به گزارش مخاطب ۲۴: روند دیپلماتیک و گفتوگوی غیرمستقیم ایران و آمریکا، در چند روز گذشته شاهد تحولاتی جدید بود. ابتدا جلسه مذاکره شنبه هفته جاری در رم لغو شد و دونالد ترامپ نیز در مصاحبه با شبکه NBC اظهاراتی مطرح کرد که به معنی عبور از خط قرمزهای ترسیمشده توسط جمهوری اسلامی ایران در این مذاکرات است. مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا و مشاور امنیت ملی ترامپ نیز در دو موضعگیری، راجع به توقف غنیسازی و ورود بازرسان آمریکایی به سایتهای ایران صحبت کرد.
در کوران اظهارات رسانهای و پستهای منتشرشده در شبکههای اجتماعی، موشکی نیز از سمت یمن به خاک اسرائیل شلیک شد و با عبور از سامانههای پدافندی مانند تاد و پیکان، به فرودگاه بنگوریون اصابت کرد. رخدادی عجیب که باعث پر شدن دست اسرائیلیها برای موضعگیری و مستقیم شدن تهدیدهای لفظی نخستوزیر رژیم تلآویو شد. مجموع این وقایع، علاوه بر افزایش فشار خارجی، در داخل کشور نیز باعث افزایش فشار رسانهای تندروهای داخلی برای تخریب روند مذاکرات شد.
بازی اسرائیلی - آمریکایی
از زمان آغاز عملیاتهای تجاوزکارانه آمریکا علیه یمن، طرف آمریکایی همواره بر این گزاره که عملیات حوثیها مربوط به ایران است، تاکید میکند. آنها به طور مداوم از عبارت «حوثیها تحت حمایت ایران» استفاده میکنند. اقدامی که گفته میشود برای باز نگه داشتن امکان جهت اقدامات پس از شکست کامل دیپلماسی علیه ایران است. ترامپ، وزیر دفاع آمریکا و دیگر سیاستمداران واشنگتن بخشی از این بازی سیاسی هستند و از این مفهوم در اظهاراتشان به وفور استفاده میکنند. همینطور که ترامپ حمله ۷ اکتبر حماس را به جمهوری اسلامی ایران نسبت میدهد.
پس از حمله یمنیها، سیاستمداران اسرائیلی این کارت را به دست گرفتند و وارد شدند. بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل شامگاه یکشنبه در واکنش به این حمله که ساعتی پس از فراخوان دهها هزار نفر از نیروهای ذخیره ارتش اسرائیل برای گسترش عملیات متجاوزان این رژیم در غزه اتفاق افتاد، ایران را تهدید کرد. نتانیاهو با تکرار ادعاهای پیشین ترامپ مبنی بر اینکه «ایران عامل حملات حوثیهاست»، در توئیتر نوشت: «واقعاً حق با رئیسجمهور ترامپ است! حملات حوثیها (انصارالله یمن) از ایران سرچشمه میگیرد. اسرائیل به حمله حوثیها به فرودگاه اصلی ما و همچنین به اربابان ایرانیشان در زمان و مکان مناسب پاسخ خواهد داد.»
واکنش وزارت امور خارجه
دستگاه دیپلماسی به دنبال انتساب اقدام یمنیها به ایران و تهدید نخستوزیر رژیم اسرائیل، در بیانیهای اعلام کرد: «وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران تکرار ادعاهای بیاساس در انتساب اقدامات شجاعانه ملت یمن در دفاع از خود و حمایت از مردم فلسطین به ایران را توهین به این ملت مقتدر و مظلوم دانسته و یادآوری میکند این ارتش آمریکا است که در حمایت از نسلکشی رژیم صهیونیستی وارد جنگ با مردم یمن شده و با حمله به زیرساختها و اهداف غیرنظامی در شهرهای مختلف این کشور مرتکب جنایات جنگی میشود.
