برنده جایزه صلح نوبل 2025 کیست؟
ماریا کورینا ماچادو برنده جایزه صلح نوبل 2025 کیست؟ به گزارش مخاطب۲۴، ماریا کورینا ماچادو، سیاستمدار، مهندس و فعال اجتماعی ونزوئلایی، از جمله زنانی است که مسیر زندگی‌اش با مبارزه برای دموکراسی و اصلاحات سیاسی در کشورش گره خورده است. ماریا کورینا ماچادو در ۷ اکتبر ۱۹۶۷ در شهر کاراکاس، پایتخت ونزوئلا، در خانواده‌ای مرفه و تحصیل‌کرده به دنیا آمد. پدرش از کارآفرینان شناخته‌شده حوزه صنعتی بود و همین پیشینه اقتصادی و خانوادگی، تأثیر زیادی بر دیدگاه‌های سیاسی و مدیریتی او گذاشت.
ماچادو تحصیلات خود را در رشته مهندسی صنایع به پایان رساند و مدتی نیز در دانشگاه معتبر ییل در ایالات متحده به تحصیل و پژوهش پرداخت. بازگشت او به ونزوئلا با دوران ناآرامی‌های سیاسی و ظهور هوگو چاوز همراه بود؛ دورانی که بخش بزرگی از جامعه ونزوئلا میان دوگانه عدالت‌خواهی سوسیالیستی و لیبرالیسم اقتصادی گرفتار شده بود.
در سال ۲۰۰۲، ماچادو با تأسیس سازمان غیردولتی «سوماته» (Súmate) قدم به عرصه سیاست گذاشت. هدف این سازمان، نظارت بر انتخابات و ارتقای شفافیت در فرآیند‌های دموکراتیک کشور اعلام شد. اما دولت چاوز و حامیانش این نهاد را ابزاری در دست اپوزیسیون برای مداخله در سیاست داخلی و براندازی نرم حکومت سوسیالیستی دانستند. این سازمان بار‌ها مورد اتهام دریافت بودجه از نهاد‌های آمریکایی قرار گرفت، اتهامی که هرگز به طور رسمی ثابت نشد ولی تأثیر عمیقی بر وجهه سیاسی ماچادو گذاشت.
از مجلس تا اپوزیسیون سراسری
ماچادو نخستین بار در سال ۲۰۱۰ به عنوان نماینده مجلس ملی ونزوئلا انتخاب شد. دوران نمایندگی او، اما با تنش، درگیری لفظی و اتهام «توطئه علیه دولت» همراه بود. او در سال ۲۰۱۴ به‌دنبال سخنرانی تندش در اجلاس سازمان کشور‌های آمریکایی، از مجلس اخراج شد. این اقدام، نقطه عطفی در زندگی سیاسی او بود و از آن پس به یکی از شناخته‌شده‌ترین چهره‌های اپوزیسیون ونزوئلا بدل شد.
در همان سال، ماچادو حزب سیاسی خود را با عنوان «ونته ونزوئلا» (Vente Venezuela) بنیان گذاشت؛ حزبی راست‌گرا با شعار «آزادی، مالکیت و عدالت». این حزب به سرعت به پایگاه اصلی مخالفان دولت نیکلاس مادورو تبدیل شد. ماچادو در مواضع خود بار‌ها تأکید کرده است که ونزوئلا نیازمند بازگشت به ارزش‌های لیبرال‌دموکراتیک، بازار آزاد و پیوند دوباره با اقتصاد جهانی است.
در انتخابات مقدماتی اپوزیسیون در سال ۲۰۲۳، او با کسب بیش از ۹۲ درصد آراء، به عنوان رهبر اصلی مخالفان و نامزد بالقوه ریاست‌جمهوری برگزیده شد. با این حال، دادگاه عالی ونزوئلا وابسته به دولت مادورو، او را به اتهام «فساد مالی و بی‌اعتنایی به قانون اساسی» از شرکت در انتخابات تا سال ۲۰۳۰ محروم کرد.
این تصمیم، خشم گسترده‌ای در میان هواداران اپوزیسیون و گروه‌های مدافع حقوق بشر برانگیخت. بسیاری این اقدام را تلاشی برای حذف رقیب اصلی مادورو از صحنه سیاسی دانستند.
چهره‌ای دوگانه: قهرمان یا هم‌دست سرمایه‌داری؟
ماریا کورینا ماچادو چهره‌ای است که هم تحسین می‌شود و هم به شدت مورد انتقاد قرار می‌گیرد. او در سخنرانی‌های خود همواره دولت مادورو را «مافیای جنایی» و نظام سیاسی حاکم بر ونزوئلا را «دیکتاتوری پوشالی» خوانده است. از نگاه حامیانش، ماچادو صدای مردم خسته از فقر، فساد و استبداد است. اما منتقدان، از جمله جریان‌های چپ‌گرا، او را نماینده منافع سرمایه‌داری خارجی و وابسته به واشنگتن می‌دانند.
