سامانه جامع تجارت است یا دکان بعضی ها؟

به گزارش مخاطب ۲۴: مشکلاتی که فعالان اقتصادی با سامانه جامع تجارت روبه رو هستند مانند عدم امکان ویرایش ثبت سفارش، توقف پرونده در مرحله کارشناسی، توقف کامل ترخیص کالا‌های درصدی و عدم امکان رفع تعهد ارزی واردکنندگان هرروز بیشتر شده و باوجود آنکه اتاق بازرگانی ایران هم نامه نگاری با وزیر صمت داشته، اما مشکلات به قوت خود باقی است و امکان انجام عملیات مرتبط با خروج کالا‌ها از گمرک برای تولیدکنندگان و واردکنندگان وجود ندارد.

درحالی که قرار بود سامانه جامع تجارت به یکپارچه‌سازی و تسهیل در فرآیند‌های تجاری فعالان اقتصادی کمک کند، اما در عمل نتیجه‌ای جز موانع جدی در ثبت سفارش تا ترخیص، رفع تعهد ارزی و سایر امور گمرکی نداشته است. این درحالی است که موضع سکوت و انفعال وزارت صمت و به ویژه وزیر که بار‌ها گلایه شان ازسوی رئیس اتاق بازرگانی ایران، ترخیص کاران و بازرگانان مطرح شده خود بر ابهام ماجرا می‌افزاید.

پیش از وزارت صمت، گمرک امکان ارائه خدمات محدود از طریق سامانه جامع امور گمرکی را برعهده داشت، اما با انتقال درگاه اظهار کالا به سامانه جامع تجارت، همه مراحل ثبت و اظهار، به این سامانه وابسته شد؛ به طوری که با قطعی این سامانه، نه فقط امکان ثبت اظهارنامه وجود ندارد، بلکه دریافت مجوز‌های لازم نیز به در بسته می‌خورد.

دروزارت صمت چه خبر است؟

ذبیح الله خدائیان، رئیس سازمان بازرسی کل کشور، به تازگی نسبت به روند با تاخیر ترخیص کالا‌ها گلایه داشت و گفت: دستگاه‌های مختلفی باید در فرآیند ترخیص کالا‌ها به وظایف خود به موقع عمل کنند، اما متأسفانه برخی نهاد‌ها مانند سازمان استاندارد، وزارت بهداشت و جهاد کشاورزی پاسخ‌های لازم را در زمان مناسب ارائه نمی‌دهند که این تأخیر منجر به ماندگاری و دپوی کالا‌ها در گمرکات و بنادر می‌شود و اکنون بخش زیادی از تولیدکنندگان کشور درگیر مشکلات ثبت سفارش و تخصیص ارز هستند و در بازدیدی که چند روز پیش از نمایشگاه وزارت نفت داشتم، اغلب تولیدکنندگان حاضر در غرفه‌ها از بلاتکلیفی در روند ثبت سفارش گلایه‌مند بودند و اعلام می‌کردند باید ماه‌ها منتظر بمانند تا یک فرد در وزارت صمت درباره سفارش آن‌ها تصمیم گیری کند.

خدائیان تأکید کرد: دولت باید به طور جدی در این حوزه ورود کند و اگر مشکلی در وزارت صمت درخصوص ثبت سفارش و تخصیص ارز وجود دارد، هرچه سریع‌تر برطرف شود تا چرخه تأمین و تولید کشور با اختلال مواجه نشود.

به نظرمی رسد باتوجه به شواهدی مبنی بر ایجاد گلوگاه، تأخیر در بررسی و تأیید سفارش‌ها، فراوانی بروز خطا و اشتباه در فرآیند ثبت سفارش فرضیه تصمیم گیری ثبت سفارش‌ها در دست یک نفر یا افراد خاصی را تقویت می‌کند که در نهایت ادامه این مسیر، زمینه را برای اعمال نفوذ، رانت، دریافت رشوه و اعمال سلیقه شخصی به نفع افراد یا گروه‌های خاصی فراهم می‌کند.

نامه رئیس اتاق بازرگانی ایران به عارف چه بود؟

صمد حسن زاده، رئیس اتاق بازرگانی ایران ازجمله کسانی بود که در نامه‌ای به محمدرضا عارف، معاون اول رئیس‌جمهور مشکلات سامانه جامع تجارت را که شامل ایرادات فنی، ناپایداری و قطع مکرر بود گوشزد کرد و خواستار دستورات لازم برای رسیدگی فوری و رفع آن شد، اما همچنان در برهمان پاشنه سابق می‌گردد.

در بخشی از نامه حسن زاده آمده است: اختلالات فنی و قطع مکرر در سامانه جامع تجارت نظیر عدم امکان ویرایش ثبت سفارش، اختلال در اظهار کالا، توقف پرونده‌ها در مرحله کارشناسی و استعلام، توقف کامل ترخیص کالا‌های درصدی، عدم امکان رفع تعهد ارزی واردکنندگان، اختلال در اعلام ترخیص کالا و ثبت فاکتور فروش، تأخیر در تکمیل مراحل و زمان‌بر بودن ثبت سفارش و تخصیص ارز، خطا‌های مکرر در مورد محل‌های تأمین ارز و تغییر آنها، انتقال خطا‌های یک مرحله به مراحل بعدی، تأخیر در فعال‌سازی دستورالعمل‌ها و ضوابط ابلاغ شده در سامانه و...، سبب سرگردانی فعالان اقتصادی شده و بسیاری از تولیدکنندگان، واردکنندگان و تأمین‌کنندگان مواد اولیه، در انجام امور جاری خود با مشکلات جدی، خطر توقف تولید و بروز حوادث جبران‌ناپذیر مواجه بوده و هزینه‌های زیادی بر آنان تحمیل شده است.

