مرگ ۴ بیمار توسط یک پزشک هم مانع اشتغال او نمی‌شود!
مخاطب ۲۴- اگرچه آمار "قصور پزشکی" نسبت به تعداد کمّی خدمات پزشکی ارائه شده در کشور ممکن است چندان چشمگیر نباشد، اما این موضوع یکی از مسائلی است که برخی از خانواده‌ها را درگیر کرده و در برخی موارد، عوارض و پیامد‌های جبران‌ناپذیری برای بیماران و خانواده‌های آنها به همراه داشته است یا حتی منجر به مرگ برخی بیماران شده است.
در این موارد، بیماران آسیب‌دیده یا خانواده بیمار فوت شده می‌توانند از پزشک معالج نزد سازمان پزشکی قانونی و نظام پزشکی شکایت کنند.
سازمان پزشکی قانونی مرجع رسیدگی به پرونده‌های قصور پزشکی است و با تشکیل کمیسیون‌های تخصصصی، اقدام به رسیدگی به شکایات مردم می‌کند.
قصور پزشکی به چهار شکل بی‌مبالاتی، بی‌احتیاطی، عدم مهارت و عدم رعایت نظامات دولتی ممکن است اتفاق بیفتد. بی‌مبالاتی یعنی کار‌هایی که یک پزشک یا درمانگر باید برای بیمار انجام دهد، اما انجام نداده است.
رسیدگی به پرونده‌های قصور پزشکی زمانی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که به دلیل بی‌دقتی یا ناتوانی در تشخیص یا درمان، جان یک فرد به خطر افتاده و منجر به فوت او می‌شود. در چنین مواردی، نه تنها فرد بیمار، بلکه خانواده و عزیزان او نیز در معرض آسیب‌های روانی و اجتماعی قرار می‌گیرند. با این حال، آنچه که قابل توجه است، ادامه فعالیت پزشکان پس از وقوع این‌گونه حوادث است.
در مواردی که قصور پزشکی منجر به فوت فردی می‌شود، اگرچه تحقیقات قضائی و پزشکی برای شفاف‌سازی دلایل وقوع حادثه به طور کامل انجام می‌شود، اما در برخی از مواقع، پزشکان مسئول پس از این‌گونه قصور‌های پزشکی حتی مرگبار همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهند!
این موضوع نه تنها پرسش‌هایی را درباره روند برخورد با چنین قصور‌هایی مطرح می‌کند، بلکه نشان‌دهنده چالش‌هایی است که ممکن است در نظام سلامت برای بیماران و پزشکان ایجاد شود؛ زیرا خانواده‌هایی که عزیزان خود را در چنین رخداد‌هایی از دست می‌دهند، خواستار پاسخگویی و اعمال مجازات‌های بازدارنده و قاطع در مورد این دسته از پزشکان هستند.
اخیراً پرونده‌ای در اختیار خبرنگار ما قرار گرفته که نشان می‌دهد یک پزشک که در "مرگ غیرعمد ۴ کودک" به‌دلیل عدم رعایت نظامات دولتی مقصر شناخته شده، در رأی بدوی، محکوم به پرداخت دیه، تحمل یک سال حبس تعزیری و منع اشتغال به شغل پزشکی و انفصال از خدمات دولتی و عمومی به مدت دو سال شده، اما در رأی تجدیدنظر، صرفاً محکوم به پرداخت دیه کامل شده و حکم مربوط به منع طبابت وی، ابطال شده است و بر این اساس این پزشک متخصص در زمان حاضر همچنان مشغول به طبابت است!
در همین راستا، دکتر ذبیح‌الله واحدی، مشاور حقوقی سازمان نظام پزشکی درباره علت عدم اجرای منع اشتغال برای برخی از پزشکانی که قصور در ارائه خدمات از سوی آنها منجر به فوت بیمار می‌شود، به تسنیم گفت: دو دیدگاه در این زمینه وجود دارد. یکی دیدگاه پزشکان است که می‌گویند قصدشان آسیب زدن به بیماران نبوده و قصد آنها درمان بیمار بوده است. بیماران نیز این دیدگاه را دارند که در چنین شرایطی، مجازات پزشکان به ویژه زندانی شدن آنها در پی قصور پزشکی باید مطرح شود البته قبلاً از سوی ریاست قوه قضائیه، بخشنامه‌ای صادر شده که پزشکانی که به دلیل قصور پزشکی منجر به فوت بیمار می‌شوند، نباید بازداشت شوند؛ چرا که چنین حوادثی را عوارض طبیعی شغل پزشکی می‌دانستند.
وی افزود: در عین حال، سازمان نظام پزشکی به عنوان نهاد ناظر بر رفتار پزشکان، توجه ویژه‌ای به رعایت اصول فنی، نظامات دولتی و شئونات پزشکی دارد. طبق ماده ۱۰ آیین‌نامه انتظامی، مجازات‌هایی از جمله محرومیت از اشتغال پزشکی از سه ماه تا محرومیت مادام‌العمر در نظر گرفته شده است. در صورتی که اتهامات مربوط به قصور پزشکی تکرار شوند، معمولاً چنین مجازات‌هایی اعمال می‌شود.
واحدی در پاسخ به اینکه سؤال مهم دیگری که خانواده‌ها مطرح کرده‌اند، این است که چگونه یک پزشکی با چهار مورد قصور که منجر به مرگ ۴ بیمار شده، همچنان صلاحیت ادامه اشتغال به پزشکی را دارد، تصریح کرد: در شهرستان‌ها ممکن است نواقصی در روند احقاق حق مردم و برخورد با این دسته از پزشکان وجود داشته باشد. درخصوص پرونده مذکور، باید این پرونده را بررسی کرد تا بتوان درباره آن به طور جزئی‌تر اظهار نظر کرد، اما امکان تخفیف در مجازات به دلیل همکاری وجود دارد.
مشاور حقوقی سازمان نظام پزشکی تصریح کرد: با این حال، موضع سازمان نظام پزشکی، توجه به حقوق مردم و جلوگیری از تضییع حقوق مردم به دلیل کار‌های پزشکی غیرفنی و غیرعلمی است. از سوی دیگر یکی از اهداف نظام پزشکی این است که این نوع حوادث باعث نشود که پزشکان از انجام کار‌های سخت و چالش‌برانگیز بترسند و دست به عمل‌های جراحی سخت نزنند.
وی یادآور شد: این موضوع یکی از پارادوکس‌هایی است که ممکن است در حوزه آرای پزشکی قانونی با آن مواجه باشیم، زیرا در عین حال که توجه جدی به احقاق حقوق مردم داریم، باید از ایجاد ترس در جامعه پزشکی برای انجام جراحی‌های پرچالش یا سخت نیز پرهیز کنیم. نظام پزشکی سعی دارد تا با ایجاد عدالت رفتاری، هم حقوق بیماران را رعایت کرده و هم از شجاعت و مهارت پزشکان محافظت کند.
