دیپلماسی محرمانه در کرملین

دیدار لاریجانی و پوتین، به گزارش مخاطب۲۴ به نقل از خبرگزاری «راشاتودی» در صحبت با دیمیتری پسکوف؛ سخنگوی دولت روسیه در مسکو، دیداری بین ولادیمیر پوتین و علی لاریجانی، مشاور ارشد رهبر ایران برگزار شد.

به گزارش کرملین، نماینده جمهوری اسلامی ایران ارزیابی‌های خود را درباره وخامت اوضاع در خاورمیانه و وضعیت برنامه هسته‌ای ایران به اطلاع رئیس‌جمهور روسیه رساند.

از سوی روسیه نیز مواضعی مطرح شد که بر تثبیت وضعیت منطقه و حل و فصل سیاسی مسائل مربوط به برنامه هسته‌ای ایران تمرکز داشت.

آخرین دیدار پوتین با مقامات ایرانی در تاریخ ۲۳ ژوئن (۲ تیر) و در اوج درگیری با اسرائیل و یک روز پس از بمباران تاسیسات هسته‌ای ایران توسط آمریکا انجام شده بود.

در آن زمان، رئیس‌جمهور روسیه با عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران دیدار و گفت‌و‌گو کرده.

پوتین در آن زمان اظهار داشت: تهاجم علیه ایران هیچ پایه و توجیهی ندارد.

ما از طرف خود تلاش‌هایی را برای حمایت از ملت ایران انجام می‌دهیم.

همچنین در تاریخ ۲۰ ژوئیه، خبرگزاری تسنیم به نقل از منابع آگاه گزارش داد که ایران و سه کشور اروپایی (بریتانیا، فرانسه و آلمان) توافق کرده‌اند مذاکرات درباره برنامه هسته‌ای تهران را از سر بگیرند.

کشور‌ها به توافقی اصولی برای برگزاری نشست دست یافته‌اند، اما زمان و مکان دقیق مذاکرات هنوز تعیین نشده است. بنا بر برخی گزارش‌ها، این نشست در سطح معاونان وزرای خارجه چهار کشور برگزار خواهد شد.

در هفته گذشته نیز کاظم جلالی، سفیر ایران در مسکو، از اجرایی شدن «توافقنامه مشارکت جامع راهبردی ایران و روسیه» خبر داد. همچنین باید اشاره نمود که توافق ایران و روسیه در مجلس دوما و شورای فدراسیون روسیه تصویب و توسط پوتین امضا شده و در ایران نیز پس از تصویب مجلس شورای اسلامی و تایید شورای نگهبان، توسط رئیس‌جمهور به صورت قانون درآمده است.

این توافق که در تاریخ ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ و در جریان سفر مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران به مسکو امضا شد و به مدت ۲۰ سال معتبر بوده و به‌طور خودکار هر پنج سال تمدید می‌شود.

هدف این توافق، تعمیق همکاری‌های دوجانبه در زمینه‌های سیاسی، امنیتی، اقتصادی، انسانی و سایر حوزه‌هاست.

پوتین این توافق را «سندی واقعا تحول‌آفرین» توصیف کرد که هدف آن ایجاد شرایط لازم برای توسعه باثبات و پایدار ایران و روسیه و کل منطقه اوراسیاست.

دیپلماسی راهبردی، از فلسطین تا قفقاز

این دیدار را می‌توان نقطه عطفی در تعاملات راهبردی میان تهران و مسکو قلمداد کرد، به ویژه در شرایطی که معادلات منطقه‌ای و جهانی دستخوش تحولات بی‌سابقه‌ای شده‌اند.

از سویی جنگ غزه و پیامد‌های ناشی از پاسخ تاریخی ایران به تجاوزات رژیم صهیونیستی و از سوی دیگر، جنگ اوکراین و فشار‌های فزاینده ناتو بر مرز‌های روسیه که این مسائل موجب شده تا مسکو و تهران در جست و جوی اتحادی پایدار و قابل‌اتکا در منطقه خود باشند.

نکته قابل توجه آن است که علی لاریجانی به عنوان نماینده ویژه رهبری مسئول این رایزنی بود شخصیتی که سابقه ریاست مجلس شورای اسلامی و نقشی موثر در طراحی راهبرد‌های کلان کشور را در کارنامه دارد.

چنین انتخابی نشان دهنده آن است که روابط با روسیه فراتر از چارچوب دیپلماتیک معمول رفته و در سطحی راهبردی دنبال میشود.

همچنین زمزمه‌هایی در خصوص طرح توسعه بیش از پیش همکاری‌های نظامی در این دیدار به گوش میرسد، این مهم به ویژه با توجه به راه‌اندازی خط تولید پهپاد گراند-۲ در خاک روسیه که نشانه‌ای آشکار از اعتماد متقابل و انتقال فناوری ست، حساسیت دو چندان پیدا میکند.

در همین حال، نباید نقش ارتباطات در ایجاد یک جبهه‌ی مشترک علیه تک قطبی گرایی آمریکا و گسترش روابط استراتژیک را نادیده گرفت.

ایران و روسیه در ماه‌های گذشته تلاش داشته‌اند که از هم‌افزایی نظامی و دیپلماتیک خود برای مهار نفوذ غرب در منطقه بهره‌برداری کنند، همکار‌هایی که  عضویت ایران در سازمان‌هایی، چون شانگهای، بریکس و تشریک مساعی در بحران‌ها، نشانه‌ای از آن است

در مجموع، دیدار لاریجانی و پوتین را می‌توان گامی حساب شده در راستای تعمیق روابط و پاسخی به تحولات شتاب زده منطقه دانست، دیداری که می‌تواند آثارش را در هفته‌ها و ماه‌های آینده در قالب تحکیم محور مقاومت، هماهنگی در منطقه قفقاز و حتی آرایش جدید در انرژی و فناوری دفاعی مشاهده نمود.