کد خبر: ۶۱۴۷۷
تاریخ انتشار: ۲۰ ارديبهشت ۱۴۰۴ - ۲۳:۱۰

بایدها و نبایدهای انتخاب وزیر اقتصاد

وزیر اقتصاد نباید تسلیم فشارها شود. اگر موانع جدی برای اصلاحات اقتصادی وجود دارد، باید شجاعانه استعفا دهد و دلایل آن را شفاف اعلام کند. همچنین، باید در جهت بهبود فضای کسب‌وکار، شفاف‌سازی، رفع انحصار و تقویت رقابت سالم گام بردارد.
بایدها و نبایدهای انتخاب وزیر اقتصاد

وزیر اقتصاد باید دو ویژگی اساسی داشته باشد: نخست، دانش تخصصی و تسلط بر مبانی نظری علم اقتصاد و دوم، تجربه اجرایی در اداره امور اقتصادی کشور. تسلط علمی به اقتصاد شرطی لازم است، چرا که وزیر اقتصاد یکی از مهم‌ترین اعضای کابینه است و نقش کلیدی در ساماندهی منابع درآمدی دولت، به‌ویژه در حوزه مالیات، ایفا می‌کند. سیاست‌گذاری در این حوزه باید به‌گونه‌ای باشد که مالیات نه‌تنها مانعی برای تولید و رشد نباشد، بلکه خود به عامل رشد اقتصادی تبدیل شود.

وزیر اقتصاد باید با ساختار اقتصاد کشور، از جمله نظام مالیاتی، خزانه‌داری کل و نحوه تدوین و نظارت بر بودجه، آشنا باشد. این وزارتخانه مسئولیت نظارت مالی بر اجرای بودجه سالیانه و مخارج برنامه‌های توسعه را بر عهده دارد. در مقابل، نظارت بر پیشرفت فیزیکی پروژه‌ها بر عهده سازمان برنامه‌وبودجه است؛ بنابراین وزیر اقتصاد باید با ایجاد شفافیت در نحوه هزینه‌کرد منابع، به ثبات اقتصادی کمک کند؛ ثباتی که یکی از چالش‌های اصلی اقتصاد ایران است و نرخ تورم، مهم‌ترین شاخص بی‌ثباتی محسوب می‌شود.

درآمد‌های جاری دولت باید تا حد امکان از محل مالیات تأمین شود و این امر نیازمند سیاست‌گذاری هوشمندانه و استفاده از تجربیات موفق جهانی است. همچنین، مخارج دولت باید شفاف و قابل‌دسترسی برای کارشناسان و مردم باشد؛ به‌گونه‌ای که تخصیص بودجه از طریق سامانه‌های رسمی آنلاین وزارت اقتصاد در دسترس عموم قرار گیرد.

از دیگر وظایف وزارت اقتصاد، ساماندهی شرکت‌های دولتی است. بسیاری از این شرکت‌ها زیان‌ده هستند و برخی از نهاد‌ها مانند وزارت دفاع، برخلاف وظایف ذاتی خود، وارد فعالیت‌های اقتصادی شده‌اند. وزیر اقتصاد باید با اتخاذ سیاست‌های شفاف، شرکت‌های دولتی را به بخش خصوصی واقعی واگذار کند و از ایجاد "حیاط خلوت" برای نهاد‌های نظامی و شبه‌دولتی جلوگیری کند.

خصوصی‌سازی یکی از ابزار‌های اصلی کاهش هزینه‌های دولت و افزایش بهره‌وری اقتصادی است. این فرایند باید کاملاً شفاف و بر اساس قیمت‌گذاری کارشناسی و رقابتی انجام شود. نمونه‌های ناموفق خصوصی‌سازی در گذشته، مانند سهام عدالت، که به‌صورت رایگان و بدون برنامه‌ریزی اصولی توزیع شد، درس‌های مهمی برای آینده دارند. خصوصی‌سازی نباید به بهانه حمایت از اقشار خاص، اموال عمومی را در اختیار نهاد‌های غیرپاسخگو قرار دهد.

وزیر اقتصاد همچنین باید نقش فعالی در جذب سرمایه‌گذاری خارجی ایفا کند. رسیدن به نرخ رشد اقتصادی ۸ درصد، مستلزم سرمایه‌گذاری سالانه حدود ۱۷۰ میلیارد دلار است که نیمی از آن باید از منابع خارجی تأمین شود. برای تحقق این هدف، نیاز به مدیرانی حرفه‌ای و مسلط به زبان‌های بین‌المللی و استاندارد‌های اقتصادی جهانی است؛ نه افرادی که حتی توانایی برقراری ارتباط ابتدایی با سرمایه‌گذاران خارجی را ندارند.

از سوی دیگر، وزیر اقتصاد باید نسبت به سیاست‌هایی که از سایر نهاد‌ها (مانند مجلس، مجمع تشخیص مصلحت یا ستاد انقلاب فرهنگی) به دولت تحمیل می‌شود و آثار مخرب اقتصادی دارند، هشدار بدهد. یکی از اشکالات ساختاری اقتصاد ایران این است که مسئولان در مواجهه با مقامات ارشد، صرفاً گزارش‌هایی ارائه می‌دهند که خوشایند آنها باشد؛ نه واقع‌نگرانه. وزیر اقتصاد باید شجاعت آن را داشته باشد که واقعیت‌ها را صادقانه با رهبر، رئیس‌جمهور و ملت در میان بگذارد.

