بانوی برنده جایزه نوبل چه بر سر اسراییل آورد؟

مخاطب ۲۴- بیش از هزار نویسنده جهان بیانیه‌ای در اعتراض به جنایت‌های رژیم صیهونیستی در غزه و لبنان را امضا کرده و متعهد شده‌اند که با کلیه مؤسسات فرهنگی، ناشران، جشنواره‌ها یا انتشاراتی که در نقض حقوق فلسطینی‌ها همدست هستند، همکاری نکنند.

این نامه که با واکنش‌های متعددی روبه‌رو شده است، همدردی جامعه جهانی نویسندگان و صنعت نشر را با فجایعی که اسرائیلی‌ها در غزه رقم زدند نشان می‌دهد، فاجعه‌ای که در نامه از آن با عنوان «عمیق‌ترین بحران اخلاقی، سیاسی و فرهنگی قرن بیست و یکم» یاد شده است.

امضاکنندگان این نامه صراحتاً اعلام کرده‌اند که با ناشران، جشنواره‌ها، آژانس‌های ادبی و نشریاتی که در نقض حقوق فلسطینی‌ها با اجرای سیاست‌ها و شیوه‌های تبعیض‌آمیز یا توجیه اشغال، نژادپرستی یا نسل‌کشی اسرائیل شریک هستند، همکاری نخواهند کرد، همچنین نهاد‌هایی که هرگز علناً حقوق مسلم مردم فلسطین را (که در قوانین بین‌المللی تصریح شده است) به رسمیت نشناخته‌اند نیز تحریم خواهند شد.

پس از انتشار این نامه در ۲۸ اکتبر، تعداد امضاکنندگان نامه فراتر از ۱۰۰۰ نفر رفته است و برخی از چهره‌های جهانی ادبیات معاصر نیز به خیل امضا‌کنندگان آن پیوسته‌اند، از جمله یکی از معروف‌ترین نویسندگان امضا‌کننده این بیانیه آنی ارنو برنده نوبل ۲۰۲۲ است.

آنی ارنو نویسنده ۸۴ ساله فرانسوی

آنی ارنو متولد سپتامبر ۱۹۴۰ نویسنده و استاد دانشگاه اهل فرانسه است که در شهر کوچکی واقع در «نرماندی» بزرگ شد. او در «دانشگاه روآن» تحصیل کرد و سپس در مدرسه مشغول تدریس شد. وی در فاصله سال‌های ۱۹۷۷ تا ۲۰۰۰ به‌عنوان استاد دانشگاه مشغول به کار شد.

ارنو از همان نخستین سال‌های نویسندگی‌اش به‌خلاف نویسندگان هم‌دوره خود، از نگارش رمان و داستان تخیلی خودداری کرد و به نوشتن درباره مراحل مختلف زندگی خود و خانواده‌اش روی آورد و در مورد هر یک از این مسائل شخصی و خانوادگی خود جداگانه کتابی نوشت.

آثار آنی ارنو تاکنون به ده‌ها زبان زنده دنیا ترجمه شده‌اند و بسیاری او را مهم‌ترین نویسنده فرانسوی عصر حاضر می‌دانند، با این حال ارنو تا سال ۲۰۰۸ در خارج از فرانسه چندان شناخته‌شده نبود، ترجمه انگلیسی رمان «سال‌ها» در سال ۲۰۰۸، که او را نامزد جایزه من بوکر در سال ۲۰۱۹ کرد، موجب شد شهرت ارنو جهانی شود.

انی آرنو و جایزه نوبل

ارنو برنده جایزه نوبل ادبیات در سال ۲۰۲۲ معرفی شد، آکادمی سوئد در بیانیه‌ای نوشت: ارنو به‌خاطر «شهامت و تیزهوشی واقع‌گرایانه» که به او امکان می‌دهد در آثارش «ریشه‌ها، بیگانگی‌ها و محدودیت‌های جمعی حافظه شخصی را کشف کند»، شایسته دریافت این جایزه است.

وی هفدهمین زن برنده نوبل ادبیات و پنجمین زنی است که در سال‌های اخیر پس از «لوییز گلیک» در سال ۲۰۲۰، «آلیس مونرو» در سال ۲۰۱۳، «سوتلانا الکسی‌یویچ» در سال ۲۰۱۵ و «اولگا توکارچوک» در سال ۲۰۱۷ به‌عنوان برنده نوبل ادبیات معرفی شد.