برخی تحلیل‌گران معتقدند که حمایت ماچادو از تحریم‌های اقتصادی علیه دولت ونزوئلا، بیش از آنکه مردم را یاری دهد، به اقتصاد کشور لطمه زده است. در واقع، از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۳، تحریم‌های آمریکا علیه بخش نفت، بانک‌ها و صنایع ونزوئلا موجب کاهش چشمگیر درآمد‌های ارزی، کمبود دارو، افزایش تورم و موج عظیم مهاجرت میلیون‌ها ونزوئلایی شد. با این حال، ماچادو همواره از این سیاست‌ها دفاع کرده و گفته است:
«تحریم‌ها ابزار فشار هستند، نه مجازات مردم؛ هدف آنها برچیدن رژیم فاسدی است که سال‌هاست ونزوئلا را گروگان گرفته است».
اما واقعیت این است که در سایه این تحریم‌ها، طبقات فرودست بیش از همه آسیب دیدند. گزارش سازمان ملل در سال ۲۰۲۳ نشان داد که حدود ۷۵ درصد از مردم ونزوئلا زیر خط فقر زندگی می‌کنند و بیش از شش میلیون نفر کشور را ترک کرده‌اند.
زن، سیاست و مبارزه
در جامعه‌ای که سیاست دهه‌ها در انحصار مردان بوده، ماچادو توانسته است نقشی پررنگ در گفتمان عمومی ایفا کند. او خود را «لیبرال فمینیست» می‌نامد و بار‌ها گفته است که زنان باید در فرآیند بازسازی کشور سهم بیشتری داشته باشند.
در سخنرانی‌ای در سال ۲۰۲۴، او تأکید کرد:
«آینده ونزوئلا نه در دستان نظامیان و سیاستمداران مرد، بلکه در دستان زنانی است که هر روز برای بقا و کرامت خانواده‌هایشان می‌جنگند»
این رویکرد سبب شده تا بسیاری از زنان و جوانان تحصیل‌کرده به حلقه حامیانش بپیوندند. با این حال، دشمنان سیاسی‌اش این سخنان را «شعار‌های پوپولیستی» می‌خوانند و معتقدند او بیش از حد به ادبیات رسانه‌ای غرب متکی است.
جایزه صلح نوبل و پیام سیاسی آن
اعطای جایزه صلح نوبل ۲۰۲۵ به ماریا کورینا ماچادو، نقطه اوج مسیر پرفرازونشیب او محسوب می‌شود. کمیته نوبل در بیانیه خود اعلام کرد:
«ماچادو نماد مقاومت مدنی، مبارزه مسالمت‌آمیز برای دموکراسی و دفاع از حقوق بشر در آمریکای لاتین است»
این انتخاب، بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های جهانی داشت. حامیان او این جایزه را پیروزی جنبش‌های دموکراتیک آمریکای لاتین دانستند، اما دولت ونزوئلا این اقدام را «دخالت آشکار در امور داخلی کشور» خواند و آن را محکوم کرد.
وزارت خارجه ونزوئلا در بیانیه‌ای رسمی اعلام کرد:
«اعطای جایزه صلح به فردی که از تحریم‌ها و اقدامات غیرانسانی علیه ملت ونزوئلا حمایت کرده، نشانه سیاسی‌کاری و جانبداری غرب از اپوزیسیون وابسته است»
در مقابل، سازمان‌های حقوق بشری از جمله «عفو بین‌الملل» و «دیدبان حقوق بشر»، از این انتخاب استقبال کردند و ماچادو را «صدای شجاعت در برابر سرکوب» توصیف کردند.
ماچادو اکنون در نقطه‌ای ایستاده که هر گامش می‌تواند آینده ونزوئلا را دگرگون کند. اگرچه او از شرکت در انتخابات رسمی محروم شده است، اما همچنان چهره‌ای تعیین‌کننده در عرصه سیاسی به شمار می‌رود. بسیاری از ناظران بر این باورند که جایزه نوبل می‌تواند جایگاه او را در سطح بین‌المللی تقویت کند و فشار‌های جهانی بر دولت مادورو را افزایش دهد. با این حال، چالش‌های پیش‌روی او کم نیستند. ونزوئلا همچنان با بحران اقتصادی، فروپاشی نهاد‌های دولتی و بی‌اعتمادی عمومی مواجه است. از سوی دیگر، شکاف در میان جریان‌های مخالف نیز تهدیدی برای انسجام اپوزیسیون به شمار می‌رود.
ماریا کورینا ماچادو در یکی از تازه‌ترین اظهارنظر‌های خود گفته است:
«ما راهی طولانی در پیش داریم، اما این جایزه ثابت می‌کند که صدای آزادی هرگز خاموش نخواهد شد»
او می‌گوید مأموریتش تنها تغییر دولت نیست، بلکه بازسازی کشور، ایجاد اعتماد ملی و بازگرداندن امید به مردم است.
ماریا کورینا ماچادو را نمی‌توان صرفاً یک سیاستمدار دانست؛ او چهره‌ای چندوجهی است که میان ستایش و انتقاد ایستاده است. برای عده‌ای، او قهرمان دموکراسی و صدای مردم سرکوب‌شده است؛ برای دیگران، نماد وابستگی به غرب و تشدیدکننده بحران داخلی. اما آنچه مسلم است، نام او اکنون در کنار برندگان بزرگ جایزه صلح نوبل ثبت شده و داستانش بخش مهمی از تاریخ سیاسی معاصر ونزوئلا را روایت می‌کند.
