عارف: فساد در بدنه اداری نفوذ کرده است

مخاطب ۲۴- محمدرضا عارف در همایش نقشه مجامع بین المللی در  مبارزه با فساد گفت: فساد در بدنه نظام اداری به حدی نفوذ کرده که گاهی طلب حق و حقوق می‌کند. چطور باید با این پدیده برخورد کنیم؟

وی در ادامه از کارشناسان و دست‌اندرکاران اقتصادی خواست تا در این زمینه به دولت چهاردهم کمک کنند.

عارف سپس به تجربه مبارزه با فساد در کشور گرجستان و سنگاپور اشاره کرد و گفت: یک وضعیت مثال زدنی در شفافیت و اصلاحات گسترده در نظام اداری و انتظامی این کشور‌ها اتفاق افتاده است. شفافیت در معاملات املاک و مستلات و شفاف سازی‌های اقتصادی از جمله دستاورد‌های این کشور‌ها در مبارزه با فساد است. سیستم مالیاتی شفاف، استفاده از امضای الکترونیک از جمله شفاف سازی‌هایی است که در این کشور‌ها و همچنین کره جنوبی انجام گرفته است. حتی محاکمه مقامات بلندپایه در کره جنوبی نیز انجام می‌شود. شفافیت در مناقصات اداری و اقتصادی از دیگر اقدامات این کشور‌ها در حوزه مبارزه با فساد است.

معاون اول رئیس جمهور ادامه داد: توجه به دستمزد و مسائل کارکنان این کشور‌ها اهمیت زیادی دارد. ارتقاء سطح همکاری‌های بین‌المللی در کنوانسیون بین‌المللی از اقدامات خوب در این زمینه است. خوشبختانه جمهوری اسلامی ایران زود به این کنوانسیون پیوست و در خرداد ۱۳۸۵ به این کنوانسیون پرداختیم. افتخار ما این است که فرمان هشت ماده‌ای مقام معظم رهبری قبل از این کنوانسیون انتشار یافت.

وی ادامه داد: در سالی که به نام مولا علی (ع) نامگذاری شد، با فرمانی رو‌به‌رو شدیم که پیام این فرمان ۸ ماده‌ای خشکاندن ریشه‌های فساد مالی و اقتصادی و عمل قاطع و گره‌گشا بود. در کنار این مسائل به فقر و تبعیض نیز پرداخته می‌شود. پیام مقام رهبری در ابتدای سال ۱۳۸۰ ابلاغ شد و در اجلاس سران قوا به آن پرداخته شد. مقام معظم رهبری شفافیت را در این ابلاغ نشان دادند.

معاون اول رئیس جمهور خاطرنشان کرد: ما به خوبی می‌دانیم که فساد چه بلایی سر معنویات انسان می‌آورد. برای مسئولان مسئولیت بسیار سنگینی است که اگر علیه فساد اقدام نکنند، در آن سهیم خواهند بود. در این پیام به صراحت تاکید شده است ضربه به فساد باید قطعی و محکم باشد و قوای سه گانه باید در آن با هم هماهنگ عمل کنند.

وی ادامه داد: شاید اگر مقام معظم رهبری در فرمایشات اخیرشان مطلبی بیان نکرده بودند به صورت جدی عمل کرده ۲۳ سال گذشته را ارزیابی می‌کردیم. اما ایشان نارضایتی شان را از عمل کرده همه دولت‌ها اعلام کردند. احساس عمومی مردم این است که اگر بخواهد با فساد مبارزه شود یک خلافکار دست پنجم و ششم دستگیر و محاکمه می‌شود. وجه تمایز نظام ما با نظام‌های غربی همین نگاه معنوی ماست. به ما در خانواده‌ها یاد دادند که اگر یک شاهی مال حرام وارد زندگی شود، همه مالمان حرام می‌شود. گرفتن زیر میزی در گذشته وضعیتش متفاوت بود، اما امروز بسیار تغییر کرده است چرا؟

عارف ادامه داد: پرداختن به معلول باعث ریخته شدن قبح فساد شده است. متخلفان می‌دانند که هزینه برخورد با آنان به مراتب کمتر از آیدی است که در خلافکاریشان گیرشان می‌آید. یکی از مشکلاتی که ما در نظام بین‌الملل داریم این است که شاخص‌های شفاف در حوزه شفافیت نمی‌دهیم. اگرچه این ضعف است، اما رتبه ۱۴۷ که اعلام می‌شود هم دقیق نیست.  