ارنو با وجود اینکه دریافت نوبل را در همان زمان دریافت جایزه یک افتخار برای خود می‌دانست، بعداً در گفتگو با سالی رونی دیگر نویسنده‌ای که بیانیه تحریم اسرائیل را امضا کرده است، از تأثیرات منفی که این جایزه بر کار او گذاشته است، سخن گفت، این نویسنده ۸۲ ساله در جشنواره چارلستون گفت که هرگز جایزه نوبل ادبیات را نخواسته است و این جایزه مثل یک بمب در زندگی او افتاده و مانع از تمرکز او بر نوشتن شده است.

او گفته است: جایزه‌ای را به‌دست آورده‌ام که هرگز نمی‌خواستم، جایزه نوبل به من رسید و مثل یک بمب در زندگی من افتاد، این یک اختلال بزرگ بود، از زمانی که برنده شدم، نمی‌توانم بنویسم، عمل نوشتن همیشه آینده من بود و بنابراین، این‌که نتوانم مشتاقانه منتظر نوشتن باشم، واقعاً برای من دردناک است.

فعالیت‌های ادبی ارنو

نخستین اثر ادبی ارنو در سال ۱۹۷۴ منتشر شد، تاکنون بیش از ۲۰ کتاب از او چاپ و به زبان‌های مختلف به‌ویژه انگلیسی و آلمانی منتشر شده است. آثار ادبی او که اغلب خودزندگی‌نامه هستند، رابطه تنگاتنگی با جامعه‌شناسی دارند.

شماری از رمان‌های «آنی ارنو» از جمله «آن دختر دیگر»، «جایگاه»، «شرم»، «سال‌ها» و «یک زن» در ایران ترجمه و منتشر شده‌اند.

کتاب «مکان واقعی» (Le vrai lieu) از جمله آثار ارنو است که در سال ۲۰۱۴ از سوی گالیمار منتشر شد، این کتاب در قالب یک مصاحبه درباره روند نگارش آثار قبلی ارنو تنظیم شده است، بسیاری از منتقدان، کتاب مکان واقعی را رمزگشای آثار ادبی آنی ارنو دانسته‌اند.

ارنو کتاب دیگرش «جایگاه» را با تمرکز بر سال‌های کودکی خود نوشته و در آن، بر رابطه خود با پدرش تمرکز کرده است، این اثر به‌عنوان یکی از آثار برگزیده نیویورک تایمز انتخاب شده است.

کتاب «یک زن»، روایتی است از مادران و دختران، جوانی و پیری و رؤیا‌ها و واقعیت. ارنو بعد از تجربه مرگ مادرش پس از گذراندن یک دوره از درگیری با بیماری آلزایمر، در این داستان به بررسی پیوند میان مادران و دختران پرداخت. این کتاب نیز به عنوان نامزد نهایی جایزه کتاب لس‌آنجلس تایمز معرفی شد.

وی در اثر دیگرش «شرم» سراغ روایت زندگی خود و خانواده‌اش می‌رود و از روزی می‌گوید که شاهد ماجرایی تکان‌دهنده بوده است؛ ماجرایی که در آن، پدرش قصد کشتن مادرش را داشته است. او در این اثر روان‌شناختی و اجتماعی، با دیدگاهی جامعه‌شناسانه از پیامد‌های چنین اتفاقاتی می‌گوید و ترسی را روایت می‌کند که پس از سال‌ها، هنوز هم در دل دارد.

«سال‌ها» یکی از برترین آثار ارنو است که وی در آن، برای توصیف حالات خود از ضمیر سوم شخص استفاده کرده است، خاطرات یک زن که در جامعه‌ای زندگی می‌کند که هر روز، تفاوت قابل‌توجهی با روز قبل از خود دارد.

جوایز:

کسب عنوان نویسنده کتاب‌های برگزیده نیویورک تایمز، برای «جایگاه» و «علاقه بی‌قیدوشرط»
نامزد نهایی جایزه کتاب لس‌آنجلس تایمز برای «یک زن»
جایزه بهترین کتاب هفتگی ناشران برای «شرم»، در سال ۱۹۹۸
برگزیده واشنگتن پست برای بهترین اثر با محوریت خاطرات در سال ۱۹۹۹
دریافت جایزه مارگریت دوراس برای کتاب «سال‌ها»
کسب جایزه خوانندگان تلگرام در سال ۲۰۰۹، برای کتاب «سال‌ها»
دریافت جایزه اروپایی استرگا در سال ۲۰۱۶، برای کتاب «سال‌ها»
ارنو، مبارزه با اسرائیل و حمایت‌هایش از فلسطین

ارنو بار‌ها حمایت خود را از جنبش BDS، کمپینی جهانی برای انزوا، عدم سرمایه‌گذاری و تحریم اسرائیل نشان داده است.

