کیست هیداتید؛ این بیماری کشنده چیست؟
مخاطب ۲۴- رئیس اداره بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهداشت با اشاره به ابتلای ۱۱۹۷ نفر در کشور به بیماری کیست هیداتید در سال گذشته، گفت: در بسیاری از موارد، نیاز به جراحی برای خارج کردن کیست از بدن بیماران وجود دارد. مدفوع سگ‌ها در محیط‌های عمومی، به یکی از معضلات جدی بهداشتی و زیست‌محیطی تبدیل شده است که بسیاری از جوامع به دنبال راه‌حل‌هایی برای کاهش اثرات منفی آن هستند. این مشکل نه تنها موجب آلودگی محیط زیست می‌شود، بلکه به تهدیدی برای سلامت عمومی تبدیل شده است. مدفوع سگ‌ها به راحتی می‌تواند به منابع آب، خاک و هوا وارد شده و بیماری‌ها و آلودگی‌های خطرناکی را ایجاد کند.
کرم‌های روده‌ای و انواع مختلفی از انگل‌های خطرناک، به راحتی از طریق تماس با مدفوع آلوده سگ‌ها به انسان‌ها، به‌ویژه کودکان، منتقل می‌شوند. این بیماری‌ها می‌توانند باعث بروز مشکلات جدی سلامتی و حتی در موارد شدید منجر به مرگ شوند.
همچنین، مدفوع سگ‌ها منبعی برای گسترش انگل‌ها و کرم‌های مختلف است. این انگل‌ها می‌توانند به طور مستقیم از طریق تماس با مدفوع به بدن انسان منتقل شوند و به ویژه در مکان‌هایی مانند پارک‌ها، ساحل‌ها و فضا‌های سبز عمومی، خطرناک‌تر باشند. علاوه بر این، تماس با مدفوع سگ می‌تواند باعث آلودگی خاک شود که در نتیجه آن گیاهان و محصولات کشاورزی نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرند.
یکی از بیماری‌های مهمی که می‌تواند از طریق مدفوع سگ‌ها به انسان منتقل شود، کیست هیداتید است.
کیست هیداتید چیست؟
محمدرضا شیرزادی، رئیس اداره بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهداشت درباره بیماری کیست هیداتید می‌گوید: «کیست هیداتید نوعی عفونت انگلی است که انگل اصلی به صورت کرم داخل روده‌های سگ زندگی می‌کند؛ سگ از طریق مدفوع خود، تخم انگل را در محیط دفع می‌کند؛ دام‌ها هنگام چریدن، این تخم‌ها را می‌خورند و در بدن دام‌هایی که این تخم‌ها را خورده‌اند، کیست تشکیل می‌شود؛ در صورتی که این کیست‌ها در طبیعت رها شده و امحا نشوند سگ‌ها از طریق تغذیه کیست آلوده جداشده از بدن دام‌ها نیز می‌توانند آلوده به این بیماری شوند. انسان نیز به طور تصادفی از طریق خوردن غذا یا آب آلوده به تخم‌ها و یا از طریق تماس مستقیم با سگ‌های آلوده به انگل آلوده می‌شود.»
وی میافزاید: «در صورتی که فردی سبزی آلوده به تخم انگل یا خوب پخته نشده را بخورد، این انگل باعث می‌شود در بدن انسان به ویژه در ریه، کبد و مغز کیست تشکیل شود. براساس این که میزان آلودگی مواد غذایی به این تخم‌های انگلی چه قدر بوده است کیست‌ها می‌توانند در جا‌های مختلف و به صورت متعدد تشکیل شوند.»
به گفته شیرزادی، «برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری، باید ابتدا سبزیجات را به صورت کامل یعنی با آب و مایع ضدعفونی کننده سبزی‌ها شست و شو داده شود.»
رئیس اداره بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهدشات درباره آمار ابتلا به کیست هیداتید در کشور نیز توضیح می‌دهد: «در سال گذشته (سال ۱۴۰۲) تعداد ۱۱۹۷ مورد کیست هیداتید در کشور ثبت شده است. استان فارس و تهران به ترتیب با ۱۴۳ مورد و ۱۷۹ مورد مبتلا به کیست هیداتید در صدر جدول استان‌هایی بوده‌اند که موارد بیماری در آنها شناسایی شده است.»
وی درباره درمان کیست هیداتید نیز اظهار می‌کند: «ما داروی درمان این بیماری را در داخل کشور داریم، اما در بسیاری از موارد، نیاز به جراحی برای خارج کردن کیست از بدن بیماران وجود دارد.»
علاوه بر مشکلات بهداشتی و زیست‌محیطی، نبود نظارت و آموزش مناسب درباره جمع‌آوری مدفوع سگ‌ها نیز چالش‌های زیادی ایجاد کرده است؛ بسیاری از مالکان سگ‌ها از این مسئله غافل هستند و به جمع‌آوری مدفوع سگ خود توجه نمی‌کنند و در مواردی نیز حتی در صورت تذکر دادن شهروندان به صاحبان سگ‌ها، رفتار‌های پرخاشگرانه‌ای نشان می‌دهند؛ این در حالی است که در بسیاری از کشور‌های جهان، به همراه داشتن سگ در برخی اماکن عمومی نظیر برخی پارک‌ها ممنوع و حمل کیسه مدفوع سگ‌ها ضروری است.
شیرزادی، این موضوع را در گسترش عفونت‌های انگلی ناشی از سگ‌ها مؤثر می‌داند و میافزاید: «عفونت‌های انگلی بسیاری وجود دارد که از طریق مدفوع سگ منتقل می‌شود از جمله کرم‌های نواری و قلابدار و انگل‌های تک سلولی و ژیاردیا؛ در کشور‌های اروپایی و آمریکایی، افراد در هنگام سگ گردانی کیسه مدفوع سگ به همراه خود دارند و مدفوع سگ خود را از سطح شهر جمع آوری و در محل مناسب امحا می‌کنند. در کشور ما متأسفانه اغلب افرادی که اقدام به سگ گردانی می‌کنند کیسه مدفوع به همراه ندارند و این موضوع می‌تواند باعث آلودگی محیط زیست و سایر سگ‌ها به انواع انگل‌ها و کرم‌ها و انگل‌های تک سلولی شود. به همین دلیل است که دامپزشک‌ها هر سه ماه یکبار به سگ‌ها دارو‌های ضدانگل می‌خورانند.»
وی میافزاید: «ممکن است افراد سگ خود را برای گردش به پارک‌ها یا طبیعت ببرند و این سگ با سایر سگ‌ها بازی کند و به بیماری سگ‌های دیگر مبتلا شود.»
با وجود این اظهارات، هیچ قانون مشخصی برای سگ‌گردانی در کشور وجود ندارد و مدفوع سگ‌ها به مثابه یک بمب انگل، در محیط زیست و اماکن عمومی رها می‌شوند و علاوه بر زشت کردن چهره شهرها، سلامتی شهروندان را نیز تهدید می‌کند.
