معمار توافق ابراهیم به سراغ ایران می‌آید
از داماد ترامپ به‌عنوان «معمار توافقات ابراهیم» نام برده می‌شود. او در دوره اول ریاست جمهوری دونالد ترامپ به عنوان مشاورارشد کاخ سفید فعالیت می‌کرد. نام جرد کوشنر زمانی بیشتر بر سر زبان‌ها افتاد که توانست در مدت‌زمان کوتاهی، توافقاتی را تحت عنوان «توافقات ابراهیم» با چندین کشور جهان از جمله امارات، بحرین و مراکش منعقد کند. به موجب توافق ابراهیم، روابط کشور‌های امضاکننده با اسرائیل روندی عادی به خود می‌گیرد.
چرخش اسرائیل از «دکترین پیرامون» به توافق ابراهیم
اسرائیل ابتدا سیاستی را با عنوان دکترین پیرامون (Periphery Doctrine) در پیش گرفته بود. در این سیاست، اسرائیل تلاش می‌کرد با کشور‌های غیرعرب منطقه روابط محکم و دوستانه ایجاد کند تا به ظن خود بتواند در مقابل کشور‌های عربی توازن قدرت ایجاد کند. این رژیم در ادامه و در چرخشی واضح، در دوران اول ریاست جمهوری ترامپ، عادی‌سازی روابط با کشور‌های منطقه و به‌ویژه کشور‌های عربی را در دستور کار خود قرار داد و به این منظور توافقات ابراهیم شکل گرفت. کوشنر بازوی اصلی اسرائیل در رسیدن به این اهداف بود. او که در خانواده ثروتمند یهودی بزرگ شده است، با ازدواج با دختر ترامپ، خود را بیش‌ازپیش مطرح کرد و در نهایت با مسئولیت گرفتن در دولت اول ترامپ، بیش‌ازپیش به جهانیان معرفی شد. این یهودی که اعتقادات راسخی به اسرائیل دارد، توانست در مدت ۴ ماه زمینه چندین توافق ابراهیم را فراهم کند. او همچنین به دنبال گسترش این توافقات به سایر کشور‌های منطقه غرب آسیا به‌ویژه عربستان سعودی بود.
اقدامات زیادی از همان دوره اول ریاست‌جمهوری ترامپ با هدایت کوشنر برای عادی‌سازی روابط ریاض -تل‌آویو آغاز شد. این اقدامات بعد‌ها از سوی اسرائیلی‌ها هم ادامه پیدا کرد، اما طوفان الاقصی همه این نقشه‌ها را نقش‌برآب کرد. حالا ریاض عادی‌سازی را به راه‌حل دو دولتی منوط کرده است. کوشنر بعد‌ها مؤسسه «توافقات ابراهیم برای صلح» را تأسیس کرد تا این توافقات گسترش یابد. این مؤسسه بعد‌ها در آوریل ۲۰۲۵ اعلام کرد که فعالیت‌های خود را با بنیاد هریتج «Heritage Foundation» ادغام می‌کند. این تصمیم به‌منظور ادامه و تقویت مأموریت مؤسسه در زمینه گسترش توافقات ابراهیم و ترویج صلح و ثبات در خاورمیانه اتخاذ شد.
داماد ترامپ پیش‌تر گفته بود که ۶ کشور دیگر هم آماده پیوستن به این توافق‌ها هستند. او در سال‌های اخیر بار‌ها تأکید کرده که این توافق‌ها به ویژه پس از حملات حماس در ۲۰۲۳، «مهم‌تر از همیشه» هستند. کوشنر همچنین در مذاکرات اخیر غزه (۲۰۲۵) نقش پشت‌صحنه‌ای داشته و روابطش با رهبران عرب (مانند محمد بن سلمان، عربستان سعودی) را برای گسترش توافق‌ها استفاده کرده است. داماد ترامپ مبالغ قابل‌توجهی را در عربستان سرمایه‌گذاری کرده است و همین امر منافع مشترکی را بین او و مسئولان عربستانی ایجاد کرده است.
