کد خبر: ۴۸۸۹۴
تاریخ انتشار: ۰۵ شهريور ۱۴۰۳ - ۱۶:۰۵

وجه تسمیه نام چند شهر مشهور

«جای نام‌های یزد» پژوهشی بر روی چرایی نام گذاری و معناشناسی نام‌های استان یزد است که در اختیار پژوهشگران قرار گرفته و وجه تسمیه شهر‌های یزد در آن تشریح شده است.
وجه تسمیه نام چند شهر مشهور

مخاطب ۲۴- دانستن اینکه نام‌های مشهور چه وجه تسمیه‌ای داشته‌اند، برای بسیار از گردشگران جذاب و شنیدنی است به خصوص که به معلومات عمومی آن‌ها اضافه کرده و موجب می‌شود مردم آن منطقه نیز با هویت خود بیشتر آشنا شوند بدین جهت کتابی درباره نام‌های استفاده شده در شهر‌های یزد نوشته شده که به بررسی وجه تسمیه هر کدام از آن‌ها پرداخته است.

«جای نام‌های یزد» عنوان کتابی است که رضا ملاحسینی اردکانی آن را نوشته ا ست. این اثر صرفاً به عنوان نخستین گام در خصوص پژوهش بر روی چرایی نام گذاری و معناشناسی جای نام‌های استان یزد به شمار می‌رود که در اختیار پژوهشگران و محققان و یزد شناسان قرار گرفته است.

محتوای این کتاب با معرفی نام ابرکوه یکی از شهر‌های کهن استان یزد شروع شده است که در تمام کتاب‌های جغرافیای کهن اسمی از آن آمده و هر یک از آن‌ها داستان‌ها و اسطوره‌هایی نیز شرح داده‌اند.

نام این شهر در کتب جغرافیایی و تاریخی به صورت‌های مختلفی در آمده است از جمله ابرکویه، برقوه، برقویه، ابرقویه، ببرقو، برکو، ورکوه و…

از بررسی منابع چنین حاصل می‌شود که ابرکوه در دوران اسلامی تا سال ۱۳۵۰ ابرقو خوانده می‌شده، اما از آن تاریخ به بعد ابرکوه استعمال شده است.

چنان که در برهان قاطع آمده:، چون آن شهر بر زمینی که در ته آن کوه است واقع شده، به این نام موسوم ساختند و معرب آن ابرقوه است در این زمان به تعریب اشتهار دارد؛ بنابراین نام ابرکوه نه از روی واقعه‌ای مهم و نه از روی شهرت بانی آن انتخاب شده است بلکه ماخود از طبیعت موجود به خاطر واقع شدن این سرزمین در بر یا پای کوه است. این نوع تسمیه ابتدایی بوده و خود نشانه‌ای بر قدمت آن است.

شمس اسفندآبادی معتقد است که این شهر در دو نوبت احداث شده است نوبت اول آن به حدود ۵ هزار سال پیش می‌رسد که گواه آن غرس درخت سرو ابرکوه به دست یافت ابن نوح است.

در فارسنامه ناصری که در عهد ناصرالدین شاه قاجار به سال ۱۳۰۴ هجری قمری به تحریر درآمده است درباره ابرکوه می‌نویسد: بلوک ابرقوه در اصل برکوه بوده. یعنی سینه کوه. الفی بر او افزودند و ابرکوه شد. پس تصرف عربی در او نمودند و ابرقوه گفتند.

اردکان ترکیبی از ارد و کان

امروزه کسی به درستی نمی‌داند که از دکان در چه سالی و نخست به وسیله چه کسی ساخته شده است. بنیاد این شهر از لحاظ تاریخی دانسته نیست، اما آن را به دوره ساسانی نسبت می‌دهند. نخستین بار در کتاب ابن حوقل از آن یاد شده است. اما از نامش برمی آید که سابقه آن به پیش از اسلام برمی گردد. هر چند با مراجعه به صوره الارض ابن حوقل نامی از اردکان دیده نمی‌شود.

برخی می‌گویند این ترکیبی از ارد و کان است. کان یا گام به معنای جایگاه زر و است و از همین رو کان را در آخر نام‌های ابادی‌ها نیز می‌توان یافت.

سرزمین اردک‌ها یا ارده و حلوا ارده

فرهنگ آبادی‌ها در سال ۱۳۶۰ در وجه تسمیه اردکان می‌نویسد: مردم می‌گویند اردکان از دو کلمه ارد به معنای شیرینی و حلوا و شیره و کان به معنی معدن و محل تشکیل شده و روی هم رفته به معنی محلی است که در آنجا ارده می‌سازند.

