راهبرد عراقچی در کابل
مخاطب۲۴- سفر رئیس دستگاه دیپلماسی ایران سید عباس عراقچی که روز گذشته (یکشنبه) همراه با یک هیات سیاسی و اقتصادی به کابل انجام شد، دیدار و گفت‌و‌گو با مقام‌های ارشد حکومت سرپرست افغانستان از جمله وزیر امور خارجه و رئیس الوزرا را به همراه داشت.
عراقچی در خصوص جمع بندی سفر خود به کابل به خبرنگاران گفت که همواره ایران از تحولات ۴۵ سال گذشته افغانستان متاثر شده و آثار این تحولات را تحمل کرده است.
وی موضوعاتی از جمله مهاجران افغان در ایران، مواد مخدر و یا گروه‌های تروریستی القاعده و داعش را از جمله مواردی ذکر کرد که ایران همیشه از تحولات افغانستان تاثیر گرفته است. عراقچی در بخشی دیگر از سخنانش بر مساله آب و امنیت مرز‌ها تاکید کرد که موضوعات «مهم و تاثیرگذار» هستند و مدیریت آنها از طریق تعامل و گفت‌و‌گو انجام می‌شود.
تامین حقابه از طریق هیرمند و هریرود موضوعی است که ایران به طور تاریخی در این خصوص با همسایه خود با مشکل رو‌به‌رو بوده و از زمان روی کار آمدن طالبان در افغانستان بیشتر با چالش‌های آن دست و پنجه نرم می‌کند.
اهمیت این مساله در جریان سفر عراقچی به کابل به حدی بود که ملا محمدحسن آخند، رئیس الوزرای حکومت سرپرست افغانستان در دیدار با رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان، تامین حقابه ایران از هیرمند را یک «تعهد شرعی، اخلاقی و انسانی» دانست که «حتی بدون وجود معاهده، افغانستان خود را موظف به این امر می‌داند.»
در راستای اجرای معاهده ۱۳۵۱ هیرمند بین ایران و افغانستان، بهمن ماه سال گذشته بیست و هفتمین نشست کمیساران آب هیرمند با حضور نمایندگان دو کشور در شهر زابل برگزار شد.
در آن نشست طرف ایرانی ضمن ارائه گزارشی درخصوص دریافت نشدن حقابه از رودخانه هیرمند در سال‌های اخیر، به موانعی از جمله مشکلات فنی سازه‌های احداثی در مسیر این رودخانه به ویژه اصلاح سد کمالخان اشاره کرد.
بازگشت شهروندان غیرقانونی افغانستان به کشورشان با توجه به برقراری امنیت و تلاش ایران برای اخراج مهاجران غیرقانونی، دیگر موضوع مورد بحث در دیدار عراقچی با سران طالبان بود که در داخل مشکلاتی مانند شناسایی و هویت اتباع را به همراه داشته است.
امیر خان متقی وزیر امور خارجه حکومت سرپرست افغانستان نیز در دیدار با عراقچی ضمن قدردانی از میزبانی سخاوتمندانه مردم ایران از مهاجران و پناهجویان افغان در مدت پنج دهه گذشته، بازگشت مهاجران را از اولویت‌های حکومت طالبان برشمرد.
بازگرداندن اتباع به ویژه مهاجران غیرقانونی موضوع بسیار پیچیده و هزینه‌بر برای جمهوری اسلامی ایران است و تا زمانیکه حکومت طالبان بستر مناسب و امنی را برای شهروندان خود در کشور ایجاد نکند، بازگشت افغان‌ها دشوارتر خواهد شد.
از سوی دیگر این مساله نیز وجود دارد که در صورت حل نشدن مشکلات در افغانستان ممکن است مهاجران غیرقانونی بیشتری به سمت کشور‌های همسایه از جمله ایران گسیل شوند.
تروریسم، ناامنی و آرام نگه داشتن مرز‌ها به نظر مهم‌ترین موضوعی بود که پای عراقچی را به کابل باز کرد. رئیس دستگاه دیپلماسی ایران در این مورد در جمع خبرنگاران گفت که بحث امنیت مرز‌ها مهم بود و تاکید هر دو طرف بر این بود که امنیت مرز‌ها مهم است.
مساله تروریسم در افغانستان یک معضل عمیق است که نه مساله دیروز یا امروز بلکه مشکلی چندین ساله است. نبود امنیت خود حکومت طالبان را نیز از تروریسم متاثر کرده است. آذر ماه سال جاری وزیر مهاجرین حکومت سرپرست افغانستان در یک انفجار تروریستی کشته شد.
از همین رو متقی در دیدار با عراقچی با اشاره به اهتمام افغانستان نسبت به مقوله امنیت به ویژه امنیت مرز مشترک با ایران، بر تعهد حکومت سرپرست افغانستان نسبت به اتخاذ همه تدابیر لازم جهت حراست از مرز و جلوگیری و مقابله با هرگونه شرارت و تروریسم تاکید کرد.
علاوه بر این به تازگی افغانستان و پاکستان درگیری‌های نظامی را در مرز‌های خود تجربه کردند که سر ریز هرگونه درگیری بین دو کشور متوجه ایران نیز خواهد بود. در این مورد پاکستان هفته گذشته میزبان هیات عالی رتبه نظامی به ریاست سردار سرلشکر پاسدار محمد باقری رئیس ستاد کل نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی ایران بود.
همچنین یکی از ابعاد سفر عراقچی می‌تواند با هماهنگی با دستگاه نظامی کشور صورت گرفته باشد تا درگیری‌های به وجود آمده بین دو همسایه شرقی را مدیریت و در جهت کاهش تنش تلاش‌هایی انجام شود.