بدونشک اقدام یمنیها در حمایت از مردم فلسطین، تصمیمی مستقل و برآمده از حس همبستگی انسانی و اسلامی آنها با برادران و خواهران فلسطینی بوده و انتساب آن به جمهوری اسلامی ایران ادعایی گمراهکننده و انحرافی با هدف تحتالشعاع قرار دادن جنایات رژیم صهیونیستی در فلسطین اشغالی، سرپوشگذاشتن بر ناکامیها و بهانهجویی برای ناامنسازی بیشتر منطقه غرب آسیا است. وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران با تاکید بر موضع اصولی خود مبنی بر ضرورت احترام به تمامیت سرزمینی و حاکمیت ملی کشورها، حملات نظامی آمریکا به یمن را بهعنوان نقض فاحش منشور ملل متحد و قواعد بنیادین حقوق بینالملل محکوم میکند.
وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران با یادآوری تبعات و آثار خطرناک تداوم این حملات بر امنیت و ثبات منطقه غرب آسیا و دریای سرخ، همواره خواستار توقف نسلکشی و کشتار در فلسطین اشغالی بهعنوان علت اصلی تداوم ناامنی در کل منطقه شده است. جمهوری اسلامی ایران ضمن تاکید بر عزم قاطع فرزندان ایران برای دفاع همهجانبه در برابر هرگونه شرارت و اقدام غیرقانونی علیه امنیت و منافع ملی ملت ایران، تهدیدهای اخیر آمریکا و رژیم صهیونیستی علیه میهن عزیزمان را محکوم کرده و مسئولیت آثار و تبعات مترتب بر آن را متوجه دولت آمریکا و رژیم تروریست صهیونیستی میداند.»
هشدار عراقچی
سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه کشورمان دیروز در توئیتر به اظهارات نتانیاهو واکنش نشان داد. او نوشت: «حمایت از نسلکشی نتانیاهو در غزه از طریق ارسال سلاحهای مرگبار، و جنگطلبی به نمایندگی از نتانیاهو در یمن، هیچ دستاوردی برای مردم آمریکا نداشته است. نتانیاهو با وقاحت تلاش میکند به رئیسجمهور ترامپ دیکته کند که در دیپلماسی خود با ایران چه کاری میتواند انجام دهد و چه کاری نمیتواند. جهان همچنین فهمیده که نتانیاهو چگونه مستقیماً در دولت ایالات متحده دخالت میکند تا آن را به فاجعه دیگری در منطقه ما بکشاند. نتانیاهو تیم شکستخورده بایدن را فریب داد تا ۲۳ میلیارد دلار از پول مالیاتدهندگان آمریکایی را به او بدهند.
این مبلغ، در برابر هزینه هر حرکت اشتباهی که بخواهند علیه ایران انجام دهند، رقمی به شمار نمیرود. اگر هدف غایی آنطور که رئیسجمهور ترامپ بازهم گفت باشد، یعنی «تنها چیزی که آنها نمیتوانند داشته باشند سلاح هستهای است»، توافق قابل دستیابی است، اما تنها یک راه برای تحقق آن وجود دارد: دیپلماسی، بر مبنای احترام و منافع متقابل. اقلیت «نتانیاهو-اول» در آمریکا که از دیپلماسی وحشت دارند، اکنون برنامه واقعی خود را افشاء کردهاند. جهان باید توجه داشته باشد که اولویت واقعی آنان چیست.»
