آشنایی با پذیره نویسی و عرضه اولیه
به گزارش سرویس اقتصادی مخاطب ۲۴ به نقل از دنیای اقتصاد؛ تفاوت پذیره نویسی و عرضه اولیه در کجاست؟
بیشتر بخوانید: ۲۴ شرکت در راه عرضه اولیه
در نگاه اول ممکن است پذیره نویسی و عرضه اولیه سهام در نگاه سرمایه گذاران به ویژه سرمایه گذاران جدید بورسی از شباهت زیادی برخوردار باشند. یکی از شباهت‌های پذیره نویسی و عرضه اولیه، روش ثبت سفارش است، در این خبر تفاوت پذیره نویسی و عرضه اولیه را بررسی می‌کنیم.
۱- در عرضه اولیه سهام در بورس یا فرابورس، محدوده قیمتی برای سهم در نظر گرفته می‌شود، پذیره نویسی، اما در قیمت اسمی یعنی ۱۰۰تومان انجام می‌پذیرد.
۲- برای عرضه اولیه سهام یک بازه زمانی معمولا ۲ساعته در یک روز در نظر گرفته می‌شود و سپس بر اساس سفارش‌های ثبت‌شده در سیستم سهام به متقاضیان تخصیص پیدا می‌کند. در پذیره نویسی، اما مهلت زمانی حدکثر ۳۰ روزه در نظر گرفته می‌شود. پذیره نویسان با شروع زمان پذیره نویسی می‌توانند سفارش‌های خود را در سیستم معاملاتی ثبت کنند و این فرآیند تا زمانی که تمام اوراق موردنظر شرکت عرضه شود ادامه پیدا می‌کند. این فرآیند ممکن است در همان روز اول پذیره نویسی به اتمام رسیده یا تا پایان مهلت مقرر تداوم یابد و حتی در برخی موارد در صورت عدم‌تکمیل پذیره نویسی احتمال تمدید زمان پیش بینی شده نیز وجود دارد.
۳- مهم‌ترین تفاوت پذیره نویسی و عرضه اولیه سهام، اما زمان قابل‌معامله‌شدن سهم شرکت در بازار سهام است. در عرضه اولیه بلافاصله در روز بعد از عرضه، نماد شرکت بازشده و با دامنه‌نوسان ۵درصدی آماده معامله می‌شود. در پذیره نویسی، اما پس از اتمام فرآیند، باید مراحل مربوط به ثبت شرکت دنبال شود. این مرحله ممکن است روز‌ها یا ماه‌ها به درازا بکشد، پس از آن است که شاهد بازگشایی نماد معاملاتی در بازار سهام و انجام دادوستد خواهیم بود. نکته‌ای که باید مورد‌توجه سرمایه گذاران قرار گیرد.
۴- همچنین عرضه اولیه در بازارهای بورس و فرابورس انجام می‌شود، اما در پذیره نویسی، شرکت بعد از ثبت، در بازار پایه درج می‌شود؛ بنابراین پذیرهنویسی نسبت به عرضه اولیه دارای ریسک بالایی است.
افزایش سرمایه از روش صرف سهام چیست؟
زمانی که سهامداران حق استفاده از حق‌تقدم را از خود سلب کنند و سهام جدید را به سهامداران جدید واگذار کنند، افزایش سرمایه از محل صرف سهام با سلب حق‌تقدم رخ می‌دهد. همان رویدادی که قرار است در واگذاری سهام پرسپولیس و استقلال رخ دهد.
