
اندیشه ایشان می‌دانند امکان ندارد چنین عملی را انجام داده باشند، چرا که
با ساختار تفکر ایشان آشنا هستند.
یادگار امام تصریح کرد: کسی
نمی‌تواند از راه برسد، صحیفه امام را باز کند و جمله‌ای از ایشان را بدون
ملاحظه شرایط خاص آن در بیاورد و پررنگ کند. به این نمونه‌ها در اصطلاح
فقهی «قضیه فی واقعه» گفته می‌شود که نمی‌توان در موارد دیگر آنها را اجرا
کرد، زیرا شرایط صدور آنها برای ما مجهول است و یا می دانیم که مربوط به
شرایط ما نیست.
وی با اشاره به سخنان حاضران در جلسه اظهار کرد:
در اینکه ما به امام احتیاج داریم و ایشان محور وحدت ماست یا اینکه ما امام
را به عنوان کانون همه اقوام، جمعیت‌ها و جناح ها می دانیم و باید در راه
ایشان گام برداریم، تردیدی نیست؛ این امر مورد اتفاق هر دو جناح مشهور کشور
است اما برای رسیدن به این اهداف، امام را باید به عنوان پاسخگوی به
نیازهای امروز بشناسیم.
سید حسن خمینی این امر را نیازمند اجتهاد
مداوم در اندیشه امام دانست و تأکید کرد: کسانی برای اجتهاد در اندیشه امام
مسئولیت و توانایی دارند که با آن سر و کار داشته اند.
وی یادآور
شد: چند وقت پیش بسیاری از جریانات سیاسی از بازخوانی خط امام گفته بودند،
در این باره باید گفت کار شما ایرادی ندارد اما لطفا پیش از آن بگویید که
امام چند کتاب فقهی، اصولی، اخلاقی دارد؟ زیرا کسی که نام یک کتاب امام را
نداند نمی تواند مدعی اجتهاد در تفکر ایشان شود و شناخت امام جز با شناخت
فقه و فلسفه و عرفان و اصول ایشان ممکن نیست.
او در پایان تأکید
کرد: اینکه یک جمله امام بدون ذکر قبل و بعد آن، از مجموعه بیانات ایشان
استخراج شود و سپس بدان استناد شود کار صحیحی نیست.
منبع: عصر ایران