آخرین مصاحبه ترامپ
دونالد ترامپ، رئیسجمهور ایالات متحده در آخرین مصاحبهای که با تلویزیون NBC داشت، راجع به ایران نیز صحبت کرد. اگرچه بخشی از صحبتهای او کاملاً تکراری بود. بهخصوص بخشهایی که راجع به ورشکستگی ایران در دوران او و ثروتمند شدن آن در دوران بایدن و رخ دادن هفت اکتبر صحبت میکرد. کریستن وِلکِر، مجری NBC درباره مذاکرات ایران و آمریکا از ترامپ پرسید: «دولت شما با ایران گفتوگوهایی داشته است. آیا هدف این مذاکرات محدود کردن برنامه هستهای ایران است یا برچیدن کامل آن؟» ترامپ در پاسخ گفت: «برچیدن کامل.» ولکر گفت: «این تمام چیزی است که شما خواهید پذیرفت؟»
ترامپ: «بله، این تمام چیزی است که من میپذیرم. اکنون، یک نظریه جدید مطرح شده است که به ایران اجازه داده میشود برنامه هستهای غیرنظامی داشته باشد، اما من میگویم آنها نفت زیادی دارند، برای چه به آن نیاز دارند؟ اما میدانید، من این را در کشورهای دیگر هم دیدهام، جایی که آنها به دنبال انجام کاری (با برنامه هستهای) هستند و نفت زیادی دارند. ایران (منابع) انرژی فوقالعادهای دارد. میدانید، من تحریمهایی را اعمال کردم، اگر این را بدانید، من دو روز پیش تحریمهای بسیار شدیدی را روی نفت اعمال کردم.»
رئیسجمهور آمریکا سپس با تکرار برخی اتهامات قدیمی، به جو بایدن نیز حمله کرد: «نکته غمانگیز این است که اگر بایدن انتخاب نمیشد، اگر ما یک رئیسجمهور شایسته داشتیم، هرگز حمله به اسرائیل اتفاق نمیافتاد. هفتم اکتبر هرگز اتفاق نمیافتاد. حماس هیچ پولی نداشت. چون ایران ورشکسته بود و حالا در عرض چهار سال، در دوران دولت بایدن، آنها بسیار ثروتمند شدهاند.
آنها بیش از ۳۰۰ میلیارد دلار پول نقد در بانک دارند. آنها هیچ پولی نداشتند. آنها آماده بودند تا با من معامله کنند و این بسیار غمانگیز است. به خاطر این انتخابات تقلبی، آنها این کار را نکردند. یک چیز بد دیگر که میتوانید به یک انتخابات بد نسبت دهید.» ولکر در پاسخ گفت: «با این حال، حرف شما جالب است. چون وزیر خارجه روبیو گفته است که میپذیرد یا ایده این است که برای پذیرش یک برنامه هستهای صلحآمیز و غیرنظامی، آمادگی وجود دارد.» ترامپ پاسخ داد: «خب، این چیزی است که دیگران میگویند.
من چیز متناقضی نگفتم. گفتم که مردم در مورد آن صحبت میکنند و این چیزی است که در بحثها کاملاً جدید است، اما تمایل من این است که بگویم: برای چه به آن نیاز دارید؟ شما نفت زیادی دارید.» ولکر گفت: «پس شما میخواهید (برنامه هستهای ایران) کاملاً برچیده شود، در نهایت؟» ترامپ تاکید کرد: «فکر میکنم که من پذیرای شنیدن آن باشم، میدانید؟ انرژی غیرنظامی، به آن میگویند. اما میدانید، انرژی غیرنظامی اغلب منجر به جنگهای نظامی میشود و ما نمیخواهیم آنها سلاح هستهای داشته باشند. این یک معامله بسیار ساده است. من میخواهم ایران واقعاً موفق، واقعاً عالی، واقعاً فوقالعاده باشد. تنها چیزی که نمیتوانند داشته باشند، سلاح هستهای است.»
اسرائیل در تلاش برای درگیر کردن آمریکاست
سیدصباح زنگنه، نماینده پیشین ایران در سازمان کنفرانس اسلامی، درباره فضاسازی اسرائیل و تهدید ایران به هممیهن گفت: «هرگاه زمینه مذاکرات ایران چه با آمریکا و چه با اروپا فراهم میشود، اسرائیلیها دست به شیطنت میزنند که روند مذاکرات را تحت تاثیر قرار دهند. در این مسیر هم ابزار مختلفی از اقدامات، جعل اخبار و تحریف روندها را به کار میگیرند. در این مورد اخیر نیز که ایران را عامل حمله به فرودگاه بنگوریون معرفی کردند، دو هدف دارند. اول اینکه خود را همچنان قدرتمند نشان دهند و دوم اینکه انصارالله را ضعیف معرفی کنند.