عملکرد وزارت صمت، گمرک را هم کلافه کرد

سال گذشته نیز گمرک ایران بار‌ها اعلام کرد که بر اساس بررسی‌های میدانی، برخی سرویس‌های سامانه جامع تجارت به مدت یک هفته با خطا‌های مختلف مواجه شده و این روند موجب شده تا علاوه بر توقف ترخیص درصدی، واحد‌های تولیدی و تامین کنندگان مواد اولیه امکان خروج کالا‌های ضروریشان را از گمرکات به دلیل قطعی‌های مکرر سامانه جامع تجارت که زیر نظر وزارت صنعت، معدن و تجارت است نداشته باشند.

برخی از از واردکنندگان نیز در شبکه‌های اجتماعی اعلام کرده‌اند که حتی در زمان‌هایی که سامانه در ظاهر فعال است، عملکرد آن به‌شدت کند شده و برخی اطلاعات بارگذاری‌شده با تأخیر زیاد ثبت می‌شود یا به کلی از بین می‌رود که این موضوع موجب سردرگمی کاربران و تکرار فرآیند‌های ثبت‌نامی شده که هم وقت و هم هزینه اضافی به تجار تحمیل می‌کند.

اولتیماتوم مجلس به اتابک جدی شد

نمایندگان مجلس شورای اسلامی هم نسبت به عملکرد وزارت صمت گلایه‌مند داشته و مشکلات سامانه جامع تجارت را بار‌ها تذکر داده است و اعضای کمسیون صنایع و معادن اولتیماتوم داده‌اند که اگر وضعیت اصلاح نشود، به سمت استیضاح وزیرصمت می‌رویم.

سید سلمان ذاکر، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی، درخصوص وضعیت بحرانی واردکنندگان، صادرکنندگان و کامیون داران ایرانی گفت: بی‌نظمی در سامانه تجارت صادرات را مختل و کامیون‌داران ایرانی را گرفتار کرده است. همچنین وزارت صمت نه تنها صادرکنندگان را با مشکل مواجه کرده، بلکه موجب کاهش چشمگیر آمار صادرات شده است. برای نمونه یک صادرکننده سیم مفتول که قبلاً ۳۰ میلیون دلار صادرات داشت، امروز آمار صادرات او به صفر رسیده است که در نتیجه نقص فنی این سامانه است.

ذاکر ادامه داد: صادرکنندگان نمی‌توانند ثبت سفارش کنند و پولشان بلوکه شده و این وضعیت نیازمند اصلاح فوری است به طوری که بیش از ۴ هزار کامیون ایرانی در ترکیه معطل مانده است و سامانه تجارت مدام قطع و وصل می‌شود و این بی‌ثباتی موجب شده برخی بتوانند از فرصت استفاده کنند و دیگران محروم بمانند. از سویی دیگر طبق قانون کشور ترکیه کامیون‌ها بیشتر از ۶ ماه نمی‌توانند در این کشور بمانند به همین دلیل شروع به مصادره کامیون‌های ایرانی کرده‌اند و تاکنون ۱۴۰ کامیون مصادره شده و این روند ادامه دارد.

وزارت صمت توپ را به زمین بانک مرکزی و وزارت اقتصاد می‌اندازد

عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس تاکید کرد: برخی کامیون داران در گمرک و مناطق اقتصادی خودمان، مجبور به فروش کامیون‌های خود به ثمن بخس (ارزان) شده‌اند و در ترکیه هم گاهی برای یک لیتر گازوئیل مجبور هستند چند میلیون تومان بپردازند و دراین میان، مسئولان به جای حل مشکل، تقصیر را به گردن رانندگان می‌اندازند و می‌گویند رانندگان ثبت سفارش نکرده‌اند در حالی که مشکل اصلی نقص فنی سامانه و بی‌برنامگی مسئولان است.

او از نامه رئیس مجلس به هیئت دولت خبر داد و گفت: آقای قالیباف متوجه موضوع شده و نامه‌ای به هیئت دولت زده ودرخواست شد تا کامیون‌ها به مناطق آزاد در داخل کشور منتقل شوند و نسبت به ثبت سفارش و مراحل دیگر اقدام شود، اما هنوز اتفاقی نیفتاده است و وزارت صمت از پذیرش مسئولیت سرباز زده و توپ را به زمین بانک مرکزی و وزارت اقتصاد می‌اندازد درحالیکه مجلس بار‌ها تذکر داده که اگر وضعیت اصلاح نشود، به سمت استیضاح وزیر صمت می‌رویم.

به نظر می‌رسد صدور بخشنامه‌های خلق‌الساعه و استفاده بیش از ظرفیت از سامانه از جمله دلایل احتمالی اختلال دراین سامانه است که موجب تأخیر در تخصیص ارز و عدم صدور مجوز‌های وارداتی در موعد مقرر می‌شود که زنجیره تأمین کشور را تحت تأثیر قرار داده است؛ بنابراین سامانه جامع تجارت ایران هنوز راهی طولانی تا رسیدن به کارایی مطلوب در پیش دارد و بدون رفع موانع سازمانی و فنی، نمی‌تواند نقش مورد انتظار در ساماندهی تجارت داخلی و خارجی کشور را ایفا کند.

همچنین وزارت صمت و آقای اتابک پاسخگو باشند که چرا باوجود مشکلات مطرح شده ازسوی گمرک، نمایندگان مجلس و اعضای اتاق بازرگانی موضوع را حل و فصل نکرده و بی اعتنا به مشکلات این سامانه و فعالان اقتصادی رد می‌شوید؟

منبع: تابناک