از آنجا که یکی از سوغات اصلی شهر اردکان که به واقع انحصار این شهر هست، حلوا ارده می‌نامند؛ این شهر دارای سابقه‌ای طولانی است و به جهت مشابهت کلمه اردکان به ارده برخی آن را سرزمین ارده و حلواارده می‌نامند که چندان مستند و علمی نیست.

انارستان شهری از انار

به نام انار در اطراف عقدا دهی داریم که انارستان نامیده می‌شود محصول عمده این ناحیه نیز همان میوه خوشگوار و شیرین است. اگرچه از وجه تسمیه آن، این گونه برداشت می‌شود که محل رویش درختان انار است، ولی در واقع نام اصلی آن ناهارستان بوده و کاروانیان در محل کاروانسرای آن بیتوته و قوت و غذای خویش را صرف و به علت تردد زیاد، زبانزد بوده است. با گذشت زمان و کم رنگ شدن و متروکه شدن جاده قدیمی مال رو یزد به اصفهان، نام این روستا نیز تغییر کرده و به انارستان تبدیل و اصطلاحاً نارستان نامیده می‌شود. امروزه مردم منطقه آن را نارستون تلفظ می‌کنند.

عقدای اشکانی

در راه نائین به یزد نخستین آبادی بزرگ عقداست که نامش در کتب تاریخی یزد برده شده و همواره سرحد و حد فاصل میان نائین و یزد برشمرده شده است. از نظر قدمت تاریخی به طور قطع بنای آن مربوط به قبل از اسلام است برخی معتقدند که شهر تاریخی عقدا در زمان اشکانیان بنیان گذاری شده چنان که سبک و سیاق معماری خاص آن زمان یعنی دایره وار بودن شهر‌ها هنوز در بافت قدیم شهر پابرجاست. نقل قول‌های متفاوتی درباره اسم آن وجود دارد.

به دلیل وجود ساکنانی با دین زرتشتی، عقدا تا حدود قرن هفتم به «گبرگاه» معروف بوده است. درباره نام این شهر روایت‌های گوناگونی وجود دارد. همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد در دوره یزدگرد سوم شخصی به نام سرهنگ «عقدار» این شهر را آباد کرده و از آن پس نام عقدا را برای آن برگزیدند. در روایتی دیگر ذکر شده که پس از اتمام ساخت دژ و حصار به دستور خواجه نصیرالدین طوسی افرادی که مسلمان شدند در شهر ماندند. پس از این اتفاق در یک شب، همزمان عقد ۴۰ دختر و پسر تازه مسلمان شده در شهر داخل دژ انجام گرفت و از آن زمان به بعد، اسم این شهر به «عقدگاه» و سپس «عقدا» تغییر یافت.

دارالشجاعه بافق

شاید قدیمی‌ترین واقعه‌ای که در کتب تاریخی از بافق نام برده مربوط به سال ۵۳۷ هجری قمری باشد که در کتاب تواریخ آل سلجوق یا تاریخ سلاجقه کرمان آمده: وقتی سلجوق شاه با این ارتش و ۵۰ سوار که با او بود در میان بافق و مهاباد بر هزار سوار یزدی زدند و یک نفر سالم بیرون نیامد.

در متون تاریخی اوایل دوره صفویه به بعد نیز از شهر بافق با دو عنوان دارالشجاعه و قصبه طیبه نام برده‌اند. میرسلیمانی دارالشجاعه خواندن بافق را ناشی از رشادت‌های اولین گرو‌های مسلح ایرانی که تفنگ به دست گرفتند و نیز سرکرده آنان جلالای بافقی کرمانی می‌داند.

اشکذر زیر ریگ

امروزه در تقسیمات سیاسی به عنوان یک شهر شناخته شده است در بیشتر کتاب‌هایی که درباره یزد نگارش شده نام اشکذر موجود است و به عنوان یک بلوک معتبر با قدمت دو هزار ساله نهفته در ریگ زا است یاد شده است. نویسنده‌ای نیز گفته که اشکذر جای معتبری بوده و اگر شهر نبوده حداقل قصبه بزرگی بوده و آثار باستانی آن بیشتر به زیر ریگ پنهان شده است.

بنای این آبادی ظاهراً به علت شباهت اسمی در تاریخ جدید یزد به اشک بن زال و زمان اشکانیان نسبت داده شده است. چنان که مستوفی بافقی در کتاب جامع مفیدی می‌نویسد: در تاریخ جدید یزد مسطور است که اشکین زال که از جمله ملوک طوایف بود، این محل را احداث کرد.

