صعود ایران از رتبه هفتم به چهارم جهان در میراث ناملموس
مخاطب۲۴- علی دارابی روز پنجشنبه در حاشیه بازدید از برج گنبدقابوس اظهار کرد: این دستاورد با ثبت ۲۶ پرونده در یونسکو به‌دست آمده و نشان‌دهنده عزم جدی ایران برای حفظ هویت فرهنگی‌مان است.
وی افزود: در حوزه آثار ملموس نیز ایران با ۲۸ پرونده که در ۱۰۷ سایت پراکنده‌اند، در میان ۱۰ کشور برتر جهان قرار دارد.
قائم مقام وزیر و معاون میراث فرهنگی ادامه داد: این شامل آثاری، چون برج قابوس و ۵۴ کاروانسرای زنجیره‌ای است که افتخاری بزرگ برای ملت ایران به‌شمار می‌رود.
دارابی درباره برج قابوس اظهار کرد: این بنای تاریخی با قدمتی بیش از هزار سال، نه‌تنها نمایانگر سبک معماری و شهرسازی نیاکان ماست، بلکه آیینه‌ای از شیوه زندگی آنهاست.
وی ادامه داد: برج قابوس به‌عنوان یکی از آثار ثبت جهانی، مانند نگینی در میان میراث جهانی ایران می‌درخشد.
وی افزود: مرمت این اثر کمی طولانی شده، اما بر اساس برنامه زمان‌بندی، داربست‌ها تا پایان تابستان ۱۴۰۴ برچیده خواهد شد.
دیوار گرگان در مسیر ثبت جهانی
وی به برنامه‌های پیش‌رو اشاره کرد و گفت: امروز عصر در گنبدکاووس، اقدامات لازم برای تسریع در تکمیل پرونده ثبت جهانی دیوار گرگان را پیگیری خواهیم کرد. این اثر نیز افتخاری برای استان گلستان و ایران خواهد بود.
دارابی افزود: محوطه‌سازی و زیباسازی اطراف برج قابوس نیز در دستور کار است و این تلاش‌ها به معرفی بهتر این اثر جهانی کمک خواهد کرد.»
قائم مقام وزیر و معاون میراث فرهنگی بر اهمیت حفظ آثار جهانی تأکید کرد و گفت: ارسال گزارش‌های مستمر به یونسکو و پایش مداوم برج قابوس از اولویت‌های ماست. نهضت جمع‌آوری داربست‌ها از آثار تاریخی، که دو سال پیش آغاز شده، ادامه خواهد یافت تا پروژه‌ها در زمان‌بندی مشخص به سرانجام برسند.»
وی افزود: برج قابوس متعلق به همه ایران است، اما مردم استان گلستان به‌درستی احساس مسئولیت بیشتری برای حفاظت و معرفی این اثر دارند. این حس مسئولیت، سرمایه‌ای ارزشمند برای حفظ میراث فرهنگی کشور است.
وی همچنین از موزه تخصصی فرش دستباف گلستان در گنبدکاووس دیدن کرد.
بنای گنبدقابوس درسال ۳۷۵ هجری خورشیدی به دستور «شمس المعالی قابوس بن وشمگیر» از پادشاهان آل زیار به‌منظور مقبره یا راهنمای مسافران و تاجران برای رسیدن به شهر جرجان بر فراز تپه‌ای خاکی با ارتفاع ۱۵ متر در مرکز شهر فعلی گنبدکاووس ساخته شد و با گذشت ۱۰ قرن از احداث آن با مصالحی، چون آجر و ملات گچ همچنان پابرجا به حیات خود ادامه می‌دهد.
این شاهکار معماری اسلامی از کف تپه‌ای که روی آن واقع شده تا زیر قاعده مخروط، ۳۷ متر و ارتفاع گنبد مخروطی آن از کف قاعده تا راس آن ۱۸ متر است که روی هم رفته ارتفاع آن به ۵۵ متر می‌رسد البته با احتساب ارتفاع تپه، ارتفاع نهایی گنبدقابوس از سطح زمین تا نوک آن ۷۰ متر است.
بدنه خارجی مدور این بنا دارای ۱۰ ترک (مانند ستاره ۱۰ پر) است که به فواصل مساوی از یکدیگر قرار دارند و در هر ترک آن عبارتی آجری و کتیبه‌ای شکل با خط کوفی نوشته شده و ورودی بنا دارای سردر هلالی و گلویی مقرنسی است که یکی از نخستین مقرنس کاری‌ها در معماری اسلامی ایران محسوب می‌شود.
کتیبه‌های گنبد قابوس با خط کوفی بنایی (معقلی) در عین سادگی کامل خوانا و برجسته هستند که در ۲ ردیف در بدنه بنا در قاب‌های مستطیلی به طور قرینه در بالا و پایین تکرار شده‌اند که متن آن به شرح ذیل است «بسم الله الرحمن الرحیم، هذا القصر العالی، الامیر شمس‌المعالی، الامیر ابن الامیر، قابوس بن وشمگیر، امر ببنائه فی حیاته، سنة سبع و تسعین و ثلثمائة قمریة و سنة خمس و سبعین و ثلثمائة شمسیة».
برگردان پارسی این کتیبه‌ها چنین است که «به نام خداوند بخشنده مهربان، این است کاخ باشکوه، امیر شمس معالی، امیر پسر امیر، کاووس فرزند وشمگیر، فرمان داد به ساخت آن در دوران زندگی اش، سال ۳۹۷ هجری قمری و سال سیصد و هفتاد و پنج خورشیدی».
شهرستان گنبدکاووس با بیش از ۴۰۰ هزار نفر جمعیت درشرق استان گلستان واقع است.