این کمپین در راستای «پایان حمایت جهانی از ستم اسرائیل علیه فلسطین و تحت فشار گذاشتن این رژیم برای پیروی کردن از قوانین بین‌المللی» فعالیت دارد. کمپین انزوا، عدم سرمایه‌گذاری و تحریم اسرائیل (BDS) جنبشی جهانی است که ۹ ژوئیه ۲۰۰۵ توسط ۱۷۱ سازمان غیردولتی فلسطینی با هدف تحت فشار قرار دادن رژیم اسرائیل با اهرم‌های اقتصادی برای پایان دادن به اشغال سرزمین فلسطین، رفع تبعیض و به‌رسمیت شناختن حق بازگشت میلیون‌ها آواره فلسطینی بنیان گذاشته شد.

ارسال نامه به مکرون برای قطع همکاری فرهنگی و هنری فرانسه با اسرائیل

ارنو در سال ۲۰۱۸، کنار ۸۰ هنرمند دیگر فرانسوی نامه‌ای را خطاب به رئیس جمهور فرانسه ارسال کرد که در آن خواستار عدم همکاری فرهنگی و هنری با رژیم صهیونیستی و هرگونه عادی‌سازی روابط شدند، در این نامه ذکر شده بود که رسانه‌های فرانسه تلاش بیش از حدی برای نشان داده چهره مثبت از اسرائیل دارند.

حمایت از آزادی مبارز لبنانی از زندان‌های فرانسه

وی همچنین طی نامه‌ای خواهان آزادی مبارز لبنانی جورج عبدالله از زندان‌های فرانسه شد که در دهه ۸۰ میلادی به‌اتهام مشارکت در ترور یک وابسته نظامی آمریکا و یک اسرائیلی به حبس ابد محکوم شده است، وی در این نامه از جورج عبدالله به‌عنوان یک مبارز ضداستعمار و پایبند به ارزش‌های انسانی یاد کرده است و دو فرد ترورشده را عوامل موساد و سیا در فرانسه معرفی کرده است.

انتقاد از پیشینه استعماری فرانسه ـ ۲۰۱۷

فعالیت‌های سیاسی ارنو و واکنش‌های او دامنه گسترده‌تری را نیز در بر داشته است، او در سال ۲۰۱۷ میلادی طی مقاله‌ای در لوموند فرانسه از فعال سیاسی الجزایری‌الاصل حزب «اهالی جمهوری فرانسه»، حوریه بوتلجه، حمایت و از پیشینه استعماری فرانسه به‌شدت انتقاد کرد و خواهان برقراری عدالت و حقوق برابر برای آنچه او نام نوادگان استعمارشوندگان در فرانسه نامیده است، شد.

تحریم مسابقات موسیقی (یوروویژن) تل‌آویو ـ ۲۰۱۹

از دیگر موضع‌گیری‌های ارنو در مخالفت با رژیم صهیونیستی امضای بیانیه‌ای به‌همراه ۱۰۰ هنرمند و نویسنده دیگر از گوشه‌وکنار جهان در ماه مه ۲۰۱۹ بود که در آن خواهان تحریم مراسم مسابقات موسیقی (یوروویژن) در سال ۲۰۱۹ شده بود که در تل‌آویو برگزار شد، آنها در این بیانیه برگزاری چنین مراسمی در خاک فلسطین را محکوم کردند و مشارکت و یا حتی پخش این مراسم از رسانه‌ها را تأییدی بر اشغالگری رژیم صهیونیستی قلمداد کردند که از سال ۱۹۴۸ ساکنان اصلی این سرزمین را از خانه و کاشانه خود آواره کرده‌اند.

محکوم‌کردن جنایت‌های اسرائیل در نوار غزه ـ ۲۰۲۱

حمایت عمومی دیگر او در سال ۲۰۲۱ و پس از حمله وحشیانه اسرائیل بر نمازگزاران مسلمان در مسجد‌الاقصی و پس از بمباران ۱۱ روزه نوار محاصره‌شده غزه انجام گرفت. اسرائیل در جریان این بمباران دست‌کم ۲۵۴ فلسطینی از جمله ۶۶ کودک، ۳۹ زن و ۱۷ فرد مسن را به شهادت رساند. ارنو نامه‌ای را با عنوان «علیه آپارتاید: در حمایت از مبارزه فلسطین برای استعمارزدایی» امضا کرد. امضاکنندگان گفتند: «اشتباه و گمراه‌کننده» است که حمله اسرائیل به غزه را جنگی بین دو طرف برابر معرفی کنیم؛ اسرائیل قدرت استعمارگر است، فلسطین استعمارشده است.

