پایتخت به کجا منتقل می‌شود؟
مخاطب۲۴- جلسه شورای‌عالی روابط خارجی با حضور سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه، و محمدرضا عارف، معاون اول رئیس‌جمهور، به میزبانی وزارت امور خارجه برگزار شد.
محمدرضا عارف در جمع اعضای ستاد روابط اقتصادی خارجی کشور، گفت: متاسفانه در حوزه‌های اقتصادی از ظرفیت دیپلماسی در عرصه بین‌المللی استفاده نمی‌کنیم.
وی ادامه داد: در ارتباط با سامانه‌ها و سازمان‌های بین‌المللی وضعیت امروز با گذشته بسیار متفاوت شده است. دوست داشتم عضو اکو می‌بودیم. کشور‌های عضو اکو هستند که عموما در حوزه تمدنی ایران هستند. وقتی با آنان صحبت می‌کنیم احساس نمی‌کنیم با یک غیر ایرانی صحبت می‌کنیم. امروز عضو سازمان‌های شانگهای، اوراسیا و بریکس هستیم و استقبالی که در کشور‌های عضو این اتحادیه‌ها از ایران می‌شود بسیار برجسته و بالاست. در آفریقا هم بهتر می‌توانسیم کار کنیم، اما به دلایلی موفق نبودیم. در قاره آمریکا هم با وجود بعد مسافت می‌توانستیم بهتر عمل کنیم.
معاون اول رئیس‌جمهور ادامه داد: امروز راهبرد کشور توسعه روابط و استفاده از دیپلماسی و دیپلماسی تخصصی در همه بخش‌هاست. در زمینه‌های علمی و سلامت باید از دیپلماسی استفاده کنیم.
عارف خاطرنشان کرد: دیپلماسی سلامت یکی از مزیت‌های ماست، اما به خاطر برخی بی‌توجهی و با وجود توقعاتی که مهمانان خارجی از ما دارند از ظرفیت‌های‌مان استفاده نمی‌کنیم. در دیپلماسی فناوری و های‌تک دست برتر را داریم. با استفاده از ظرفیت‌های هر کدام باید برای توسعه بقیه تلاش کنیم. نباید بگوییم کدام بر دیگری اولویت دارد بلکه باید از ظرفیت همه آنها استفاده کنیم. دیپلماسی‌های مختلف برای توسعه و تقویت روابط باید جزو اولویت‌های ما باشد. بسته به شرایط باید از همه ظرفیت‌های دیپلماسی استفاده کنیم.
وی گفت: از هاب بودن در منطقه غفلت کردیم. امروز در منطقه فقط نگاه عبور ترانزیتی از کشورمان را مورد توجه نداریم بلکه تقویت روابط در همه زمینه‌های سیاسی، فرهنگی، اقتصادی، علمی و هنری را مدنظر داریم و از اعضای این ستاد می‌خواهم عملکرد‌ها ارزیابی و آسیب‌شناسی فعالیت‌ها را بدون تعارف در دستور قرار دهید. ریشه‌های مشکلات را شناسایی کنید و به ما اعلام کنید و در اولین فرصت در دولت به آنها می‌پردازیم. نیاز به قانون جدید نداریم و با کمک دولت می‌توان مشکلات و موانع را برطرف کنیم.
معاون اول رئیس‌جمهور یادآور شد: ماده ۱۰۱ برنامه هفتم پیشرفت به وزارت امور خارجه در حوزه دیپلماسی اقتصادی ماموریت داده، اما تاکید کرده از طریق ستاد هماهنگی اقتصادی باید عمل کند. جایگاه وزارت امور خارجه در برنامه هفتم تثبیت شده است. اعضای ستاد توجه به این جایگاه داشته باشید.
عارف به اعضای ستاد روابط اقتصادی خارجی توصیه کرد: نقش محوری وزارت خارجه در کلیه فعالیت‌های خارج از کشور باید تقویت شود. تک بعدی نباید باشید. سفیر ایران در خارج از کشور نماینده نظام و دولت ایران است و قاعدتا به این جایگاه توجه کند. او سفیر است نه مدیر فلان دستگاه. سفیر اختیار تام در همه امور دارد و می‌تواند همه امور و روابط ایران با فلان کشور را تنظیم کند. درباره رایزنان تجاری و فرهنگی و علمی و فناوری و دانشجویی باید تدبیر شود.
وی ادامه داد: در دهه ۱۳۶۰ که ستاد تشکیل شد با رویکرد اقتصاد دولتی همه کار‌ها در دولت مدیریت شد، اما امروز اعتراف می‌کنم بخش خصوصی در همه امور نقش محوری دارد. این نگاه در دهه ۱۳۶۰ و ۱۳۷۰ به دلیل اصل ۴۴ قانون اساسی نمی‌شد مطرح کرد، اما پس از ابلاغ سیاست‌های اصل ۴۴ می‌توانیم اینگونه بگوییم. اگر در دهه ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ میلادی آزادسازی در حوزه آی‌سی‌تی در دنیا اتفاق نمی‌افتاد امروز شاهد این حجم از پیشرفت و توسعه در این حوزه نبودیم.
