مخاطب 24- با وجود این که در روز‌های اخیر علی سلاجقه، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست ضمن تکذیب برنامه دولت برای مالچ‌پاشی به‌منظور تثبیت خاک در بخش‌های خشکیده دریاچه ارومیه، گفته است که «چنین اصطلاحاتی که دریاچه ارومیه مومیایی و مالچ‌پاشی می‌شود، در دنیا از لحاظ علمی کذب است؛ فقط یک کار آزمایشگاهی انجام شده است، به نحوی که یک دوست‌دار محیط‌زیست رفته و در مساحتی حدود ۶۰ متر مربع کار تحقیقاتی انجام داده است»، حالا مجید رستگاری، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان غربی تاکید دارد که «موضوع مالچ‌پاشی در گوشه‌ای از دریاچه ارومیه با اهداف آزمایشی انجام شده است و احتمال دارد این اقدام در آینده نیز با هدف جلوگیری از طوفان‌های نمکی، در محیط‌پیرامونی دریاچه ادامه پیدا کند.»
این مقام مسئول در استان آذربایجان غربی در توضیح بیشتر گفت: موضوع مالچ‌پاشی در گوشه‌ای از دریاچه ارومیه کذب نبود، بلکه به عنوان یک کار آزمایشگاهی انجام شد. مدت زیادی است که حجم آب موجود در دریاچه ارومیه به کمتر از یک میلیارد متر مکعب کاهش یافته و این در حالی است که حجم آب دریاچه در تراز اکولوژیک آن حدود ۱۴.۵ میلیارد متر مکعب است و حجم آب دریاچه در بهترین شرایط تاریخی نیز حدود ۳۶ میلیارد متر مکعب بوده است؛ بنابراین شکی نیست که بخش‌هایی از دریاچه به طور کامل خشک شده است و چاره‌ای نداریم که به فکر تثبیت خاک با هدف جلوگیری از ایجاد طوفان‌های نمکی در بستر و محیط پیرامونی دریاچه ارومیه باشیم.
آزمایش مالچ‌های سازگار با محیط‌زیست با تصویب ستاد احیای دریاچه ارومیه
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان غربی خاطرنشان کرد: همین حالا در قسمت‌هایی از بخش‌های خشکیده دریاچه ارومیه با هدف تثبیت خاک و جلوگیری از ایجاد گرد و غبار، گونه‌های گیاهی مقاوم به شوری و سازگار با محیط طبیعی دریاچه کاشته شده است، اما، چون امکان کاشت این گیاهان در تمام قسمت‌های خشکیده دریاچه وجود ندارد، براساس مصوبه ستاد احیا، قرار است تثبیت خاک به روش مالچ‌پاشی البته با استفاده از مالچ‌های سازگار با محیط‌زیست که تجزیه‌پذیر هستند و آسیبی به اکوسیستم دریاچه نمی‌زنند، در محیط پیرامونی دریاچه ارومیه آزمایش شود. طبق همین مصوبه نیز طرح مالچ‌پاشی تحقیقاتی در سطح بسیار کوچکی از دریاچه در حوالی مراغه انجام شده است.
او افزود: مساحت دریاچه ارومیه در بیشترین حجم آن حدود ۵ هزار کیلومتر مربع بوده و با توجه به این که وسعت کنونی دریاچه تنها حدود ۶۹۰ کیلومتر مربع است و به دلیل تداوم آسیب‌های ناشی از تغییرات اقلیمی در سال‌های آتی، احتمالا دریاچه هیچ‌گاه دریاچه به بیشترین وسعت تاریخی خود نخواهد رسید، بنابراین بخش‌هایی از دریاچه که در گذشته آب داشته است، حتما در سال‌های آتی نیز خشک خواهد ماند. در چنین شرایطی، ضرورت دارد که در بخش‌هایی از قسمت‌های خشکیده دریاچه، عملیات تثبیت خاک با روش کاشت گیاهان مقاوم به شوری یا استفاده از مالچ‌های سازگار با محیط‌زیست انجام شود، بنابراین احتمال دارد که مالچ‌پاشی در محیط پیرامونی دریاچه ارومیه در آینده هم ادامه پیدا کند.
