عراقچی: مذاکره نکردن با آمریکا راهبرد ما نیست
مخاطب ۲۴- عباس عراقچی، وزیر امور خارجه دولت چهاردهم در یکی از واپسین روز‌های اسفند ۱۴۰۳گفتگوی نوروزی با محمد مهاجری انجام داد.
بخشی از این گفت‌و‌گو در ادامه آمده‌ست:
«بعد از برجام و وقتی که آمریکا از برجام خارج شد، مذاکرات وجود داشت ولی شکل غیر مستقیم گرفت. مذاکرات احیای برجام که در بهار ۱۴۰۰ خود من انجام می‌دادم، غیر مستقیم بود. ما با ۴+۱ یعنی همان ۵+۱ بدون آمریکا مذاکره می‌کردیم و آنها با آمریکا مذاکره می‌کردند و بر می‌گشتند. اتحادیه اروپا در آن جا نقش واسطه‌گری را داشت. در دوره شهید رئیسی هم این مذاکرات با ۴+۱ ادامه پیدا کرد و هم یک روند مسقط که بین ما و آمریکایی‌ها و به وساطت عمان در مسقط شکل گرفت که مذاکرات غیر مستقیم بود.
برجام به شکل و متن فعلی، به نظرم قابل احیا نیست. صلاح ما هم نیست. چون وضعیت هسته‌ای ما به مراتب پیشرفت کرده است و دیگر نمی‌توانیم به شرایط برجام برگردیم. تحریم‌های طرف مقابل هم همینطور است. اما برجام هم چنان می‌تواند یک مبنا و مدلی برای مذاکرات باشد.
بنابراین، این که بگوییم به لحاظ راهبردی مذاکره نمی‌کنیم این طور نیست. کما این که بار‌ها مذاکره کرده‌ایم و تا همین چند وقت پیش هم بوده است. حتی الان که با سه کشور اروپایی مذاکره می‌کنیم، در حقیقت نوعی مذاکره غیر مستقیم درمورد برنامه هسته‌ای ما است. ما با سه کشور اروپایی مذاکره می‌کنیم که همان فرمول سابق برجام {شکل بگیرد} و اعتمادسازی درمورد برنامه هسته‌ای کنیم و آنها تحریم‌ها را بردارند.
تحریم‌ها دست آمریکایی‌ها نیست و دست اروپایی‌ها است. اروپایی‌ها قرار است که با آمریکایی‌ها در این خصوص مبارزه کنند؛ بنابراین مذاکره همواره جریان داشته است و شکل آن محل بحث بوده است. این را بگویم که شکل مذاکره همیشه در روابط دیپلماتیک موضوعیت دارد. این که آیا دو طرف مستقیم مذاکره می‌کنند یا غیر مستقیم است؛ بنابراین فعلا تاکتیک و راهکار ما است که مذاکره غیر مستقیم باشد.
این را که خواهم گفت و همینطور است. ولی نشانه‌هایی که از نظر مردم حاکی از رکود است، این نیست. چون ممکن است بگویند با چین و روسیه و منطقه و تا حدی با اروپا کار می‌کنید، ولی این کافی نیست و باید مذاکره را با آمریکا کنید. این پاسخ دارد. دلایل منطقی وجود دارد که {نشان می‌دهد} در حال حاضر از مذاکره با آمریکا نتیجه‌ای حاصل نمی‌شود. تجربه هم داریم. من مذاکره کننده برجام بودم و مدافع برجام بوده و هستم.
ولی به دوستان خودم وقتی بحث می‌کنیم می‌گویم که در برجام باید چه کار دیگری می‌کردیم که نکردیم؟ این که رو در رو و دو جانبه و در سطح وزیر با آمریکایی‌ها مذاکره کنیم و روز‌ها و ساعت‌ها را باهم در اتاق‌های مذاکره بگذرانیم، این که در جلسات مختلف باشیم. آخرین بار در وین، وزرای خارجه دو کشور ۱۸ روز در هتل بودند. این که وزرای ما باهم در خیابان قدم بزنند. دیگر چه کاری باید انجام می‌دادیم که حسن نیت خود را در مذاکره با آمریکا نشان دهیم؟ نتیجه‌اش را دیدید.
ما هم همیشه از جنگ اجتناب کرده‌ایم. ما آمادگی برای جنگ داریم و ترسی از آن نداریم. ولی طالب جنگ نیستیم و این روشن است. سیاست‌های جمهوری اسلامی بخصوص در سال‌های اخیر نشان داده است که به دنبال جنگ نیستیم. ترسی نداریم و آمادگی برای هر شرایطی داریم. ولی به سمت جنگ نمی‌رویم و تا حدی که بشود از آن اجتناب می‌کنیم. چون جنگ هزینه‌ها و خطر‌ها و خسارات خود را دارد. یک بار جنگی که به ما تحمیل شد را تجربه کردیم؛ بنابراین سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، قطعا متمرکز بر دیپلماسی و اجتناب از جنگ است؛ مگر در جایی که جنگ اجتناب ناپذیر باشد که شرایط خود را دارد.»
