آزمون‌های سخت ترامپ در خاورمیانه
مخب۲۴- رضوان ولی زاده؛ دانشجوی علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی- در خصوص سیاست‌های ترامپ در ماه‌های آغاز به کار ریاست جمهوری در این یادداشت به نکات قابل توجهی پرداخت.
۱- حمایت بی‌قید و شرط از اسرائیل
ترامپ در ماه‌های نخست ریاست‌جمهوری خود رویکرد کاملاً حمایتی از اسرائیل را در پیش گرفته است:
کمک‌های نظامی آمریکا به اسرائیل افزایش یافته است و دولت ترامپ تأمین تسلیحات پیشرفته‌تری از جمله جنگنده‌های F-۳۵ و سامانه‌های دفاعی جدید را تصویب کرده است.
حمایت از عملیات نظامی اسرائیل در غزه و کرانه باختری به اوج خود رسیده و ترامپ هرگونه محدودیت برای اقدامات نظامی اسرائیل را کنار گذاشته است. حملات اسرائیل علیه حماس، جهاد اسلامی و سایر گروه‌های مقاومت فلسطینی بدون هیچ‌گونه فشاری از سوی آمریکا ادامه دارد.
شهرک‌سازی‌های اسرائیل در کرانه باختری قانونی اعلام شده است و دولت ترامپ رسماً از الحاق بخش‌هایی از این منطقه به اسرائیل حمایت کرده است.
ترامپ روند دیپلماتیک علیه اسرائیل در سازمان ملل را مسدود کرده است و اعلام کرده که آمریکا هرگونه قطعنامه‌ای علیه تل‌آویو را وتو خواهد کرد.
۲- فشار شدید بر فلسطینیان و کنار گذاشتن راه‌حل دو دولتی
تمام کمک‌های مالی به فلسطینی‌ها قطع شده است و ترامپ از کشورهای عربی نیز خواسته است که حمایت مالی از فلسطینیان را متوقف کنند.
دفتر دیپلماتیک سازمان آزادی‌بخش فلسطین (PLO) همچنان بسته باقی مانده است و آمریکا دیگر هیچ تلاشی برای مذاکره با رهبری فلسطین انجام نمی‌دهد.
راه‌حل دو دولتی به‌طور رسمی کنار گذاشته شده است و دولت ترامپ اعلام کرده که فلسطینیان باید با واقعیت جدید کنار بیایند.
دولت ترامپ از طرح‌های اسرائیل برای جابجایی جمعیتی فلسطینی‌ها از برخی مناطق کرانه باختری حمایت می‌کند.
۳- گسترش عادی‌سازی روابط بین کشورهای عربی و اسرائیل
ترامپ با فشار بر عربستان سعودی، رابطه رسمی ریاض و تل‌آویو را برقرار کرده است و اکنون پرواز‌های مستقیم بین عربستان و اسرائیل برقرار شده است.
دولت ترامپ امتیازات اقتصادی و نظامی بزرگی به عمان و اندونزی داده است تا آنها نیز روابط خود را با اسرائیل عادی‌سازی کنند.
ترامپ کشورهای عربی را تهدید کرده است که اگر از پیوستن به توافقات جدید با اسرائیل خودداری کنند، با تحریم‌های اقتصادی روبه‌رو خواهند شد.
۴- افزایش فشار بر کشورهای جبهه مقاومت
الف) ایران
ترامپ تحریم‌های اقتصادی بی‌سابقه‌ای علیه ایران اعمال کرده است و از طریق فشار بر اروپا و آسیا، دسترسی ایران به سیستم بانکی جهانی را تقریباً به صفر رسانده است.
دولت او از حملات خرابکارانه و سایبری اسرائیل علیه تأسیسات هسته‌ای ایران حمایت کرده است و حتی گزارش‌هایی از حملات محدود هوایی اسرائیل به سایت‌های نظامی ایران منتشر شده است.
ترامپ اعلام کرده که هرگونه توافق جدید با ایران باید شامل محدودیت‌های دائمی در برنامه موشکی و هسته‌ای این کشور باشد، که تهران آن را رد کرده است.
