بانوانی ایرانی که از پسماند‌ها سنگ‌گران قیمت استخراج می‌کنند
مخاطب ۲۴- زیر آفتاب ساعت‌های طولانی بین ضایعات و دور ریز‌های معدن سنگ فلورین جست‌وجو می‌کنند تا شاید تکه سنگی ارزشمند و جا مانده از فرآیند استخراج را پیدا کنند. زنان روستای ده‌شور از توابع شهرستان طبس در استان خراسان جنوبی این کار را از مادران خود آموخته‌اند؛ کاری سخت که به بهای درآمد اندکی که دارد برای‌شان قابل تحمل است. جدا کردن سنگ‌های فلورین از میان باطله‌های معدن این روز‌ها با عنوان شغل عجیب و متفاوت زنان روستای ده‌شور سر زبان‌ها افتاده و ویدئویی از آن دست به دست می‌شود. جواد زیبائیان، بخشدار مرکزی طبس به همشهری می‌گوید که معمولا زنان سرپرست خانوار روستا به این کار مشغول هستند و از شرکت معدن فلورین درخواست کردند تا باطله‌ها را به نزدیکی روستا بیاورد. به همین بهانه به این روستا سر می‌زنیم.
در ۱۰۰ کیلومتری روستا
خراسان جنوبی سرزمین معادن است؛ از مس و گرانیت گرفته تا دو معدن منیزیت و آزبست که فقط در این استان پیدا می‌شود. معادن سنگ فلورین در طبیعت محدود و یکی از معادن مهم و خاص آن در شهرستان طبس واقع شده است. نزدیکی روستای ده‌شور به این معدن سبب شده تا از دیرباز یک شغل کاملا زنانه در این روستا که ۲۲۰ نفر جمعیت دارد، شکل بگیرد؛ شغلی که سختی‌های خاص خودش را دارد. زنان روستا به محلی که باطله‌های معدن فلورین در آنجا ریخته می‌شود راهی می‌شوند و با صرف ساعت‌ها وقت در میان باطله‌های معدن دنبال سنگ فلورین می‌گردند و با جمع‌آوی آن اندک درآمدی کسب می‌کنند.
خشدار مرکزی طبس به همشهری می‌گوید: «معدن فلورین ۱۰۰ کیلومتر با روستا فاصله دارد. در بازدیدهای متعددی که از روستا داشتیم، زنان روستا درخواست داشتند شرکت معدن فلورین باطله‌ها را به نزدیک روستا بیاورد تا اندک درآمدی برای آنان حاصل شود.»
جواد زیبائیان می‌گوید: «این یک کار داوطلبانه است که از دیر باز از سوی زنان روستا انجام می‌شد. اما هر فرد دیگری هم که بخواهد مشغول این کار می‌شود. بین اهالی و شرکت هم هیچ قراردادی نیست.» باطله یا همان پسماند معدنی به مواد باقی‌مانده در فرآیند جداسازی بخش‌های ارزشمند از بخش‌های غیر ارزشمند یک سنگ معدن گفته می‌شود.
درآمد اندک
زنان روستای ده‌شور، با دست و ابزارهای ساده و با دقت و حوصله بسیار سنگ‌های فلورین را از باطله‌ها جدا می‌کنند. شرایط اقتصادی و اجتماعی در روستا موجب شده که این زنان برای کمک به خانواده و تامین معیشت خود این کار را انجام دهند. طبق آمار، بین ۱۰ تا ۲۰ درصد از فلورین در باطله‌ها باقی می‌ماند.
زیبائیان درباره میزان درآمد زنان روستا از این شغل می‌گوید: «سنگ‌های فلورین که در بین باطله‌ها پیدا می‌شود، اندگی بزرگتر از شن و ماسه است و هر فرد بر اساس وزن سنگ‌های جمع‌آوری شده، مبلغی از شرکت دریافت می‌کند تا کمک خرج خانه باشد. بانوان روستا هم بین خودشان رقابت‌هایی دارند تا با درآمدهای بسیار اندک به اقتصاد خانواده کمک می‌کنند.» گرد و غبار یا مواد شیمیایی موجود در باطله‌ها و ساعات طولانی کار زنان روستا را در معرض آسیب‌های سلامتی قرار می‌دهد. با وجود این مشکلات، فروش سنگ‌های فلورین منبع درآمد مهمی برای خانواده‌های این منطقه به حساب می‌آید.
زیبائیان می‌گوید: «آمار دقیقی از درآمد آنان نداریم. تخمین زده می‌شود جمع‌آوری فلورین ماهانه ۹ میلیون تومان درآمدزایی داشته باشد.»
مصارف عمرانی
به گفته زیبائیان، روستای ده‌شور از جمله روستاهای کم‌برخوردار طبس است و برخی از کارگران شرکت سنگ معدن فلورین در همین روستا ساکن هستند. او ادامه می‌دهد: «باطله‌ها به مصارف عمرانی دیگر روستا مثل ساختمان‌سازی می‌رسد.» سنگ فلورین که با رنگ‌های مختلفی در طبیعت است هم کاربرد زینتی دارد و هم در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.
فلورین رنگارنگ
آمار نشان می‌دهد معادن فلورین طبس با خلوص ۹۷ درصد در خاورمیانه بی نظیر است از آنجا که فلورین به عنوان یکی از ۵ عنصر راهبردی جهان به شمار می‌رود و بیشترین کاربرد آن در صنایع فولادسازی اهواز، خمیره روی الکترودها، فولاد مبارکه اصفهان، صنایع شیشه‌سازی، صنایع نظامی و هسته‌ای، فلورایت خمیردندان‌ها، صنایع چینی و بهداشتی، صنایع شیمیایی، ساخت لنزهای اپتیکال و جواهرات است.
علاوه بر طبس در خراسان جنوبی، معدن فلورین در استان‌های سمنان، یزد ومرکزی نیز استخراج می‌شود. بخشی از سنگ فلورین استخراج شده از معادن طبس، در داخل کشور مصرف شده و مقداری دیگر نیز به کشورهای پاکستان، امارات و کویت در خاورمیانه و کشورهای ترکیه، یونان، اوکراین و بلغارستان در اروپا صادر می‌شود.
شغل عجیب و متفاوت زنان این روستا را ببینید:
