مخاطب ۲۴- ۱۲ فروردین، روز رسمیت یافتن نظام جمهوری اسلامی ایران است. نظامی که ۵۰ روز پس از سقوط رژیم شاه و پیروزی انقلاب اسلامی و متعاقب برگزاری همه پرسی در روزهای دهم و یازدهم فروردین ۱۳۵۸ شکل گرفت.
نظام جمهوری اسلامی با ۹۸ درصد از آراء واجدین شرایط شرکت در همهپرسی تاسیس شد. امام خمینی (ره) در پیامی به ملت ایران، ۱۲ فروردین را روز عید نامیدند. در قسمتی از این پیام آمده است: «صبحگاه ۱۲ فروردین که روز نخستین حکومت الله است، از بزرگترین اعیاد مذهبی و ملی ماست. ملت ما باید این روز را عید بگیرند و زنده نگه دارند؛ روزی که کنگرههای قصر ۲۵۰۰ ساله حکومت طاغوتی فرو ریخت و سلطه شیطانی برای همیشه رخت بر بست و حکومت مستضعفین که حکومت خداست به جای آن نشست.»
روایت طباطبایی از رفراندوم جمهوری اسلامی
مرحوم صادق طباطبایی که از مجریان برگزاری این انتخابات بود، در کتاب خاطرات خود مینویسد: ۱۲ روز از پیروزی انقلاب نگذشته بود که مرحوم حاج احمدآقا خمینی گفتند، امام میگویند رفراندوم باید هرچه زودتر برگزار شود. من با آقای دکتر صدر حاج سیدجوادی در وزارت کشور دیدار کردم و پیام امام را به ایشان دادم. وزیر کشور گفت ما الان تشکیلات سالم اداری در کشور نداریم. حتی پاسبانها نه میتوانند با لباس و اونیفورم سابق سرکار بروند و نه ابزار بیسیم و ماشین دارند، کلانتریها هم اکثر در روزهای آخر به شدت آسیب دیده است. در مراکز استانها و شهرها هم استانداران و فرمانداران هنوز مستقر و مسلط به اوضاع نشدهاند. انجام امر امام چند ماهی فرصت نیاز دارد. من مطلب را به احمد آقا طی یک تماس تلفنی اطلاع دادم. کمی بعد ایشان تلفن کرد و گفت امام میفرمایند، اگر کمی بجنبید، این کار انجام میشود. دو روز بعد احمدآقا مجددا زنگ زد و گفت امام میگویند قصه رفراندوم به کجا رسید؟ من گفتم مطلب تازهای ندارم. ایشان گفت امام معتقدند خود شما به وزارت کشور بروید و با تجربه کار سازمانی که از انجمنهای اسلامی دارید، سامان دادن به این امور را خود برعهده بگیرد.
روایت مطبوعات از همهپرسی جمهوری اسلامی
سرانجام انتخابات برگزار و نظر مردم درباره ساختار نظام رسما اعلام شد و بازتاب گستردهای در مطبوعات هم پیدا کرد. از اطلاعات تا کیهان و آیندگان به تحلیل و واکاوی حضور مردم و «آری» آنان به «جمهوری اسلامی ایران» پرداخته بودند.
خاطره رهبر انقلاب از ۱۲ فروردین ۵۸
حضرت آیت الله خامنهای ۱۰ فرودین سال ۶۴ با بیان خاطرهای از برگزاری رفراندوم جمهوری اسلامی، فرموده بودند: «در آن روز، روز رأیگیری کرمان بودم از طرف امام یک مأموریتی به من محول شده بود که بروم بلوچستان و سر بزنم به شهرهای بلوچستان و مردم آنجا را از نزدیک دیدار بکنم و پیام امام را برای آن مردم ببرم. پیام محبت و دلسوزی را که ملاحظه میکنید از همان روزهای اوّل امام به فکر افتادند که با این مستضعفین دورافتادهای که به کلی فراموش شده بودند، حتی در نظام گذشته ملاطفت و محبت کنند و من را که آنجا سابقه داشتم آشنایی نسبتاً زیادی داشتم فرستادند آنجا برای این کار».
ایشان خاطرنشان کرده بودند: «در فرودگاه بچههای حزبالهی و داغ کرمان آمدند، صندوق را آوردند چند تا صندوق بود، هر کدام میخواستند که بیاورند من تویش رأی بیاندازم. آنها هم من را میشناختند. یعنی سابق که کرمان رفته بودم و مردم کرمان با من آشنا بودند. من هم خیلی به مردم کرمان از قدیم علاقه داشتم؛ خیلی لحظهی شیرینی بود برای من، آن لحظهای که این رأی را من میانداختم توی صندوق و میدیدم آن شور و هیجانی را که مردم کرمان از خودشان نشان میدادند در رأی دادن. بعد هم نشان داده شد که خب نودونه درصد آراء به جمهوری اسلامی آری بود». (متن کامل گفتوگو را اینجا بخوانید)
آنچه به ۱۲ فرودین ماه شکوه داد حضور همه مردم با سلایق و گرایشهای مختلف در پای صندوق رای بود. فضل الله فرخ از مبارزان انقلابی در کتاب خاطرات خود که از سوی مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده است در این باره نوشت: «این انتخابات واقعا حماسهای بود، چون حتی افراد سالخورده و کسانی که مریض بودند زیر بغلشان را میگرفتند و برای رای دادن میآوردند. نوجوانهایی که هنوز سنشان به حد قانونی نرسیده بود هم آماده بودند و التماس میکردند که رأی بدهند. بعد راجع به این مسئله در جلسه هفتگی انجمن جویندگان دین و دانش برنامهریزی کردیم و بنا شد جمعی از نوجوانان را خدمت امام در قم ببریم تا ایشان به آنها اجازه رأی دادن بدهد.
