اکسپو ۲۰۲۵ بدون ایران!
مخاطب ۲۴- دومین بار است که اوساکای ژاپن، میزبان چنین رویداد عظیمی می‌شود؛ پیش از این نیز در سال ۱۹۷۰، اوساکا میزبان نمایشگاه جهانی EXPO بود.
نمایشگاه امسال با شعار «طراحی جامعه آینده برای زندگی ما» (Designing Future Society for Our Lives) تلاش دارد تا نگاهی نو به آینده ارائه دهد و با بهره‌گیری از مفاهیم زندگی، جهان و آینده، وحدت جهانی را به تصویر بکشد.
شینگرو ایشیبا، نخست‌وزیر ژاپن صبح یکشنبه در مراسم افتتاحیه اکسپو بیان کرد که امیدواریم این رویداد بتواند به احیای اتحاد جهانی در شرایطی که جهان با تنش‌ها و جنگ‌های تجاری روبه‌روست، کمک کند.
او گفت: جهان که از همه‌گیری کرونا عبور کرده، اکنون با شکاف‌های مختلفی مواجه است. در چنین زمانی، گردهمایی مردم از سراسر جهان برای گفت‌و‌گو درباره زندگی و تجربه فناوری‌های نوین و فرهنگ‌های متنوع، بسیار معنادار است.
حدود ۱۳۰۰ نفر از جمله امپراتور ژاپن در مراسم افتتاحیه اکسپو شرکت داشتند. این نمایشگاه با حضور حدود ۱۶۰ کشور، منطقه و سازمان بین‌المللی برگزار شده و هر کشور غرفه‌ای با طراحی منحصر‌به‌فرد، متناسب با موضوع نمایشگاه ارائه کرده است.
«حلقه بزرگ»
یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌های اکسپو، سازه‌ای به نام «حلقه بزرگ» است که به عنوان بزرگ‌ترین سازه چوبی جهان در کتاب رکورد‌های گینس ثبت شده است. این سازه دو کیلومتر محیط دارد و توسط معمار ژاپنی، «سو فوجیموتو» طراحی شده است. او می‌گوید: این سازه با هزینه ۳۴.۴ میلیارد ین (معادل ۲۳۰ میلیون دلار) نمادی از اتحاد است. سقف شیب‌دار این سازه که در بلندترین نقطه ۲۰ متر ارتفاع دارد، به عنوان «پیاده‌روی آسمانی» نیز استفاده می‌شود.
نماد مرموز نمایشگاه: میاکو ـ میاکو
شخصیت نمادین نمایشگاه «میاکو ـ میاکو»، موجودی رنگارنگ با بدنی قرمز و آبی، پنج چشم متحرک و دمی چشم‌دار است. به گفته برگزارکنندگان، این موجود از ترکیب سلول و آب شکل گرفته و انرژی‌اش را از نور خورشید می‌گیرد. اگرچه در ابتدا واکنش‌های متفاوتی نسبت به طراحی آن وجود داشت، اما این نماد به‌تدریج در شبکه‌های اجتماعی محبوب شد.
نگرانی‌ها و استقبال عمومی
اگرچه اکسپو ۱۹۷۰ با جذب ۶۴ میلیون بازدیدکننده رکوردی تاریخی ثبت کرد، اما این‌بار فروش بلیت‌ها روندی کند داشته و بسیاری از مردم محلی نیز از افزایش ۲۷ درصدی بودجه ساخت‌وساز ناراضی‌اند. با این حال، برای افزایش بازدید، امکان خرید بلیت در همان روز فراهم شده است. تاکنون ۸.۷ میلیون بلیت از آمار هدف ۲۳ میلیونی فروخته شده است.
غرفه‌های جذاب و برنامه‌های خاص
غرفه ژاپن سنگی آسمانی از مریخ را به نمایش گذاشته که توسط محققان این کشور در قطب جنوب کشف شده و برای نخستین‌بار به نمایش عمومی درمی‌آید. همچنین بازدیدکنندگان می‌توانند از طولانی‌ترین نوار نقاله سوشی ژاپن، ربات‌های پیشرفته، نمایش پهپاد‌ها و قلبی که از سلول‌های بنیادی رشد داده شده، بازدید کنند.
