آشنایی با گرانترین ادویه دنیا
مخاطب۲۴- زعفران با طعم معطر قوی و کاربرد‌های فراوان آن در آشپزی، طب سنتی و حتی در برخی صنایع متمایز است.
دلیل قیمت بالای آن به عوامل متعددی برمی گردد، از جمله فرآیند سخت کشت و برداشت، تولید محدود آن و همچنین تقاضای جهانی برای زعفران نه تنها یک افزودنی خوشمزه به غذا، بلکه نمادی از تجمل و ظرافت در بسیاری از فرهنگ‌ها در سراسر جهان است.
زعفران را از گل زعفران زنبق بدست می‌آورند و قسمت گل مورد استفاده نخ‌ها است و هر گل فقط ۳ (نخ) زعفران تولید می‌کند که پس از برداشت خشک می‌شود.
کشاورزان برای به دست آوردن یک کیلوگرم زعفران به حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار گل نیاز دارند که نشان از کمیاب بودن آن دارد.
زعفران در کجا کشت می‌شود؟
زعفران عمدتاً در مناطق خاصی از جهان رشد می‌کند که شرایط آب و هوایی ایده آل برای رشد آن فراهم است.
ایران:
ایران با تولید بیش از ۹۰ درصد زعفران جهان، تولید کننده اصلی زعفران است. مناطقی مانند کرمان و مشهد به تولید زعفران مرغوب معروف هستند.
هند (کشمیر):
زعفران کشمیری یکی از مرغوب‌ترین انواع زعفران محسوب می‌شود که البته تولید آن در مقایسه با ایران محدود است.
اسپانیا:
اسپانیا همچنین به دلیل تولید زعفران خود مشهور است، به ویژه در منطقه لامانچا، جایی که بخشی از میراث فرهنگی و آشپزی اسپانیا محسوب می‌شود.
مراکش، یونان و ایتالیا:
این کشور‌ها مقادیر کمتری زعفران تولید می‌کنند، اما به دلیل کیفیت تولیدشان شناخته شده است.
مراحل کشت و برداشت زعفران:
کاشت زعفران فرآیندی است که نیاز به تلاش و حوصله زیادی دارد.
فصل با کاشت پیاز زعفران در پایان تابستان آغاز می‌شود. خود گل برای مدت کوتاهی در پاییز ظاهر می‌شود و باید صبح خیلی زود با دست برداشت شود تا در اثر گرما یا رطوبت به پرچم‌ها آسیب نرسد. اکثر مراحل کاشت و برداشت زعفران به کار دستی بستگی دارد. هر گل فقط ۳ رشته زعفران می‌دهد که برای تولید مقدار کمی زعفران نیاز به مقادیر زیادی گل دارد.
عوامل موثر بر افزایش قیمت زعفران
کار یدی فشرده:
تولید زعفران به کار دستی زیادی بخصوص در زمان برداشت نیاز دارد.
گل‌ها با دست جمع آوری می‌شوند و نخ‌های کوچک از آنها استخراج می‌شود، فرآیندی زمان بر است که نیاز به مهارت دارد.
کمبود و تولید محدود:
گیاه زعفران فقط برای مدت بسیار کوتاهی از سال شکوفا می‌شود، تولید جهانی آن محدود است و مقدار زیاد گل مورد نیاز برای تولید مقدار کمی زعفران نیز در قیمت آن موثر است.
کیفیت محصول:
بهترین انواع زعفران حاوی درصد بالایی از ترکیبات کروسین و سافرانال است که مسئول رنگ و طعم هستند. گونه‌های مرغوب مانند زعفران کشمیری و ایرانی نیاز به کشت و مراقبت دقیق دارند که این امر باعث افزایش هزینه می‌شود.
تغییرات آب و هوایی و خطرات کشاورزی:
تغییرات اقلیمی و آفات ممکن است بر تولید زعفران تأثیر بگذارد و مقدار موجود را کاهش دهد و قیمت آن را افزایش دهد.
تقاضای جهانی:
زعفران نه تنها برای پخت و پز مورد تقاضا است، بلکه در ساخت دارو‌ها و عطر‌ها نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این افزایش تقاضا، به ویژه از سوی کشور‌هایی مانند هند و چین، به افزایش قیمت‌ها کمک می‌کند.
فواید زعفران برای سلامتی
زعفران فواید متعددی برای سلامتی دارد، از جمله:
زعفران
زعفران حاوی ترکیباتی مانند کروسین و سافرانال است که بر خلق و خوی تأثیر مثبت می‌گذارد. مطالعات نشان می‌دهد که زعفران می‌تواند در کاهش علائم افسردگی و اضطراب مفید باشد، زیرا به عنوان یک تقویت کننده خلق و خوی طبیعی در نظر گرفته می‌شود.
ارتقاء سلامت دستگاه گوارش
زعفران به بهبود هضم کمک می‌کند و به عنوان یک ضد اسپاسم عمل می‌کند. می‌تواند در درمان مشکلات معده مانند نفخ و گاز مفید باشد.
خواص آنتی اکسیدانی
زعفران سرشار از آنتی اکسیدان‌هایی است که از سلول‌ها در برابر آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کند. این خواص به پیشگیری از بیماری‌هایی مانند سرطان و بیماری‌های قلبی کمک می‌کند.
