کودکانی که با کتاب بزرگ شوند باهوش‌تر می‌شوند
مخاطب ۲۴- نویسنده کتاب «شب‌های شیرین» گفت: کتاب کودک باید ساختار جذاب و محتوای مناسب برای ارتباط با کودک داشته باشد.
از گذشته تاکنون، کتاب یکی از اجزای جدانشدنی زندگی ایرانیان بود و بسیاری از مردم با کتاب‌هایشان زندگی می‌کردند. بعد از فراگیری تکنولوژی در ایران و ظهور کتاب‌های الکترونیک، کتاب و کتاب خوانی به سمت جدیدی رفت. اما با این حال بسیاری هنوز هم برای کتاب خواندن میل به تورق کتاب‌ها دارند تا اینکه نسخه پی دی اف شان را در گوشی‌های تلفن همراه دانلود کرده و بخوانند.
در دنیای امروز که بیشتر کودکان حضور در فضای مجازی و سرگرمی‌های تصویری برایشان جذاب‌تر است و دوست دارند بیشتر بازی کنند و با یکدیگر صحبت کنند، نقش کتاب و کتاب خوانی بسیار با اهمیت‌تر از گذشته می‌شود. به عقیده بسیاری از روانشناسان کودک، کودکانی که با کتاب بزرگ می‌شوند در آینده به نسبت هم سالان خود افراد باهوش‌تری هستند.
در این گزارش و به مناسبت برگزاری سی و ششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران که این روز‌ها در مصلی امام خمینی (ره) برپاست، چگونگی ترغیب کردن کودکان به کتاب و کتاب خوانی را بررسی می‌کنیم.
چه کنیم کودکان با کتاب انس بگیرند؟
پیش از اینکه بخواهیم کودکان را به سمت کتابخوانی بیاوریم، باید راهکار‌هایی برای انس گرفتن آنها با کتاب را بررسی کنیم. برای این موضوع لازم است بدانیم که هر پیشنهادی ممکن است برای یک خانواده راهگشا باشد و برای خانواده دیگر مضر باشد. اما در کل توصیه‌هایی مثل کتاب خوانی به صورت خانوادگی، قصه گویی قبل از خواب، خرید کتاب داستان تصویری، کتاب رنگ‌آمیزی و پازلی و... از جمله این موارد است.
کتاب کودک چه ویژگی‌هایی دارد؟
در ابتدا باید بدانیم چه نوع کتابی را باید برای چه گروه سنی از کودک و نوجوان و جوان خریداری کنیم. برای کودکان باید کتاب‌هایی انتخاب کرد که در ابتدا داستان‌هایی با واژگان درست داشته باشد. در ادامه اینکه داستان‌هایش همسو با علاقه کودکان بوده و اتفاق‌های داستان برایش قابل درک باشد. علاوه بر اینها کتاب‌هایی با زبانی روان و پایانی خوش و داستان‌هایی جذاب داشته باشند.
کتاب کودک باید محتوای مناسب داشته باشد
محمد میرکیانی، نویسنده کتاب «شب‌های شیرین» در گفت‌و‌گو با خبرنگار میراث آریا، درباره اینکه چطور می‌توان کتاب‌های کودک را برای این گروه سنی جذاب کرد تا کودک به سمت کتابخوانی ترغیب شود؟ گفت: کتاب کودک باید ساختار جذاب و محتوای مناسب برای ارتباط با کودک داشته باشد. گروه سنی پیش از دبستان، گروه سنی آموزش مفاهیم است. آموزش مفاهیم به این معنا است که روی عناصری مثل شب، سرما، گرما، فصل‌ها، اشیا و آنچه کودک می‌بیند و برایش ملموس است، متمرکز شویم.
نویسنده «قصه ما همین بود»، ادامه داد: در کتاب‌های پیش از دبستان حجم تصاویر به نسبت مطالب بالاتر است. به دلیل اینکه کودک سواد خواندن ندارد و بزرگتر‌ها باید کتاب را برای او بخوانند و برخی کتاب‌ها برای این گروه سنی تصویری است که کودک را به کتاب علاقه‌مند می‌کند.
او درباره این کتاب گفت: کتاب شب‌های شیرین فضای قصه گویی برای گروه سنی پیش از دبستان دارد که محصول کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان است.
میرکیانی با اشاره به نکته مهمی که در قصه گویی برای این گروه سنی از اهمیت خاصی برخوردار است، تصریح کرد: آنچه در قصه‌گویی برای این گروه سنی اهمیت دارد این است که تعداد شخصیت‌ها نباید زیاد باشد و نهایتا سه شخصیت باشد. قصه‌های پر از شخصیت برای این سن مناسب نیست و در کنار اینها شعر و ترانه‌های محدود که موسیقی داشته باشد باعث ارتباط بهتر کودک با کتاب می‌شود.
این نویسنده افزود: بچه‌ها دوست دارند لالایی بشنوند و خیلی وقت‌ها مفهوم لالایی‌ها را درک نمی‌کنند و بیشتر به خاطر اینکه مادرشان برایشان می‌خواند دوست دارند و موسیقی کلامی مادر به آنها احساس آرامش می‌دهد. حال برخی کتاب‌ها هست که با ترانه‌های محدود، ترانه‌ها و شعر‌های بسیار ساده دارند که برای گروه سنی دو تا چهار سال مناسب است.
نویسنده کتاب «قصه ما مثل شد»، ادامه داد: قصه گویی با قصه خوانی متفاوت است. قصه گویی طوری است که وقتی مخاطب آن را می‌شنود فکر می‌کند شما با او صحبت می‌کنی، اما قصه خوانی به خوانش کتاب توسط فردی برای دیگری می‌گویند.
میرکیانی با اشاره به قصه خوانی قبل از خواب تصریح کرد: قصه‌های پیش از خواب باید قصه‌های ساده‌ای باشند. شخصیت‌های کمی داشته، فضاهایش قابل فهم، زبان موسیقایی داشته و آهنگین باشند که کودک از شنیدنش لذت ببرد، ترس و خشونت در این نوع قصه‌ها نباشد و پایانش امیدبخش و شادی آفرین باشد که کودک با آرامش به خواب رود. همچنین این نوع کتاب‌ها باید موخره داشته باشد، (مثل اینکه قصه ما به سر رسید کلاغه به خونش نرسید) برای مثال برای اولین بار در کتاب شب‌های شیرین برخی موخره‌ها را ابداع کردم. با این کار کودک در کنار آموزش مفاهیم، با آرامش به خواب می‌رود. برای مثال بالا که بود برف بود پایین اومد آب شد حالا وقت خواب شد. یا گل روی زمینی خوابای خوب ببینی. سیب سیب گلابی‌امشب تو خوب بخوابی.
او درباره کتاب شب‌های شیرین که این روز‌ها در نمایشگاه کتاب و غرفه کانون پرورش فکری کودک و نوجوان به فروش می‌رسد، نیز گفت: شب‌های شیرین کتاب قصه گویی است و تصاویر سیاه سفید دارد که پدر و مادر‌ها خسته نشوند. علاوه بر این کانون پرورش فکری این کتاب را به صورت بزرگ و در ۱۰ جلد همراه با تصویر منتشر خواهد کرد.