برچسب ها: گردشگران
آخرین اخبار
پربازدید ها
تصاویر
صفحه خبر بالای تصاویر
اخبار داغ
درمان هورمونی یائسگی، افزایش اثربخشی دارو‌های لاغری درمان هورمونی یائسگی، افزایش اثربخشی دارو‌های لاغری
به‌نظر می‌رسد که درمان هورمونی یائسگی، اثربخشی داروی تیرزپاتید (Zepbound) را افزایش می‌دهد. زنان با ترکیب این دو درمان، وزن بیشتری کم کردند و تعداد بیشتری از آنها توانستند حداقل ۲۰٪ از وزن بدن خود را کاهش دهند. این یافته‌ها، نتایج پیشین درباره‌ی داروی سماگلوتید (Wegovy) را نیز تأیید می‌کنند.
طارمی به خواست خود از اینتر می رود طارمی به خواست خود از اینتر می رود
مهاجم ایرانی اینتر با جدایی‌اش از این تیم در این تابستان جاری موافقت کرده است.
طرفدار دیپلماسی و مخالف جنگیم طرفدار دیپلماسی و مخالف جنگیم
رئیس جمهور نوشت: معتقدیم که پنجره دیپلماسی باز است و این مسیر صلح‌آمیز را با جدیت و بسیج همه ظرفیت‌های سیاسی دنبال می‌کنیم. ما طرفدار دیپلماسی و تعامل سازنده و مخالف جنگیم و برای دور کردن سایه جنگ از کشور، ضمن دفاع از حقوق طبیعی ملت ایران، از همه سرمایه‌های سیاسی و دیپلماسی بهره خواهیم گرفت.
پاریس بالاخره باخت! پاریس بالاخره باخت!
بالاخره فصل طولانی فوتبال به اتمام رسید و جام جهانی باشگاه‌ها، قهرمان خودش را شناخت و پی اس جی برابر چلسی زانو زد.
بازیگر پیشکسوت تئاتر و تلویزیون درگذشت بازیگر پیشکسوت تئاتر و تلویزیون درگذشت
یعقوب صباحی، بازیگر پیشکسوت تئاتر و تلویزیون، ظهر امروز درگذشت.
«سوپرمن» صدرنشین شد «سوپرمن» صدرنشین شد
فیلم ماجراجویانه و ابرقهرمانی «سوپرمن» با فروش جهانی ۲۱۷ میلیون دلار، صدرنشین گیشه سینمای آمریکا و جهان شد، اما چینی‌ها چندان روی خوشی به ابرقهرمان آمریکایی نشان ندادند.
دیدار رئیس جمهور و شهردار تهران با جمعی از خانواده‌های آسیب دیده از جنگ دیدار رئیس جمهور و شهردار تهران با جمعی از خانواده‌های آسیب دیده از جنگ
دکتر مسعود پزشکیان رئیس جمهور به همراه دکتر علیرضا زاکانی شهردار تهران ظهر دوشنبه با حضور در یکی از هتل‌های شهر تهران با جمعی از خانواده‌های آسیب دیده از جنگ ۱۲ روزه دیدار و گفت‌و‌گو کرد.
برگزیده
انتشار پیام رئیس جمهور به ایرانیان مقیم خارج از کشور تا ساعتی دیگر انتشار پیام رئیس جمهور به ایرانیان مقیم خارج از کشور تا ساعتی دیگر
معاون ارتباطات و اطلاع رسانی دفتر رئیس جمهور اعلام کرد که پیام رئیس جمهور به ایرانیان مقیم خارج از کشور تا ساعتی دیگر منتشر می‌شود.
آلودگی آسمان و زمین، فریاد طبیعت پس از جنگ ۱۲ روزه آلودگی آسمان و زمین، فریاد طبیعت پس از جنگ ۱۲ روزه
۱۹ روز از جنگ ایران و اسرائیل می‌گذرد و برآورد اولیه خسارات از سوی سازمان حفاظت محیط‌زیست اعلام شد
شیوه عجیب طالبان برای دعوت از گردشگران آمریکایی! + فیلم شیوه عجیب طالبان برای دعوت از گردشگران آمریکایی! + فیلم
ویدئویی تبلیغاتی که در حساب‌های وابسته به طالبان در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است، آمریکایی‌ها را به سفر توریستی به افغانستان دعوت می‌کند. در این ویدئو، افغان‌ها با لحنی طنزآمیز درباره شهرت کشورشان به تروریسم صحبت می‌کنند و از شهروندان آمریکایی می‌خواهند که افغانستان را به عنوان مقصدی برای تعطیلات در نظر بگیرند.
صفحه خبر بالای تصاویر