وی با بیان اینکه یک سری برگههای رای آری تهیه کردیم و با چند تن از دوستان تعدادی از این نوجوانها را به قم بردیم و قرار شد وقتی خدمت امام رسیدیم، اینها یک بیانیه بخوانند، یادآور شد: پسرم که شهید شد مسئول قرائت بیانیه بود. منتها وقتی که خدمت امام رسیدیم و پسرم میخواست این بیانیه را خدمت امام بخواند، به قدری این بچهها شلوغ کردند و مهلت ندادند و برگههای آری را به طرف امام میانداختند که خیلی از این بچهها در حوضی که در آنجا بود، افتادند.
این مبارز انقلابی در بخش دیگری از خاطراتش آورده است: سپس به امام اطلاع دادند، چون این بچهها نتوانستهاند رای بدهند خدمت شما آمدهاند که اجازهی رأی بدهید. ایشان هم خیلی لطف فرمودند و برای آنها سخنرانی کردند و فرمودند: «این نیست که ما شما را به حساب نیاوردیم، ما رأی شما را قبول داریم، شما را قبول داریم منتها قانون اینگونه است...»
۱۲ فرودین هرچند در تقویم نظام سیاسی ایران ثبت و ضبط شده و هرسال پیرامون آن یادآوریهایی در رسانهها و صداوسیما صورت میگیرد، اما برای رسانههای اپوزیسیون و ضدانقلاب سنگین است از این رو از بی، بی، سی فارسی گرفته تا صدای آمریکا که به تازگی «دونالد ترامپ» دستور تعطیلی و برچیده شدن آن را صادر کرده است این روز را سوژهای برای تخریب جمهوری اسلامی ایران قرار میدهند تا بدین وسیله زهر خود را به پای مردم ایران بریزند، چرا که فرودین ماه به همان اندازه که برای مردم ایران شیرین است، برای سلطنت طلبان روزهای تلخ را به ارمغان آورده.
فروردین پرالتهاب شاه مخلوع
پس از فرار محمدرضا پهلوی از ایران و سرگردانی او در کشورهای مختلف، اعطای پناهندگی به شاه مخلوع از سوی انور سادات، رئیسجمهور مصر، موجی از اعتراضات را در کشورهای اسلامی برانگیخت. یکی از این واکنشهای گسترده، اعتصاب عمومی مردم عربستان بود که به دعوت سازمان انقلاب اسلامی شبه جزیره در اعتراض به میزبانی مصر از شاه مخلوع برگزار شد.
این اعتصاب که در ۹فروردین ۱۳۵۹ رخ داد، نشاندهنده نارضایتی گسترده مردم منطقه از سیاستهای سادات و حمایت او از فردی بود که بهعنوان یک دیکتاتور خونریز شناخته میشد. این مسئله همچنین در شماره ۲۲۱ روزنامه انقلاب اسلامی که در ۱۱ فرودین ۱۳۵۹منتشر شده نیز بازتاب یافت.
همزمان در مصر نیز مخالفتها با پذیرش شاه مخلوع رو به افزایش بود. برخی نمایندگان پارلمان مصر از جمله سعید شکری، رئیس حزب سوسیالیست کارگر، این اقدام را خلاف قانون اساسی کشورشان دانسته و شاه را یک «جانی بینالمللی» توصیف کردند. با این حال، سادات برای تثبیت تصمیم خود، در تلاش بود با تصویب قطعنامهای در پارلمان، پناهندگی شاه را رسمیت بخشد. این تصمیم حتی دولت مصر را به اتخاذ تدابیر امنیتی برای حفاظت از سفارتخانههای خود در کشورهای دیگر وادار کرد.
این حوادث نشاندهنده انزوای روزافزون شاه مخلوع در سطح جهانی و افزایش مخالفتهای منطقهای با سیاستهای آمریکا و متحدانش در قبال ایران پس از انقلاب اسلامی بود. در حالی که کارتر تلاش میکرد ایران را تحت فشار قرار دهد، همپیمانان او نیز با چالشهای داخلی مواجه بودند، زیرا حمایت از شاه نهتنها برای مصر، بلکه برای بسیاری از کشورهای منطقه هزینهساز شده بود.
جمهوری اسلامی ایران؛ همیشه پای مردم در میان است
چهل و هفت سال از عُمر «جمهوری اسلامی ایران» میگذرد و حالا این نظام، بالغ و پخته شده و سرد و گرمهای بسیار چشیده است. نظامی که به گواه تاریخ، حضور «مردم» یکی از مهمترین مولفهها و ستونهایی است که همواره بر آن تکیه داشته است.
نقشآفرینی مردم در عرصه سیاست کشور با سه اقدام، شرکت در انتخابات، برپایی راهپیماییهای سالانه همچون ۲۲ بهمن و روز قدس و در نهایت حضور خودجوش در صحنه برای پاسخ به برهمزنندگان نظم اجتماعی شناخته میشود.
ملت ما در تمامی بزنگاههای مختلف که از ۱۲ فرودین ماه آغاز شد تا به امروز نشان دادهاند محکم و استوار در صحنه حضور دارند، نمونههای اخیر آن حضور در راهپیمایی روز قدس، سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی و انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری در سال ۱۴۰۳ بود. تاریخ ثابت کرده است کشورها آنجا صدمه میبینند که مردمشان در صحنه نباشند و این همان نکتهای است که از آن به عنوان بزرگترین ثروت برای یک نظام یاد شده است، نظامی که مردم پشت سرش ایستاده باشند. اینجا ایران است و مردم همچنان پای «جمهوری اسلامی ایران» ایستادهاند.