معاون اول رئیس جمهور ادامه داد: عملکرد ۲۳ ساله گذشته باید به صورت جدی به دور از مسائل سیاسی مورد ارزیابی قرار گیرد. این مسئله وقتی سیاسی می‌شود، زدن افراد ملاک قرار می‌گیرد، بنابراین باید به شدت از این مسئله پیشگیری شود. در پیش فرض انقلاب اسلامی نبود فساد یک فرضیه اصلی بود، اما رفتار و کردارمان عکس آن را نشان داد.

معاون اول رئیس جمهور ورود نهاد‌های مردم نهاد را در مبارزه با فساد موثر دانست و افزود: انجمن‌های علمی و NGO‌ها باید محور توسعه و پیشرفت و نوآوری باشند. شرایط عزیزان در این زمینه چیست تا به دولت اعلام کنند و ما پیگیر باشیم. ما در این جلسه و جلسات دیگر باید بدانیم که چه می‌خواهیم. ستاد فرابخشی و فراقوه‌ای وجود دارد تا با فساد مبارزه شود، اما نیاز به حمایت NGO‌ها و تشکل‌های مردم نهاد داریم.

وی ادامه داد: در کشوری زندگی می‌کنیم که رهبرش دستور انقلاب فرهنگی داد. مبارزه با فساد نباید چالش اصلی کشور باشد، اما متاسفانه هست. سند ملی مبارزه با فساد و نه سند دولتی نیازمندیم؛ و انجمن‌های علمی باید به میدان بیایند و به صورت کاملاً فنی و تخصصی و به دور از نگاه‌های سیاسی موضوع را به دقت ارزیابی کنند. این سند باید به شدت مانع از امنیتی شدن مبارزه با فساد شود.

معاون اول رئیس جمهور با بیان اینکه مسئله فساد در سرمایه اجتماعی تاثیر بدی گذاشته است، افزود:  مردم می‌گویند اینها همه سرتا پا یک کرباس هستند، این حس بسیار بدی است که‌تر و خشک با هم سوزانده می‌شوند. طی چند دوره‌ای که در دولت حضور داشتم برخی از مسئولان دولتی حتی کارانه خود را هم دریافت نمی‌کردند و کنند، اما، چون یک مسوول دست چهارم مرتکب فساد شده است در جامعه می‌گویند همه اینها سر تا پا یک کرباس هستند.

معاون اول رئیس جمهور ادامه داد:  زمینه برای فساد کارکنان و جوانانی که در دستگاه‌ها استخدام شدند، فراهم شد و هر دولتی که آمد چند صد هزار نفر به این بدنه افزود و متاسفانه گسترش یافت. در چنین فضای بروکراتیک و نظارت ناپذیر فساد گسترش یافت. اغلب واحد‌های آر‌اند دی صنایع کارایی اجرایی ندارند.

عارف با بیان اینکه مادر مشکلات کشور فساد مالی و اقتصادی است، گفت: تا فضای اداری بروکراتیک داشته باشیم نمی‌توانیم در بهره وری  تغییر ایجاد کنیم. شعار ما وفاق است. باید در مبارزه با فساد با وفاق حرکت کنیم. دانشگاه‌ها و انجمن‌های علمی و NGO‌های غیردولتی در بخش‌های خوش سابقه باید به میدان بیایند. البته NGO‌ها طی سه چهار ماه گذشته فعال نبودند. ما انتظار داریم آنها وارد میدان شوند. دولت چهاردهم هزینه این حضور را به حداقل می‌رساند.

معاون اول رئیس جمهور با اشاره به عملکرد ستاد مبارزه با فساد گفت: دولت در خدمت شماست. راهبرد‌ها و راهکار‌های برون رفته از فساد را می‌خواهیم. با هر مکانیزم و روشی که NGO‌ها پیشنهاد می‌دهند باید از فساد خارج شویم. دولت به پشتوانه کار علمی شما قطعاً اقداماتی را در زمینه مبارزه با فساد انجام می‌دهد. دو دهه گذشته را باید آسیب شناسی کنیم با وجود دستاورد‌هایی که در این زمینه وجود دارد. باید بفهمیم، چرا در کشور‌هایی که وضعشان بدتر از ما بود، فساد تک رقمی است. باید به این سوال پاسخ دهیم که چرا ما نتوانستیم به این ارزش آرمانی پاسخ درستی بدهیم.