در افزایش سرمایه به روش صرف سهام به‌جای انتشار سهام عادی با ارزش اسمی، پذیره نویسی سهام جدید ناشی از این عمل به قیمت بازار انجام می‌گیرد. منظور از صرف سهام، اضافه ارزش سهام یعنی مابه التفاوت ارزش بازاری و اسمی سهام است. در مجموع این نوع افزایش سرمایه به یکی از سه طریق زیر عمل می‌شود:
۱- سهام جایزه برای سهامداران قبلی: در این حالت، مازاد پرداختی بابت فروش سهام جدید نسبت به ارزش اسمی هر سهم، یعنی هزار ریال، در قالب صرف سهام ثبت می‌شود و متناسب با آن سهام جدید بین سهامداران قبل از افزایش سرمایه از محل صرف سهام با سلب حق‌تقدم توزیع می‌شود؛ چون فروش سهام جدید در بازار به قیمتی پایین‌تر از قیمت پایانی روز فروش انجام می‌شود، محاسبات به‌نحوی است که ارزش ثروت سهامداران قبل از افزایش سرمایه از محل صرف سهام، با ارزش ثروت آن‌ها بعد از دریافت سهام جایزه از محل صرف سهام، برابر باشد. البته پس از بازگشایی، ممکن است بابت تغییرات انتظارات این ثروت دستخوش تغییر شود، اما محاسبات قیمت تئوریک به نحوی است که ثروت سهامداران پیشین تغییر نکند. به تعبیری، قوانین به شکلی تنظیم شده‌اند که افزایش سرمایه شرکت از محل آورده نقدی، منجر به کاهش یا افزایش ارزش سهامداران پیشین نشود.
۲- سود نقدی: در این حالت، مازاد پرداختی بابت صرف سهام نسبت به ارزش اسمی هر سهم، یعنی هزار ریال، در قالب سود نقدی بین سهامداران قبلی توزیع می‌شود تا قیمت هر سهم کاهش یافته به قیمت تئوریک به‌علاوه میزان سود نقدی دریافتی بعد از افزایش سرمایه از محل صرف سهام با سلب حق‌تقدم، برابر با ارزش دارایی سهامداران پیش از دعوت به مجمع شود. این حالت و محاسبات آن دقیقا مشابه با حالت سهام جایزه ثبت می‌شود و متناسب با آن سهام جدید بین سهامداران قبل از افزایش سرمایه از محل صرف سهام توزیع می‌شود، چون فروش سهام جدید در بازار به قیمتی پایین‌تر از قیمت پایانی روز فروش انجام می‌شود، محاسبات به‌نحوی است که ارزش ثروت سهامداران قبل از افزایش سرمایه از محل صرف سهام با سلب حق‌تقدم، با ارزش ثروت آن‌ها بعد از دریافت سود نقدی از محل صرف سهام، برابر باشد. این روش برای شرکت مطلوبیت چندانی ندارد؛ چراکه منجر به خروج نقدینگی از شرکت می‌شود.
۳- انتقال صرف سهام به اندوخته شرکت: در این حالت، مازاد پرداختی بابت صرف سهام نسبت به ارزش اسمی هر سهم، یعنی هزار ریال، در قالب اندوخته صرف سهام ثبت می‌شود و شرکت می‌تواند برای تامین‌مالی طرح‌های جاری یا توسعه‌ای خود از آن استفاده کند. به این دلیل که در این روش، از محل صرف سهام افزایش سرمایه رخ می‌دهد، قیمت سهام جدید بالاتر از روش‌های اول و دوم تعیین و در بازار به‌فروش می‌رسد. این روش به دلیل مزایایی که برای تمام سهامداران دارد و آورده نقدی بیشتری که برای شرکت فراهم می‌کند، روش ارجح افزایش سرمایه است که اخیرا مورد‌توجه قرار گرفته و مصوبه مجلس شورای اسلامی برای معافیت افزایش سرمایه از محل صرف سهام با سلب حق‌تقدم قائل به این حالت است. در این روش، شرکت سهام خود را به مبلغی بیش از قیمت اسمی و از طریق پذیره نویسی به فروش رسانده و تفاوت حاصل از قیمت فروش و قیمت اسمی سهام را، به حساب اندوخته منتقل یا در ازای آن سهام جدید (سهام جایزه) به سهامداران قبلی می‌دهد.