ارتقاء سلامت چشم
زعفران حاوی اجزایی است که ممکن است به محافظت از سلول‌های شبکیه و بهبود سلامت کلی چشم کمک کند. برخی تحقیقات نشان می‌دهد که زعفران می‌تواند در به تاخیر انداختن زوال بینایی مرتبط با افزایش سن نقش داشته باشد.
بهبود سلامت قلب
زعفران می‌تواند با کاهش سطح کلسترول مضر و بهبود گردش خون به بهبود سلامت قلب کمک کند. همچنین به دلیل اثرات آرام بخش خود به کاهش فشار خون کمک می‌کند.
ضد التهاب و ضد درد طبیعی
زعفران دارای خواص ضد التهابی است و می‌تواند به تسکین درد کمک کند. به طور سنتی به عنوان یک مسکن طبیعی برای درمان درد‌های مختلف استفاده می‌شود.
ارتقاء سلامت پوست
زعفران به دلیل خواص آنتی اکسیدانی و ضد التهابی در بسیاری از محصولات مراقبت از پوست استفاده می‌شود. می‌تواند به بهبود درخشندگی پوست و کاهش رنگدانه کمک کند.
تونیک طبیعی
بر اساس مطالعات انجام شده، زعفران تاثیر مثبتی بر میل جنسی دارد، زیرا یک محرک طبیعی است.
بهبود حافظه و عملکرد‌های ذهنی
برخی مطالعات نشان می‌دهد که زعفران به دلیل خواص آنتی اکسیدانی و ضد التهابی که دارد می‌تواند حافظه را تقویت کرده و خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند آلزایمر را کاهش دهد.
تقویت سیستم ایمنی بدن
زعفران حاوی ویتامین‌ها و مواد معدنی است که به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند و باعث می‌شود در برابر بیماری‌ها و عفونت‌ها مقاومت بیشتری داشته باشد.
تمایز بین زعفران اصل و بدلی
زعفران
برای جلوگیری از افتادن در دام خرید زعفران تقلبی می‌توان از روش‌هایی برای تشخیص زعفران اصل و بدلی استفاده کرد:
رنگ نخ:
زعفران اصل: رنگ آن قرمز تیره است که در انتها متمایل به نارنجی است. تفاوت معنی داری در رنگ بین قسمت‌های یک نخ وجود ندارد.
زعفران تقلبی: ممکن است دارای تار‌های زرد یا قرمز غیرعادی روشن یا مات باشد. گاهی آن را با نخ‌های رنگ شده یا قسمت‌های دیگر گل به غیر از زعفران مخلوط می‌کنند.
طعم و بو:
زعفران اصل: دارای عطری قوی و متمایز و طعم کمی تلخ است. هنگامی که مقدار کمی از آن را در دهان خود قرار دهید، می‌توانید طعمی قوی و خاکی را احساس کنید.
زعفران تقلبی: ممکن است بوی ضعیف یا غیر طبیعی داشته باشد. طعم آن ممکن است تلخ یا حتی شیرین نباشد که نشان دهنده افزودن مواد دیگر است.
با آب تست کنید
زعفران اصل: با قرار دادن نخ‌های زعفران در آب داغ، نخ‌ها کم کم رنگ خود را آزاد می‌کنند و نخ باید شکل و رنگ خود را برای مدت طولانی حفظ کند. آب رنگ طلایی زیبایی به خود می‌گیرد.
زعفران تقلبی: به سرعت رنگ خود را از دست می‌دهد و ممکن است نخ آب شود یا شکل خود را از دست بدهد. اگر آب به سرعت قرمز یا نارنجی تیره شد، ممکن است نشان دهنده زعفران تقلبی باشد.
زعفران اصل: وقتی نخ‌های زعفران در معرض آتش قرار می‌گیرند، به راحتی مشتعل نمی‌شوند و بوی خفیفی شبیه کاه سوخته متصاعد می‌کنند.
زعفران تقلبی: ممکن است به راحتی مشتعل شود و بوی خود را زود از دست بدهد، یعنی با مواد غیر طبیعی مخلوط شده است.
وزن و اندازه
زعفران اصل: نخ‌های زعفران اصل سبک وزن هستند و به دلیل وزن کم ممکن است به سختی مقدار زیادی را جمع آوری کنید.
زعفران تقلبی: نخ‌ها ممکن است به دلیل مواد افزودنی یا به دلیل تقلب با استفاده از مواد دیگر سنگین‌تر شوند.
گواهینامه و کیفیت
زعفران اصل: اغلب از منابع معتبری که دارای گواهینامه‌های کیفیت هستند یا از کشور‌های معروف به تولید زعفران مانند ایران یا کشمیر به فروش می‌رسد.
زعفران
زعفران تقلبی: این زعفران می‌تواند بدون هیچ گونه گواهینامه باشد یا با قیمت‌های مشکوکی ارزان فروخته شود.
تست چگالی:
می‌توانید کمی زعفران را در یک فنجان آب بریزید. زعفران اصل بر روی سطح شناور می‌شود در حالی که زعفران تقلبی ممکن است به دلیل وزن اضافی یا مواد افزودنی غرق شود.