محکومیت سرکوب تظاهرات ضداسرائیلی حامیان فلسطین در آلمان

ارنو علیه سرکوب تظاهرات ضداسرائیلی که در حمایت از مردم مظلوم فلسطین در یک سال گذشته در برلین آلمان انجام شده است، نیز موضع‌گیری کرده است، او همراه بیش از ۵۰۰ هنرمند، فیلم‌ساز، نویسنده و کارمند فرهنگی جهانی اعلام کرد که علیه مواضع آلمان در قبال جنگ اسرائیل علیه غزه تلاش می‌کنند و از خلاقان می‌خواهند که از همکاری با انجمن‌های دولتی آلمان عقب‌نشینی کنند.

این بیانیه که با حمایت آنی ارنو و محمد الکرد شاعر و فعال فلسطینی انجام شده است، اعلام داشته است: «آلمان سیاست‌های مک‌کارتیستی را اتخاذ کرده است که آزادی بیان، به‌ویژه ابراز همبستگی با فلسطین را سرکوب می‌کند.»، امضاکنندگان این بیانیه خواستار تحریم مؤسسات فرهنگی آلمان در پاسخ به سرکوب آلمان برای ابراز همبستگی طرفدار فلسطین شدند.

سه خواسته اصلی این کمپین از نهاد‌های فرهنگی آلمان، حفاظت از آزادی هنری، تمرکز بر مبارزه با اسرائیل‌ستیزی و مبارزه با نژادپرستی ساختاری است.

رسانه‌های اسرائیلی علیه ارنو

اما این موضع‌گیری‌های ارنو علیه اسرائیل و جنایت‌های صیهونیست‌ها بی‌پاسخ نمانده است، پس از آنکه آکادمی سوئد جایزه نوبل ادبیات سال ۲۰۲۲ را به این نویسنده ۸۲ ساله فرانسوی اهدا کرد، روزنامه‌های رژیم صهیونیستی ضمن ابراز ناخشنودی از این انتخاب وی را یکی از مخالفین سرسخت اسرائیل و مروّج تحریم کالا‌ها و محصولات اسرائیلی بیان کرده گفتند: ارنو خواهان قطع هرگونه همکاری اقتصادی با رژیم صهیونیستی و محکومیت این رژیم توسط کشور‌ها و سازمان‌های بین‌المللی شده است.

روزنامه «جروزالیم پست»، پایگاه خبری «تایمز آو اسرائیل»، پایگاه خبری «ینت نیوز» و برخی دیگر از رسانه‌ها و مطبوعات رژیم صهیونیستی، با انتشار مقالات مختلف، نارضایتی خود را از اعطای جایزه نوبل ادبیات به ارنو اعلام کردند.

تلاش برای یهودستیز نشان‌دادن ارنو

پس از موضع‌گیری‌های ارنو بسیاری تلاش کردند وی را یهودستیز معرفی کنند، با این حال بسیاری از کارشناسان و فعالان فرهنگی به دفاع از ارنو پرداخته او را مشخصا‌ً اسرائیل‌ستیز و نه یهودستیز دانستند.

باربارا وینکن، استاد ادبیات فرانسه در دانشگاه لودویگ ماکسیمیلیان مونیخ، می‌گوید: دیدگاه‌های سیاسی ارنو، از جمله حمایت نزدیک او از BDS، در فرانسه مخفی نیست. در فرانسه، مردم نظرات او را به‌عنوان آزادی عقیده می‌پذیرند.

به‌گفته وینکن، ارنو سیاست اسرائیل در سرزمین‌های فلسطینی را محکوم می‌کند، دلیلی برای متهم کردن نویسنده به یهودستیزی وجود ندارد، هیچ‌چیزی در آثار او نشان‌دهنده یهودستیزی نیست.

ارنو تنها نویسنده‌ای در جهان نیست که به دفاع از مردم مظلوم فلسطین پرداخته و جنایت‌های رژیم اسرائیل را محکوم کرده است، نویسندگان بسیاری پیش و پس از او به‌پا خاسته‌اند.

حالا ارنو در ۸۳ سالگی به امضای بیانیه هزار نویسنده در تحریم مؤسسات فرهنگی اسرائیلی پیوسته و بار دیگر مخالفت خود را با رژیم صهیونیستی و جنایت هایش علیه مردم فلسطین اعلام کرده است.

نویسندگان، شاعران، بازیگران و چهره‌های فرهنگی و هنری بسیاری سال‌هاست که در انتقاد به سیاست‌های غرب و جنایت‌های اسرائیل در فلسطین، فعالیت می‌کنند، پس از «طوفان الاقصی» و آشکارتر شدن چهره صهیونیست‌ها در جهان، حملات وحشیانه رژیم صهیونیستی و کشتار زنان و کودکان بی‌گناه غزه فریاد اعتراض بسیاری از دیگر چهره‌های مشهور جهانی را نیز بلند کرده است.