میانگین سنی تیم ملی ایران بالاتر از پیرترین تیم جام جهانی ۲۰۲۲!
به گزارش مخاطب24، فوتبال جهان با کلاس ۹۲ منچستریونایتد و نسل طلایی آلمان ثابت کرد که سرمایه‌گذاری بر جوانان، تنها مسیر دستیابی به موفقیت پایدار است. در حالی که آکادمی‌های مطرح اروپا به بازیکنان ۱۵ تا ۱۷ ساله اعتماد کامل می‌کنند، میانگین سنی تیم ملی ایران در وضعیت نگران‌کننده در آستانه جام جهانی ۲۰۲۶ قرار گرفته است؛ وضعیتی که زنگ خطر را برای تکرار سناریوی تلخ جام جهانی گذشته به صدا درآورده است.
فوتبال ایران در دوراهی؛ چرا جهان به جوان‌ها اعتماد کرد اما ما هنوز تردید داریم؟
بحث سپردن کار به باتجربه‌ها یا میدان دادن به استعدادهای جوان، چالشی قدیمی در فوتبال جهان است، اما در ایران به یک بحران همیشگی تبدیل شده است. دلیل اصلی این معضل، نبود هم‌سویی دیدگاه‌ها، ضعف دکترین باشگاه‌ها و مهم‌تر از همه، نگاه کوتاه‌مدت مدیران به نتیجه‌گیری است. این ایده‌آل‌گرایی ناپایدار باعث شده است تا هیچ‌گاه یک مسیر مشخص و بلندمدت برای پرورش نسل تازه ترسیم نشود.
بخش اول: الگوی جهان؛ از کلاس ۹۲ تا ستاره‌های نوجوان امروز
دهه ۲۰۰۰ میلادی، آغاز یک انقلاب واقعی در فوتبال بود. آکادمی‌هایی نظیر «لاماسیا» در اسپانیا و اصلاحات گسترده در نظام آموزش فوتبال آلمان، نسل جدیدی از بازیکنان را معرفی کردند. این تحول ثابت کرد که با آموزش اصولی از پایه، بازیکنان می‌توانند در اوج جوانی به پختگی کامل برسند.
۱. مثال‌های تاریخی و باشگاهی:
* منچستریونایتد و "کلاس ۹۲": منچستریونایتد با اعتماد کامل به بازیکنان آکادمی خود چون بکهام، اسکولز، گیگز، نویل‌ها و باتی، تیمی ساخت که برای سال‌ها بر فوتبال انگلیس و اروپا فرمانروایی کرد. این باشگاه از سال ۱۹۳۷ تاکنون در هر بازی، حداقل یک بازیکن آکادمی را در لیست خود داشته است.
* هلند و آژاکس: آکادمی‌هایی مانند آژاکس، فاینورد و آیندهوون به طور موروثی استعدادپرور هستند و همواره ستاره‌هایی چون آلفونسو دیویس و مدافعان آینده‌دار هلند را به فوتبال اروپا معرفی می‌کنند.
* جوان‌ترین تیم‌های اروپا: تیم‌هایی مانند استراسبورگ فرانسه (با میانگین سنی ۲۱ سال) و آیندهوون هلند (با میانگین سنی ۲۲ سال)، جوان‌ترین تیم‌های اروپا در فصول اخیر بوده‌اند که نشان‌دهنده ریسک‌پذیری موفق باشگاه‌ها است.
۲. رکوردشکنی نوجوانان در فوتبال اروپا:
بازیکنان امروز نه تنها به تیم اصلی می‌رسند، بلکه در سنین نوجوانی مهره‌های تعیین‌کننده هستند:
* فیل فودن (۱۷ سالگی در سیتی)، جود بلینگهام (۱۷ سالگی در دورتموند).
* فرانچسکو کاماردا، مهاجم میلان، در ۱۵ سالگی رکورد جوان‌ترین بازیکن تاریخ سری آ را شکست.
* آردا گولر (رئال مادرید) با ۱۹ سال سن، امید اول ترکیه در یورو است.
* لامین یامال؛ پرچمدار جوانگرایی: او در ۱۶ سالگی با پیراهن تیم ملی اسپانیا، رکورد جوان‌ترین ملی‌پوش و گلزن تاریخ «لاروخا» را شکست و مهره ثابت بارسلونا شد.
بخش دوم: بحران میانگین سنی؛ خطر جدی تیم ایران برای جام جهانی ۲۰۲۶
تحلیل آماری تیم‌های ملی در آستانه جام جهانی ۲۰۲۶، عمق تفاوت رویکرد ایران با تیم‌های پیشرو در آسیا را نشان می‌دهد.
نکته نگران‌کننده: در حالی که تیم ملی ایران در جام جهانی ۲۰۲۲ پیرترین تیم مسابقات بود، آمار جدید در لیست‌های مقدماتی ۲۰۲۶ نه تنها پایین نیامده، بلکه در برخی بازی‌ها بالاتر از ۳۰ سال رفته است! این موضوع با توجه به افزایش سهمیه و سطح رقابت‌ها در جام جهانی ۴۸ تیمی، یک زنگ خطر جدی برای آینده فوتبال ملی ایران است.
بخش سوم: راه حل؛ صبرِ آلمانی در برابر نتایج فوریِ ایرانی
مدیران ایرانی به دلیل فشار نتیجه‌گیری فوری، از ریسک میدان دادن به جوانان پرهیز می‌کنند. اما تجربه جهانی، الگوی متفاوتی را ارائه می‌دهد.
نمونه موفق: قهرمانی آلمان در ۲۰۱۴ (نتیجه صبر)
فوتبال آلمان پس از حذف زودهنگام در یورو ۲۰۰۰، یک برنامه ۱۲ تا ۱۵ ساله برای اصلاحات ریشه‌ای را آغاز کرد. آنها در تمامی باشگاه‌ها و آکادمی‌ها یک دکترین یکسان پیاده کردند. نتیجه این صبر:
* توماس مولر با ۲۱ سال و مسعود اوزیل با ۲۲ سال، ستاره‌های جام جهانی ۲۰۱۰ شدند.
* این نسل سرانجام در جام جهانی ۲۰۱۴، در اوج پختگی به قهرمانی جهان رسید.
این قهرمانی حاصل یک برنامه‌ریزی بلندمدت، دوری از نگاه مقطعی و اعتماد به جوانان بود.
نتیجه‌گیری: شکارچیان جوان را برای آینده آماده کنید
جوانگرایی نباید یک «شعار» یا «مسئله‌ای تحمیلی» باشد، بلکه باید یک سیاست ساختاردهی شده باشد. دعوت از بازیکنانی چون آریا یوسفی، سعید سحرخیزان، امین حزباوی و جواد حسین‌نژاد به تیم ملی، نشانه‌ی خوبی از آغاز تغییر است، اما کافی نیست.
موفقیت پایدار یک مثلث سه‌گانه نیاز دارد که دنیای فوتبال آن را کشف کرده است:
* تدبیر مدیران: سرمایه‌گذاری بر زیرساخت‌های پایه و دکترین باشگاه‌ها.
* صبر هواداران و رسانه‌ها: حمایت از شکست‌ها و ریسک‌های مربیان جوان.
* برنامه‌ریزی حرفهای مربیان: آموزش علمی و مدیریت هوشمند "تغییر نسل".
اکنون زمان عمل مدیران فوتبال کشورمان برای اجرای این اصول است تا بیشه‌ی فوتبال ایران دوباره مملو از «یوزپلنگ‌های جوان» شود؛ شکارچیانی که مالک مستطیل سبز خواهند بود.