یعنی انصارالله توانایی حمله به ما و عبور دادن موشکهایشان از لایههای مختلف پدافندی از جمله سامانه تاد را نداشتند. یعنی اسرائیل اینقدر ضعیف نشده که از انصارالله یمن ضربه بخورد و اگر این اتفاق افتاده و موشک از سیستمهای پدافندی اسرائیلی و آمریکایی عبور کرده، بر اساس ادعای آنها حتماً کار ایران بوده است.» او اضافه کرد: «هدف بعدی تحت تاثیر قرار دادن مذاکرات ایران و آمریکاست. طبعاً اگر فرد عاقلی در آمریکا و دولتهای اروپایی باشد، متوجه میشود که این اقدامات تبلیغاتی اسرائیل چه هدفی را دنبال میکند.»
این تحلیلگر مسائل خاورمیانه در پاسخ به این موضوع که اگر دیپلماسی به پایان برسد و بحران آغاز شود، اسرائیل آسیب زیادی از جنگ خواهد دید، اظهار داشت: «اسرائیل در تلاش است که آمریکا را درگیر کند. با این تحلیل که اگر آمریکا درگیر شود، آنها در امان خواهند بود. این محاسبه به شدت غلط است. نکته اول این که نتانیاهو از سال ۲۰۰۹ که دوران طولانی قدرت خود را آغاز کرد، در تلاش است که این اتفاق را رقم بزند. اما آمریکاییها تا به حال وارد این بازی نشدهاند که مستقیم وارد درگیری با جمهوری اسلامی ایران شوند. هرچند که با اعمال تحریمها و افزایش فشار بر ایران به اسرائیل این موضوع را میگویند که تا این حد کمک میکنند. اما محاسبات مربوط به امنیت ملی آمریکا خارج از فشارها و موجسازیهای آمریکاست.»
اقداماتی مانند حمله یمن، دست تندروها را باز میکند
علیاکبر فرازی، دیپلمات پیشین و تحلیلگر ارشد سیاست خارجی نیز درباره این شرایط به هممیهن گفت: «همواره بر این موضوع تاکید کردهام که باید نسبت به حفظ سرعت مذاکرات و مواظبت در برابر دخالت طرفهای خارجی بهخصوص اسرائیلیها دقت لازم را داشته باشیم. شخص ترامپ و دولت آمریکا هم این دید را دارند و میدانند که طولانی شدن مذاکرات آفتی مشکلساز خواهد شد. چراکه در یک روند فرسایشی و طولانی، بازیگرانی مانند اسرائیل که در کمین هستند تا بازی را عوض کنند، فرصت اقدام پیدا میکنند که فضا را به سود خود تغییر دهند؛ بنابراین با جلوگیری از طولانی شدن مذاکرات باید جلوی این اتفاقات را بگیریم.» سفیر پیشین ایران در قبرس ادامه داد: «از لحاظ دیگر، درست است که جمهوری اسلامی با صراحت دست داشتن در اقدام یمنیها را رد میکند و اعلام کرد که آنها مستقل دست به این کار زدند، اما باید این را پذیرفت که چنین مسائلی میتواند بر روند مذاکرات تاثیر منفی بگذارد و دست تندروهای واشنگتن و تلآویو را برای تغییر نظر ترامپ، پر کند. معتقدم که موضع اصولی ترامپ هنوز تغییر نکرده است. همچنان بر سر همان موضعی که میگفت ایران نباید سلاح هستهای داشته باشد، ایستاده است.
این فصل مشترک گفتوگوهای ما و ترامپ است. چراکه ایران هم دنبال سلاح هستهای نیست. اما قطعاً دانش هستهای و آن درصد از غنیسازی که مورد نیازش هست را مطالبه میکند. برای جلوگیری از نفوذ بازیگران تخریبگر و تندرو باید ضمن سرعت دادن به روند مذاکرات، دو طرف بر کلیات اصولی و چارچوب مذاکره دست پیدا کنند.»