تیم امنیت ملی ترامپ گزینه‌های نظامی را بررسی می‌کند و احتمال اقدام نظامی علیه برخی پایگاه‌های ایران در منطقه افزایش یافته است.
ب) سوریه
آمریکا حضور نظامی خود در شرق سوریه را تقویت کرده است و به بهانه جلوگیری از نفوذ ایران، نیروهای بیشتری در این منطقه مستقر کرده است.
اسرائیل با چراغ سبز ترامپ، حملات هوایی گسترده‌تری علیه مواضع ایران و حزب‌الله در سوریه انجام داده است.
دولت ترامپ از کرد‌های سوریه حمایت نظامی گسترده‌تری می‌کند تا نفوذ دولت بشار اسد در این مناطق کاهش یابد.
ج) لبنان و حزب‌الله
ترامپ تحریم‌های شدیدی علیه لبنان اعمال کرده است و اقتصاد این کشور تحت فشار شدیدی قرار گرفته است.
آمریکا به اسرائیل آزادی عمل کامل داده است تا مواضع حزب‌الله در جنوب لبنان را هدف قرار دهد و تنش‌ها در مرز لبنان و اسرائیل افزایش یافته است.
ترامپ دولت لبنان را تحت فشار گذاشته است تا حزب‌الله را از ساختار سیاسی کشور حذف کند، اما تاکنون این تلاش‌ها به نتیجه نرسیده است.
د) عراق و گروه‌های مقاومت
آمریکا در حملات هوایی به پایگاه‌های حشدالشعبی در عراق مشارکت مستقیم داشته است و چندین فرمانده گروه‌های مقاومت در حملات پهپادی هدف قرار گرفته‌اند.
واشنگتن دولت عراق را تحت فشار گذاشته است تا گروه‌های وابسته به ایران را از نیروهای امنیتی رسمی کشور اخراج کند.
آمریکا برخی از رهبران گروه‌های مقاومت عراقی را در لیست تروریستی خود قرار داده است و تحریم‌های گسترده‌ای علیه آنها اعمال کرده است.
هـ) یمن و انصارالله
دولت ترامپ دوباره انصارالله را در فهرست سازمان‌های تروریستی قرار داده است، اقدامی که باعث تشدید بحران انسانی در یمن شده است.
آمریکا حمایت کامل از حملات عربستان سعودی به یمن را از سر گرفته است و سلاح‌های پیشرفته‌تری در اختیار ریاض قرار داده است.
ترامپ تلاش می‌کند هرگونه توافق صلح میان انصارالله و عربستان را به نفع ریاض تنظیم کند و اجازه نمی‌دهد که انصارالله امتیازات بزرگی به دست آورد.
۵- پیامد‌های سیاست ترامپ بر منطقه
احتمال درگیری مستقیم بین اسرائیل و جبهه مقاومت افزایش یافته است، زیرا اسرائیل آزادی عمل بیشتری برای حمله به غزه، لبنان و سوریه دارد.
فشار اقتصادی و نظامی علیه ایران شدیدتر شده است، اما هنوز مشخص نیست که آیا این سیاست‌ها باعث عقب‌نشینی تهران خواهد شد یا خیر.
عادی‌سازی روابط کشورهای عربی با اسرائیل سرعت بیشتری گرفته است، اما این موضوع باعث افزایش خشم مردم این کشور‌ها شده است.
احتمال وقوع درگیری‌های گسترده‌تر بین آمریکا و گروه‌های مقاومت در عراق، سوریه و یمن افزایش یافته است.
ترامپ سیاستی تهاجمی‌تر از قبل در پیش گرفته است
بازگشت ترامپ به کاخ سفید باعث تشدید تنش‌ها در خاورمیانه شده است. او حمایت بی‌قید و شرطی از اسرائیل دارد، فشار بر فلسطینیان را افزایش داده، ایران را تحت شدیدترین تحریم‌های ممکن قرار داده و به اسرائیل مجوز حملات گسترده علیه گروه‌های مقاومت را داده است. در نتیجه، منطقه شاهد دوره‌ای از درگیری‌های شدیدتر و احتمالاً جنگ‌های جدید خواهد بود.