در نمونه‌های موفق گذشته، نظیر برنامه چهارم توسعه پیش از انقلاب و برنامه سوم توسعه در دولت اصلاحات، هماهنگی بین وزارت اقتصاد، سازمان برنامه و بانک مرکزی منجر به موفقیت شد. در دولت اصلاحات، با هماهنگی این سه نهاد، نرخ رشد اقتصادی افزایش، نرخ بیکاری کاهش، و نرخ تورم مهار شد. در مقابل، دولت‌هایی مانند دولت نهم و دهم که فاقد تیم اقتصادی حرفه‌ای و هماهنگ بودند، نتایج مخربی بر جای گذاشتند.

وزیر اقتصاد نباید تسلیم فشار‌ها شود. اگر موانع جدی برای اصلاحات اقتصادی وجود دارد، باید شجاعانه استعفا دهد و دلایل آن را شفاف اعلام کند. همچنین، باید در جهت بهبود فضای کسب‌وکار، شفاف‌سازی، رفع انحصار و تقویت رقابت سالم گام بردارد.

در پایان، یکی از وظایف کلیدی وزیر اقتصاد، مقابله با نفوذ گروه‌های فشار، رانت‌خواران، دلالان و نهاد‌های غیرپاسخ‌گو در اقتصاد است. اگر وزارت اقتصاد بتواند با برنامه‌ریزی علمی و هماهنگی با دیگر نهاد‌های اقتصادی کشور، سیاست‌گذاری هدفمند، شفاف و کارآمدی را در پیش گیرد، می‌تواند نقش بزرگی در ثبات و رشد اقتصاد ملی ایفا کند.

مهدی پازوکی، اقتصاددان

آخرین اخبار
پربازدید ها
تصاویر
صفحه خبر بالای تصاویر
اخبار داغ
تاج: در هر استان یک افسر حفاظت از کودکان انتخاب خواهیم کرد! تاج: در هر استان یک افسر حفاظت از کودکان انتخاب خواهیم کرد!
رئیس فدراسیون فوتبال از عملکرد سرمربی تیم ملی فوتبال کشورمان ابراز رضایت کرد و گفت این مربی به کار خود در این تیم ادامه خواهد داد.
عراقچی: زمان و مکان دور پنجم مذاکرات به زودی اعلام می‌شود عراقچی: زمان و مکان دور پنجم مذاکرات به زودی اعلام می‌شود
وزیر امور خارجه کشورمان گفت: احتمالاً دور بعدی مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و ایالات متحده به زودی تنظیم خواهدشد.
ماجرای ریزش معدن همکار چیست؟ ماجرای ریزش معدن همکار چیست؟
صبح امروز تونل شماره ۲۰ معدن زغال‌سنگ همکار در کوهبنان دچار ریزش شد. دو کارگر آسیب دیدند، اما خوشبختانه حال عمومی آنها مساعد است.
برگزاری نمایشگاه تمبر، خودرو، تاریخ برگزاری نمایشگاه تمبر، خودرو، تاریخ
موزه خودرو‌های اختصاصی نیاوران با همکاری موزه تخصصی تمبر یکتا، نمایشگاهی با عنوان «تمبر، خودرو، تاریخ» برگزار می‌کند.
دلیل گرانی گوشت کشف شد؟! دلیل گرانی گوشت کشف شد؟!
خرید یک کیلو گوشت گوساله می‌تواند حدود پنج درصد درآمد ماهانه کارگر ایرانی را ببلعد
آخه آق ترامپ ما هنیه را ترور کردیم که به ما عامل خطر می‌گید؟ یا دوستان شما؟! آخه آق ترامپ ما هنیه را ترور کردیم که به ما عامل خطر می‌گید؟ یا دوستان شما؟!
پزشکیان رییس جمهوری در مجمع گفت و گوی تهران گفت: بر اساس معاهدات بین‌المللی حق استفاده از انرژی هسته‌ای داریم. ما برای کشاورزی و صنعت به این علم نیاز داریم. چه کسی گفته اینها حق دارند جلوی علم دیگران را بگیرند. خیلی‌ها در ایران می‌خواستند به سمت سلاح هسته‌ای بروند، اما مقام معظم رهبری جلوی آن را گرفتند. در نتیجه قرار نیست ما سلاح هسته‌ای داشته باشیم
منشأ نور درون انسان‌ها از چیست؟ منشأ نور درون انسان‌ها از چیست؟
یک آزمایش خارق‌العاده بر روی موش‌ها و برگ‌های دو گونه گیاهی مختلف، شواهد فیزیکی مستقیمی از توقف پدیده ترسناک «بیوفوتون» یا «زیست‌فوتون» را کشف کرده است که نشان می‌دهد همه موجودات زنده، از جمله انسان‌ها می‌توانند به معنای واقعی کلمه بدرخشند، تا زمانی که مرگ به سراغمان بیاید این درخشش متوقف شود
برگزیده
دلیل گرانی گوشت کشف شد؟! دلیل گرانی گوشت کشف شد؟!
خرید یک کیلو گوشت گوساله می‌تواند حدود پنج درصد درآمد ماهانه کارگر ایرانی را ببلعد
بازنشستگان و مستمری بگیران تأمین اجتماعی حتما بخوانند! بازنشستگان و مستمری بگیران تأمین اجتماعی حتما بخوانند!
سازمان تامین اجتماعی اعلام کرد: احکام بازنشستگان و مستمری بگیران این سازمان صادر شد و از طریق برنامه کاربردی تامین من و یا درگاه خدمات غیرحضوری سازمان تامین اجتماعی قابل مشاهده است.
سهم مخارج دولت از تولیدناخالص داخلی سهم مخارج دولت از تولیدناخالص داخلی
بررسی‌ها نشان می‌دهد سهم مخارج دولت از حجم اقتصاد در ایران نسبت به چند کشور مشابه پایین‌تر است. اینها درحالی است که به نظر می‌رسد دخالت دولت در امور اقتصادی ایران بسیار بالاتر از این ارقام است.
صفحه خبر بالای تصاویر