مخاطب ۲۴، قبل از جنگ با داعش، استفاده رزمی از پهپادها رسمی تلقی نشد و تنها قبول فعالیتهای اطلاعاتی و عکسبرداری بود. با وجود تردیدهایی از جمله حاج قاسم سلیمانی، نیروها خودشان مسئولیت بهکارگیری رزمی پهپادها را پذیرفتند. ورود عملیاتی آنها در میدان باعث شد سیستم پهپادی کارآمد شود و به تدریج جزو جنگ با داعش شود.» این را فرمانده فقید نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی سردار شهید امیرعلی حاجی زاده میگوید.
اکنون بهکارگیری پهپادها در ساختار عملیاتی نیروهای مسلح ایران بهعنوان یک راهبرد مؤثر تثبیت شده است؛ یکی از خصوصیتهایی که پس از عملیاتهای وعده صادق ۱ و ۲ میتوان در پهپادهای ایرانی مشاهده کرد، ارتقاء «هوشمندسازی پهپادها» است.
به گفته سردار علیرضا تنگسیری، نیروی دریایی سپاه با اتکا به جوانان نخبه و متعهد، پهپادهای مهاجر-۶ و ابابیل-۵ را به موشکهای دارای هوش مصنوعی قائم و الماس تجهیز کرده است. فرمانده نیروی دریایی سپاه معتقد است که فناوری هوش مصنوعی بر روی بُرد، دقت هدفزنی و رادارگریزی پهپادها مؤثر است.
چشمگیرترین بُعد هوش مصنوعی، تلفیق آن با فناوری موجود پهپادی است در واقع جمهوری اسلامی پهپادها را به جنگافزارهای خودکار تبدیل کرده بهطوریکه این ابتکار، پهپادهای ایرانی را قادر خواهند ساخت تا در حوزههای متفاوت بدون دخالت مستقیم نیروی انسانی دست به عملیات بزنند که همین موضوع آنها را غیرقابل پیشبینیتر و تقابل با آنها را دشوارتر خواهد کرد.
پهپادهای دارای هوش مصنوعی ایران میتوانند به وظایف متعددی از جمله تصمیمگیری خودکار عمل کنند و نیز به خودی خود و بنابر دادههای واقعی و اهداف از پیش تعیینشده، تصمیم بگیرند. این استقلال در تصمیمگیری، آنها را قادر میسازد تا خود را با شرایط گوناگون همخوانی و در لحظه، تصمیم سرنوشتساز بدون دخالت نیروی انسانی بگیرند.
الگوریتمهای هوش مصنوعی این توانایی را به پهپادها میبخشد تا اهداف خود را با دقت بالا شناسایی و تعیین کنند و ریسک آسیب جانبی و تلفات غیرنظامی را کاهش دهند که این امر گام بزرگی در حوزه فناوری نظامی است.
فناوری هوش مصنوعی در پهپادهای ایرانی، چالش کمرشکنی را برای سامانههای دفاعی رژیم صهیونیستی بهوجود میآورد بهگونهای که میتوانند به شکل انبوه و هماهنگ حمله کنند تا سامانههای پدافندی دشمن را از کار بیندازند و به اهداف خود دست پیدا کنند. سامانههای پیشرفته هوش مصنوعی در این پهپادها نه تنها آنها را قادر خواهد ساخت تا از اقدامات متقابل دشمن بگریزند بلکه به آنها این قدرت را میدهد تا سریعاً به این تهدیدات پاسخ دهند.
تجهیز پرندههای بدون سرنشین به هوش مصنوعی یکی از مهمترین تحولات در عرصه دفاعی و تکنولوژیکی ایران است که میتواند تأثیرات عمدهای در نحوه استفاده از پهپادها در عملیاتهای نظامی و امنیتی و غافلگیرکردن دشمن داشته باشد.
روند استفاده از پهپادهای عملیاتی چنان گسترش یافته که در جنگ تحمیلی ۱۲ روزه اخیر نیز از پهپادها بهطور گسترده بهرهبرداری میشد بهگونهای که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان نظامی، وجه تمایز این عملیات نسبت به حملات صرفاً موشکی، استفاده هدفمند از پهپادها بهعنوان عامل خستگی و ایجاد فشار روانی مداوم بود.
در جریان جنگ تحمیلی اخیر ورود مکرر پهپادهای ایرانی به حریم هوایی عراق، سامانههای پدافند هوایی ناتو و همچنین جنگندههای رهگیر ایالات متحده را ناگزیر به پروازهای پیدرپی برای رهگیری و پایش این پرندهها کرده بود. بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که این روند، با صرف منابع، زمان و هزینههای مکرر، موجب تضعیف تمرکز عملیاتی و کاهش توان واکنش سریع سامانههای دشمن شد.
در همین حال، بنا بر گزارش شماری از رسانههای عبریزبان و منابع محلی، گروهی از پهپادهای انتحاری ایران توانستند به آسمان سرزمینهای اشغالی نفوذ کنند؛ مسئلهای که به فعالشدن پیدرپی آژیرهای هشدار در شهرهایی، چون تلآویو، حیفا و دیگر مناطق منجر شد و شمار زیادی از ساکنان این مناطق را روانه پناهگاهها کرد. فشارهای مداوم روانی و عملیاتی بر سامانههای دفاع هوایی رژیم، ظرفیت ذخیرهسازی و پاسخدهی سامانهها را تحت تأثیر قرار داد و موجب کاهش عملکرد آنها در طی جنگ تحمیلی ۱۲ روزه شد.
تجهیز پهپادهای ایرانی به هوش مصنوعی، امواجی از بهت و حیرت را به منطقه و دشمنان ارسال کرده لذا بسیاری از کارشناسان بر این باورند که وجود اینگونه زیرساختهای نظامی جمهوری اسلامی به دشمنان این پیام را میدهد که در صورت هرگونه خطای احتمالی، ایران همچون سابق توانایی انجام حملات گسترده و مداوم را خواهد داشت.