معاون اول رئیس‌جمهور یادآور شد: بخش خصوصی در این حوزه با انگیزه‌ها و دلایل مختلف به میدان آمد و جهش‌های فوق‌العاده را سبب شد. نگاهی که دولت وفاق به بخش خصوصی دارد، این نگاه است. باید از حداکثر توان بخش خصوصی استفاده کنیم و هیچ توجیهی در کنار گذاشتن بخش خصوصی در هیچ بخشی نیست. بخش‌های ممنوعه و طبقه‌بندی شده هم شامل می‌شود. کارآمدی بخش خصوصی در این بخش‌های اتفاقا بیشتر است. در حوزه صادرات به معنای عام باید توجه جدی‌تری داشته باشیم. در بخش دانش‌بنیان‌ها مزیت و دستاورد‌های خوبی داریم به خصوص در توسعه با کشور‌های منطقه، همسایه و کشور‌های هدف می‌توانیم این موضوع را توسعه دهیم.
عارف یادآور شد: نماینده دولت در تعاملات بین‌المللی پیش‌روست، اما مجری توافقات و تفاهم‌ها باید توسط بخش خصوصی انجام شود. در مذاکرات باید از ظرفیت بخش خصوصی استفاده کنیم. رشد ۸ درصدی برنامه هفتم باید محقق شود. برای رسیدن به این رشد نیازمند سرمایه‌گذاری مطمئن داخلی و از سوی ایرانیان خارج از کشور هستیم، اما نیاز به فراهم شدن شرایط و زمینه‌هاست. بخش خصوصی باید پیش‌قدم شود تا با سرمایه‌گذاران و علاقمندان برای سرمایه‌گذاری در ایران مذاکره کنند. جذب سرمایه ایرانیان و حتی بازگشت ایرانیان خارج از کشور باید از این طریق انجام شود. سرمایه ایرانیان خارج از کشور و خارجیان سرمایه خوبی است که باید با امنیت در داخل ایران، قابل انتقال و سرمایه‌گذاری باشد.
وی ادامه داد: دولت اصلاح نرخ ارز را شروع کرده است هر چند که در ابتدای کار با تلاطم‌ها و موانعی رو‌به‌رو شد.
معاون اول رئیس‌جمهور با اشاره به همکاری‌های اقتصادی کشور، گفت: در زمینه‌های پایه و اصولی که بر آن اساس بتوانیم وارد مذاکره شویم مثل تجارت آزاد با اوراسیا می‌توانیم کار کنیم و مستندسازی کنیم و قرارداد‌های دو یا چند جانبه بنویسم.
عارف با اشاره به تحریم‌ها و اثر آنها بر اقتصاد و مردم ایران، گفت: ما تحریم‌ها را انتخاب نکرده‌ایم. از ورود دارو و کالا‌های اساسی توسط کشور‌های تحریم‌کننده جلوگیری می‌شود اگرچه می‌گویند با این کار هدف دولت ایران است، اما اینطور نیست، مردم اولین آسیب دیدگان از این موضوع هستند. جمهوری اسلامی ایران داوطلب ادامه تحریم نیست و از جامعه بین‌الملل می‌خواهیم رفع تحریم‌ها را دنبال کنند. ما اهل مذاکره و گفت‌و‌گو هستیم. شما‌ها باید به مردم اطمینان دهید که ما با تحریم‌ها مقابله می‌کنیم و یافتن راه‌حل‌های خنثی کردن تحریم‌ها در ذات ایرانیان است. برنامه‌های توسعه را با شاخص‌های مندرج در برنامه هفتم دنبال می‌کنیم.
وی ادامه داد: کمیسیون‌های مشترک به صورت منظم تشکیل شود. ۴۰-۵۰ کمیسیون مشترک با کشور‌ها باید در اولویت قرار گیرند تا از این طریق بتوانیم توسعه روابط با کشور‌ها را دنبال کنیم. ارزیابی عملکرد کمیسیون‌ها هم بسیار مهم است.
معاون اول رئیس‌جمهور، اقتصاد دریامحور را مورد اشاره قرار داد و گفت: اقتصاد دریا یکی از مزیت‌های نسبی ایران است. چند هزار کیلومتر مرز آبی داریم و برخی کشور‌ها به دریا دسترسی ندارند. سیاست‌های دریامحور ابلاغ شده و شما‌ها باید اجرایی کنید. در کنار سیاست دریامحور توسعه مکران نیز باید توسعه یابد. از تجربه همه کشور‌هایی که در توسعه ساحلی موفق بودند باید استفاده کنیم. طرح‌هایی مطرح شده و باید با کمک مشاوران داخلی و خارجی استفاده کنیم. انتقال جمعیت به نیمه شرقی کشور با توسعه مکران انجام شدنی است.
عارف با اشاره به انتقال پایتخت، گفت: اگر به این جمع‌بندی برسیم که به خاطر محدودیت‌هایی که در ارائه خدمات، مثل آب به مردم تهران داریم، نمی‌توانیم بیش از این پاسخگوی مردم باشیم قطعا در انتقال پایتخت تردید نمی‌کنیم و یکی از مناطقی که می‌تواند به صورت جدی مطرح باشد منطقه مکران است. این منطقه جای مناسبی است و محدودیتی هم ندارد. مراکز دیگری هم برای انتقال پایتخت در گذشته مطرح بود، اما هر کدام محدودیت‌های خاص خود را داشتند مثلا مشکل تامین آب داشتند یا گرفتار سایر مسائل حاشیه‌ای بودند.
وی ادامه داد: انتقال پایتخت را در ستاد روابط اقتصادی خارجی کشور بررسی کنید.
