بیابان‌های ایران گنجینه‌ای ناشناخته

مخاطب۲۴- گردشگری به عنوان یک صنعت مهم، نه تنها در کشور‌های پیشرفته، بلکه در کشور‌های در حال توسعه نیز اهمیت فراوانی پیدا کرده است. این صنعت می‌تواند تأثیرات مثبتی بر اقتصاد، جامعه، سیاست و فرهنگ کشور‌ها داشته باشد. یکی از انواع گردشگری که به تازگی مورد توجه قرار گرفته است، گردشگری بیابانی است. این نوع گردشگری شامل استفاده از مناطق کویری و بیابانی به عنوان جاذبه‌های گردشگری است. در ایران نیز با توجه به وسعت بیابان‌ها و کویر‌های کشور، این نوع گردشگری می‌تواند نقش مهمی در توسعه پایدار اقتصادی و اجتماعی ایفا کند.

گردشگری پایدار از مفهومی گسترده‌تر به نام توسعه پایدار نشأت می‌گیرد که برآورده کردن نیاز‌های حال بدون به خطر انداختن امکانات نسل‌های آینده را شامل می‌شود. در این راستا، گردشگری پایدار به نوعی از گردشگری اطلاق می‌شود که از نظر اقتصادی، زیست‌محیطی، فرهنگی و اجتماعی در بلندمدت پایدار باشد. در ایران، کویرگردی و گردشگری بیابانی هنوز به اندازه کافی توسعه نیافته است و دارای خلا‌های نظری و عملی بسیاری است. بیش از یک‌پنجم از فلات ایران را مناطق وسیع بیابانی پوشانده است که با وجود طبیعت خشک و خشن، زیبایی‌ها و پتانسیل‌های منحصربه‌فردی برای جذب گردشگر دارند.

رحیم زارع، استادیار گروه مدیریت بازرگانی در دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه طباطبائی، به همراه تیم پژوهشی خود تحقیقی جامع در خصوص گردشگری بیابانی و توسعه پایدار این نوع گردشگری در ایران انجام داده است. این پژوهش به بررسی پتانسیل‌های جنگل‌های بیابانی ام‌الدبس واقع در شهرستان بستان از شهر‌های استان خوزستان پرداخته و راهکار‌هایی برای بهره‌برداری بهینه از این مناطق ارائه داده است.

در این پژوهش کاربردی، محققان به کمک یک مدل جغرافیایی، به بررسی داده‌ها و تحلیل نتایج پرداخته‌اند. این مدل به آن‌ها امکان داده است تا تأثیرات مختلف عوامل جغرافیایی بر نتایج را به دقت بررسی کنند.

مطابق با یافته‌های این تحقیق، ارتقای توسعه اقتصادی گردشگری در منطقه جنگل‌های بیابانی ام‌الدبس می‌تواند نتایج مثبتی برای اکثریت اهالی محلی شهرستان بستان داشته باشد.

نتایج تحقیق نشان می‌دهند که گسترش گردشگری در منطقه جنگل‌های بیابانی ام‌الدبس دارای آثار و پیامد‌های مثبت و مؤثری است. گردشگری بیابانی می‌تواند پتانسیل زیادی برای افزایش رونق اقتصادی منطقه داشته باشد و در صورت برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری دقیق، می‌تواند در توسعه گردشگری پایدار منطقه نیز مثمر ثمر باشد.

براساس نتایج این تحقیق، تمامی مدیران، برنامه‌ریزان، هتل‌داران، راهنمایان تور و ذی‌نفعان باید به توسعه محیط گردشگری جنگل‌های بیابانی ام‌الدبس توجه ویژه‌ای داشته باشند.

طبق این یافته ها، سیاست‌های کلان در سطوح ملی و منطقه‌ای برای این منطقه بسیار مهم هستند و باید به گونه‌ای باشند که گردشگری بیابانی به عنوان یکی از اجزای حیاتی اقتصاد منطقه نگریسته شود. تبلیغات رسانه‌ای در مقیاس ملی و جهانی نیز می‌تواند به جذب گردشگران و توسعه پایدار این مناطق کمک کند.

این تحقیق که در فصلنامه «برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری» وابسته به دانشگاه مازندران منتشر شده است، نشان می‌دهد که با برندسازی و ایجاد زیرساخت‌های مناسب مانند حمل‌ونقل و ساخت هتل‌ها، می‌توان ظرفیت تحمل منطقه را بالا برده و گردشگری بیابانی با رویکرد توسعه پایدار را به وجود آورد. این امر می‌تواند موتور محرکه‌ای برای تنوع و توسعه اقتصادی مناطق بیابانی باشد و وضعیت اقتصادی ساکنان این مناطق را بهبود بخشد.