در غرفه آمریکا، بازدیدکنندگان می‌توانند تجربه پرتاب موشک ناسا را از طریق شبیه‌ساز صفحه نمایش «LED» تجربه کنند. همچنین غرفه جامائیکا با مجسمه‌های تمام‌قد باب مارلی و یوسین بولت و یک سورتمه نمادین، فضایی جذاب برای بازدیدکنندگان ایجاد کرده است.
حضور اوکراین و غیبت روسیه
اگرچه روسیه در سال ۲۰۲۳ اعلام کرد که در نمایشگاه شرکت نمی‌کند، اما اوکراین با وجود شرایط دشوار ناشی از جنگ، در اکسپو ۲۰۲۵ حضوری فعال دارد. استاندار اوساکا حضور اوکراین را «نشانه‌ای از صلح» دانست. در پاویون اوکراین، اشیائی از جمله کلاه‌های ایمنی مورد استفاده در بازسازی تاسیسات برق آسیب دیده در اثر حمله روسیه نشان داده می‌شود.
غایب دیگر؛ ایران
ایران نیز یکی از غایبان نمایشگاه جهانی اکسپو ۲۰۲۵ است. دی‌ماه سال گذشته، فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت به رسانه‌ها اطلاع داد که «در نتیجه بررسی‌های همه‌جانبه داخلی درباره شرایط شرکت در اکسپو در ژاپن و محدودیت‌های مربوطه، بنا به نظر متولی موضوع، نهایتا تصمیم بر انصراف قرار گرفت.» انصراف ایران از اکسپو ژاپن با انتقاد‌های بسیاری مواجه شد، به ویژه آن‌که برخی این تصمیم را با وجود ایران‌هراسی، نوعی خودتحریم قلمداد کردند و ایران نیز در اکسپو دبی نتوانسته بود کیفیت خوبی را از خود به نمایش بگذارد و اکسپو ژاپن فرصتی برای بهبود چهره ایران به شمار می‌آمد.
حسین سلاح ورزی، رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و ژاپن درباره دلیل انصراف ایران توضیح داده بود: «قرار بر این بود که وزارت ارشاد در دولت سیزدهم طراحی پاویون اکسپوی ژاپن را انجام دهد و شرکت نمایشگاه بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران هم مجری آن باشد. با این حال طراحی پاویون خیلی طول می‌کشد و پیچیدگی‌هایی پیدا می‌کند و در نهایت در موعد مقرر طرح پاویون آماده نمی‌شود. ضمن اینکه مدل طراحی پاویون آن را گران و هزینه‌بر کرده بود و مبلغی بین ۲۰ میلیون تا ۳۰ میلیون دلار برای اجرای آن نیاز بود. تغییر دولت هم تأخیر در طراحی و اجرای پاویون را تشدید کرد و در نهایت زمان مورد نیاز برای تأمین پیش‌نیاز‌های شرکت در این رویداد از بین رفت، در کنار اینها تحریم ایران نیز مزید بر علت شد و امکان پرداخت هزینه‌ها برای دولت ایران فراهم نیامد.»
اوساکای ژاپن در رقابت با یکاترینبورگ در روسیه و باکو در آذربایجان به عنوان میزبان نهایی اکسپو ۲۰۲۵ انتخاب شد. همچنین قرار است اکسپو ۲۰۳۰ به میزبانی شهر ریاض در عربستان سعودی برگزار شود.
نمایشگاه جهانی اوساکا ۲۰۲۵ از ۱۳ آوریل (۲۴ فروردین) به صورت رسمی کار خود را آغاز کرد و به مدت شش ماه تا تاریخ ۱۳ اکتبر (۲۱ مهرماه) ادامه داد. این نمایشگاه در یک جزیره دست‌ساز به نام یومشیما (Yumeshima Island) واقع در خلیج اوساکا در ایالت کانسای ژاپن برپا شده است و تلاش دارد فناوری، فرهنگ و غذای ۱۶۰ کشور شرکت‌کننده را به نمایش بگذارد.
اکسپو هر چهار سال یک‌بار در یکی از شهر‌های جهان برگزار می‌شود. آخرین بار این رویداد در دبی برگزار شد که همزمان با همه‌گیری کرونا بود.