حجم آب دریاچه ارومیه ۶.۵ درصد حجم دریاچه در تراز اکولوژیک است
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان غربی همچنین درباره آخرین آمار‌های مربوط به سطح تراز، مساحت و حجم دریاچه ارومیه توضیح داد: براساس آمار‌های رسمی ثبت‌شده در تاریخ ۲۱ دی ۱۴۰۲، هم‌اکنون سطح تراز دریاچه ارومیه ۱۲۷۰ متر، وسعت دریاچه ۶۹۰ کیلومتر مربع و حجم آب موجود در آن ۹۵۰ میلیون متر مکعب است. این در حالی است که حجم آب دریاچه ارومیه در تراز اکولوژیک آن حدود ۱۴.۵ میلیارد متر مکعب بوده و به عبارت دیگر، حجم آب کنونی موجود در دریاچه، فقط حدود ۶.۵ درصد حجم آن در تراز اکولوژیک است.
رستگاری در پاسخ به این سوال که آیا دریاچه ارومیه هم‌اکنون در پایین‌ترین سطح تراز تاریخی خود قرار دارد یا خیر، گفت: در تابستان امسال هم شاهد کاهش سطح تراز دریاچه ارومیه به ۱۲۷۰ متر بودیم و به دلیل کمبود بارندگی‌های پاییزه، اکنون این موضوع تکرار شده است البته در سال ۹۴ و در زمانی که دریاچه به کمترین حجم آب تاریخ خود رسید، سطح تراز مانند امروز ۱۲۷۰ متر بود، ولی وسعت دریاچه حدود ۶۴۰ کیلومتر مربع و حجم آب موجود در آن ۶۴۰ میلیون متر مکعب بود؛ بنابراین می‌توان گفت وضعیت کنونی دریاچه ارومیه، تنها اندکی از بدترین شرایط تاریخی خود، بهتر است.
او با اشاره به افتتاح فاز اول تونل زاب برای انتقال آب از سد کانی‌سیب به دریاچه ارومیه در بهمن ۱۴۰۱ گفت: در سال آبی گذشته یعنی از ابتدای مهر ۱۴۰۱ تا پایان شهریور ۱۴۰۲ مجموعا ۶۶۰ میلیون متر مکعب آب از طریق تونل زاب به دریاچه انتقال پیدا کرد. این در حالی است که در حال حاضر صرفا فاز اول تونل بهره‌برداری شده است و امیدواریم تا پایان امسال، فاز دوم تونل نیز به بهره‌برداری برسد و تا بهمن ۱۴۰۳، شرایط به گونه‌ای فراهم شود که بتوانیم سالیانه بین ۴۵۰ تا ۴۸۰ میلیون متر مکعب دیگر از حقابه دریاچه را از طریق فاز دوم تونل به دریاچه ارومیه ارسال کنیم.
برداشت کربنات سدیم از بستر دریاچه برای تامین مواد اولیه کارخانه شیشه سلماس
رستگاری در پاسخ به سوالی مبنی بر این که آیا موضوع برداشت مواد معدنی از بستر دریاچه ارومیه در دستور کار دولت قرار دارد یا خیر، توضیح داد: هیچ‌گاه مساله‌ای تحت عنوان برداشت لیتیم از بستر دریاچه مطرح نبوده است، چون اساسا این ماده معدنی در کف دریاچه ارومیه وجود ندارد، اما در بخش‌هایی از بستر دریاچه، ماده معدنی کربنات سدیم وجود دارد که برای تولید شیشه از آن استفاده می‌شود؛ بنابراین با توجه برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده برای احداث احداث کارخانه تولید شیشه در شهرستان سلماس، مدتی است که برداشت کربنات سدیم از بخش‌های خشکیده دریاچه در حوالی شهرستان مراغه آغاز شده است.
او در پایان تصریح کرد: در سطح جهان کوه نمک کربنات سدیم را پودر می‌کنند و از آن در صنایع تولید شیشه استفاده می‌کنند، اما با توجه به این که همین حالا میلیارد‌ها تن از این نمک به شکل پودرشده و به صورت طبیعی در کف دریاچه وجود دارد، امکان برداشت کربنات سدیم در بخش‌هایی از قسمت‌های خشکیده دریاچه وجود دارد؛ ضمن این که بررسی‌های کارشناسی نشان می‌دهد که برداشت بخشی از رسوب‌های حاصل از خشکیدگی دریاچه ارومیه، می‌تواند از نظر محیط‌زیستی نیز به احیای دریاچه کمک کند.
منبع: دیده بان ایران
