کشتی زاگرس، شناور اطلاعاتی-سیگنالی که اخیراً خبر حمله منتسب به آمریکا به آن در صدر اخبار قرار گرفته است، در زمستان 1403 با حضور مقامات عالیرتبه نظامی وارد فاز عملیاتی شد. مراسم الحاق این ناو به سازمان رزم نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، با حضور سرلشکر محمد باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح و سرلشکر سیدعبدالرحیم موسوی، فرمانده کل ارتش برگزار شد.
در این مراسم همچنین امیر سرتیپ عزیز نصیرزاده وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، امیر دریادار شهرام ایرانی فرمانده نیروی دریایی ارتش و جمعی دیگر از مقامات ارشد نیروهای مسلح حضور داشتند. کشتی زاگرس، یک ناوشکن دریایی مجهز به پد بالگرد اختصاصی است. این ویژگی توانایی انجام عملیات طولانی و پشتیبانی هوایی از ماموریتهای دریایی را به طور قابل توجهی افزایش میدهد.
طراحی و ساخت این شناور حاصل همکاری متخصصان نیروی دریایی ارتش، صنایع دریایی وزارت دفاع و شرکتهای دانشبنیان داخلی است و به عنوان یک رده تازه در شناورهای نیروی دریایی، نمادی از خودکفایی و پیشرفتهای صنعتی ایران در حوزهی تجهیزات نظامی دریایی به شمار میرود. مأموریت اصلی زاگرس جمعآوری اطلاعات سیگنالی (SIGINT) است و تجهیزات پیشرفته آن به نیروی دریایی امکان میدهد تا فعالیتها و ارتباطات دریایی دشمنان را در منطقه رصد و تحلیل کند.
برجستهترین ویژگیهای عملیاتی کشتی زاگرس به حسگرهای الکترونیکی پیشرفته، دکل یکپارچه با قابلیت محاسبه دقیق اثرات امواج الکترومغناطیس و تواناییهای رهگیری عامل و غیرعامل، عملیات سایبری و مانیتورینگ هوشمند آن باز میگردد. این ویژگیها، زاگرس را به یک پلتفرم جمعآوری اطلاعات قدرتمند و چندمنظوره تبدیل کرده است. حضور اولین ناوشکن اطلاعاتی-سیگنالی ایران، بازتاب گستردهای در رسانههای تخصصی بینالمللی داشته است.
به عنوان مثال، پایگاه تخصصی “The Maritime Executive” در گزارشی درباره زاگرس به منشاء طراحی آن از ناوچه کلاس موج ایران و وجود آشیانه بالگرد اختصاصی به عنوان یک ویژگی ارزشمند برای استقرار در مسافتهای طولانی و افزایش توانمندیهای جنگی و ضد زیردریایی این شناور اشاره کرده است. این پایگاه تخصصی همچنین زاگرس را یک ناوشکن دومنظوره توصیف کرده که هم برای شناسایی و هم برای جنگ طراحی شده است.
یکی از تفاوتهای بارز زاگرس با سایر ناوهای کلاس موج، طراحی متفاوت پد بالگرد و آشیانه آن است. در حالی که در سایر ناوهای کلاس موج، پد بالگرد در انتهای ناو قرار داشته و به دلیل محدودیت وزنی امکان پذیرش طولانیمدت بالگرد وجود ندارد، در زاگرس، پد بالگرد از پاشنه ناو به جلوتر منتقل شده و آشیانه در میانه ناو قرار دارد.
این تغییرات، امکان استقرار طولانیمدت بالگرد را فراهم کرده و اهمیت ویژهای در حفاظت از بالگرد دارد. این ویژگیها، قابلیتهای عملیاتی زاگرس را به طور قابل توجهی افزایش داده و آن را قادر میسازد تا در ماموریتهای طولانیمدت و در شرایط مختلف آب و هوایی به طور موثر عمل کند.
امیر دریادار شهرام ایرانی، فرمانده نیروی دریایی ارتش در مراسم الحاق زاگرس، این ناو را «چشم ناظر نیروی دریایی ایران در دریاها و اقیانوسها» توصیف کرد و تاکید کرد که ایران با این دستاوردها، استثناگرایی آمریکا را در دریاها و اقیانوسها شکست داده و نشان داده است که این مناطق متعلق به همه ملتها هستند. وی همچنین اظهار داشت که ناو اطلاعاتی سیگنالی زاگرس چشم بیدار و بینای نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در عمق دریاها و اقیانوسها خواهد بود.
امیر دریادار شهرام ایرانی، با تاکید بر ارزش راهبردی ناو زاگرس برای نیروهای مسلح، این شناور را گنجینه بسیار ارزشمندی توصیف کرد. وی در ادامه افزود: «در ساخت این یگان، از آخرین دستاوردهای حوزه های الکترومغناطیس، الکترونیک و سایبر در سطوح زیر سطحی، سطحی و هوایی بهره گرفته شده است.»
فرمانده نیروی دریایی ارتش با افتخار اعلام کرد که تمامی تجهیزات ناو زاگرس، توسط جوانان متخصص و غیرتمند ایرانی طراحی و ساخته شده است. وی همچنین تاکید کرد که نیروی دریایی ارتش، به دلیل تسلط و اشراف اطلاعاتی و در راستای تامین امنیت پایدار دریایی، نیازمندی به چنین شناوری را احساس کرده و با تلاش و پشتکار موفق به دستیابی به این مهم شده است.