این دیپلمات پیشین کشورمان تاکید کرد: «آنچه در حال حاضر میدانیم این است که موضع جمهوری اسلامی، استفاده صلحآمیز از انرژی هستهای و غنیسازی در چارچوب حقوق کشورهای عضو NPT است. طبیعتا زمانی که این پروژه قالب نظامی نداشته باشد، دو طرف اشتراک نظر دارند. معتقدم آنچه ترامپ در مصاحبه با NBC مطرح کرد، برای تندروهای داخل آمریکاست.
موضوع غنیسازی صفر یا برچیدن برنامه هستهای ایران تا جایی که میدانیم در مذاکرات مطرح نشده است. شاید تحت تاثیر طرفهای تندرو یا برای ساکت کردن آنها مطرح شده باشد. اگر نه، برچیده شدن برنامه هستهای ایران و آنچه جدید مطرح میشود، خطوط قرمز جمهوری اسلامی ایران است که از آن هم کوتاه نخواهد آمد. اما اینها موضعگیریهای رسانهایست. باید دید که پشت میز مذاکره چه میگذرد. معتقدم که دو طرف میتوانند به یک راهحل برای حل این مسئله دست پیدا کنند.»
واکنش احمد زیدآبادی به فضاسازیها علیه هممیهن:
دفاع از مواضع رسمی کشور جرم است؟
احمد زیدآبادی، نویسنده و مشاور هممیهن، در واکنش به فضاسازی رسانههای تندرو و تذکر هیئت نظارت بر مطبوعات به این روزنامه درباره تیتر «اثر شلیک بر مذاکرات» در یادداشتی نوشت: «این بروبچههای کیهان و رجاءنیوز انگار پاک جنزده شدهاند! یا اصلاً مطالب را نمیخوانند و یا اینکه میخوانند، ولی از درک چند جمله متعارف عاجزند. شاید هم غرض و مرض دیگری در کار است. امروز چنان به تیتر هممیهن حمله کردهاند که گویی منبع تمام ناکامیهای سیاسیشان در این تیتر خلاصه شده است! یادداشت هممیهن تأثیر اصابت موشک حوثیها به فرودگاه بنگوریون را بر مذاکرات ایران و آمریکا ارزیابی کرده است. تیتر هم همین را منعکس کرده است. اصلاً قابل درک نیست که این همه عصبانیت و خشونت کلامی برای چیست؟
۱۴۸۷۷۱۷_۲۰۱
به نظرم گردانندگان این دو رسانه و همفکران آنها از اصل انجام مذاکره با آمریکا سخت ناراحتند؛ اما، چون دیگر قادر به مخالفت علنی با آن نیستند، دیوار هممیهن را کوتاه دیدهاند تا تمام عقده و خشم خود را بر سر آن خالی کنند! این نوع برخورد کار بزدلان و بردگان است! مگر هممیهن یا گردانندگان آن تصمیم به انجام مذاکره با آمریکا گرفتهاند که اینطور مورد غضب این آقایان قرار گرفتهاند؟ در ثانی، کل یادداشت هممیهن در جهت اثبات این نکته نوشته شده که حوثیها «مستقل» عمل میکنند و مسئولیت کارهای آنان با خودشان است.
چرا این موضوع به مذاق کیهان و رجاءنیوز این همه تلخ آمده است؟ انتظار دارند از فردا بنویسیم حوثیها از جمهوری اسلامی فرمان میگیرند؟ یعنی در این کشور حمایت از سیاست رسمی و اعلامشده کشور جرم شده است و حتماً باید در جهت نقض آن مطلب نوشت؟ شرمآورتر از واکنش کیهان و رجاءنیوز، تذکر کتبی هیئت نظارت بر مطبوعات به مدیرمسئول هممیهن و ارجاع پرونده به دادگاه است. واقعاً بررسی اثر شلیک موشک بر مذاکرات هم شد جرم؟ این چه باج سخیفی است که به مخالفان تندرو سیاست رسمی کشور دادهاند؟ با این رفتارها، کاری نکنید که عطایتان را به لقایتان ببخشیم و بین سندان تندروهای داخلی و چکش رسانههای برانداز خارج از کشور به حال خود رهایتان کنیم!»
منبع: هم میهن