کوشنر به سراغ ایران می‌آید
این یهودی عاشق اسرائیل حالا از سوی دونالد ترامپ به‌عنوان فرد مسئول برای توافق و صلح با ایران معرفی شده است. در سفر این هفته ترامپ به سرزمین‌های اشغالی، رئیس‌جمهور آمریکا در پارلمان اسرائیل با تمجید از دامادش گفت که می‌خواهد این مأموریت را به او بسپارد. ترامپ ادامه داد که «عالی می‌شود اگر بتوانیم با ایران به توافق صلح برسیم» روابط خوب کوشنر با کشور‌های غرب آسیا به‌ویژه عربستان، اشراف اطلاعاتی او به مسئله ایران و اسرائیل و مهم‌تر از همه یهودی و عاشق اسرائیل بودن او، از جمله مواردی است که او را برای این مأموریت برجسته کرده است.
پیش‌تر استیو ویتکاف، از دوستان نزدیک و وکلای ترامپ، مسئولیت این مذاکرات را بر عهده داشت. او در پنج دوره مذاکره غیرمستقیم با ایران هم شرکت کرده بود، اما درست دو روز پیش از ورود به مرحله ششم، فرایند مذاکره با تجاوز غیرقانونی اسرائیل به خاک ایران با چراغ سبز آمریکا مختل شد. حالا واشنگتن بعد از تجربیات تلخ پیشین، بار دیگر از مذاکره و صلح سخن می‌گوید. این در حالی است که ترامپ در دوره اول خود از توافق برجام به‌صورت یک‌طرفه خارج شد و در دوره دوم هم درست در میانه مذاکرات، نه‌تنها اجازه تجاوز به ایران را برای اسرائیل صادر کرد بلکه خود نیز با بمب‌های سنگر شکن، تأسیسات هسته‌ای ایران را هدف گرفت. این کشور همچنین با وجود رایزنی‌های متعدد ایران، از فعال‌شدن مکانیسم بازگشت خودکار تحریم‌های سازمان ملل یعنی «مکانیسم ماشه» نیز حمایت کرد. حالا این کشور با این سابقه بدعهدی باز از صلح و مذاکره با ایران سخن می‌گوید.
شروط ترامپ برای ایران
ترامپ از صلح با ایران می‌گوید، اما درعین‌حال تأکید می‌کند که تهران باید به اقداماتی تن دهد. «به‌رسمیت‌شناختن اسرائیل» و عدم حمایت از گروه‌های محور مقاومت از جمله این شروط هستند. رئیس‌جمهور آمریکا پیش‌تر هم گفته بود که ایران به توافق ابراهیم خواهد پیوست! رئیس‌جمهور آمریکا در حالی خواهان عادی‌سازی روابط ایران و اسرائیل است که صهیونیسم‌ستیزی و حمایت از مردم مظلوم فلسطین، یکی از پایه‌های مهم انقلاب اسلامی به شمار می‌رود و مردم ایران هیچ‌گاه در طول تاریخ حاضر به پذیرش رژیمی جعلی با عنوان اسرائیل نشده‌اند. ترامپ از ایران می‌خواهد رژیمی را به رسمیت بشناسد که در طول دو سال، برخلاف قوانین بین‌المللی و با وجود مخالفت‌های جهانی، بیش از ۶۵ هزار انسان بی‌گناه را در غزه به شهادت رسانده، به نسل‌کشی متهم شده و از غزه ویرانه‌ای بیش به جای نگذاشته است. او از مردم ایران می‌خواهد با چنین رژیمی دست دوستی بدهند! پیش‌بینی می‌شود ترامپ بخواهد از روابط خوب کوشنر با مسئولان کشور‌های عربی خلیج فارس برای اعمال فشار بر ایران استفاده کند.
منبع: دنیای اقتصاد
