کاندیدای ریاست جمهوری: داشتن روسری و شال چه خدشه‌ای به زنان وارد می‌کند؟
مخاطب۲۴- اولین جملاتش، پشت میکروفن‌های رسانه‌ها در سالن وزارت کشور و بعد از ثبت‌نام برای چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری این بود: «من رفعت بیات داوطلب ریاست جمهوری هستم. در دوران دفاع مقدس ۳ سال مسئول بسیج سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بودم.»
این داوطلب ۶۷ ساله مهم‌ترین شاخص‌ها به همان سال‌های اولیه انقلاب برمی‌گردد و احتمالا به همین خاطر است که تاکید می‌کند: «من فرزند انقلابم.»
او از جمله کسانی بود که در ایام اقامت امام‌خمینی در نوفل‌لوشاتو به آنجا می‌رود تا «در انجام امور جاری اقامتگاه» همکاری کند. در سال ۱۳۶۴ مسوول «بسیج خواهران کشور» شد. سال ۱۳۶۹ سمت مشاور معاون رییس جمهوری ایران در امور ورزش زنان را بر عهده گرفت و سال ۱۳۸۳ از حوزه انتخابیه زنجان و طارم به مجلس هفتم شورای اسلامی راه یافت.
او در سال‌های ۱۳۸۴ و ۱۳۸۸ نیز در انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرد، اما نتوانست از سد شورای نگهبان رد شود.
خانم بیات پیش از این در گفت‌وگویی که از او پرسیده بودند شما ردصلاحیت شدید و نتوانستید کاندیدای رقابت انتخاباتی شوید، پاسخ داده بود: «نه؛ من ردصلاحیت نشدم بلکه صلاحیتم اعلام نشد. این‌ها تفاوت دارند.»
او حالا هم امیدوار است که شورای نگهبان صلاحیتش را احراز کند و با جدیت وارد این دوره انتخابات ریاست‌جمهوری شود.
گفت‌وگوی ما با او را اینجا بخوانید:
فارغ از شعار‌ها و حرف‌های تکراری درباره احساس وظیفه، چه شد که تصمیم گرفتید در انتخابات نام‌نویسی کنید؟
حتما متوجه بوده‌ام که توانمندی‌هایی دارم که بتوانم در دولت خودم خدماتی را به جامعه و کشورم ارائه کنم، تا خیلی از مشکلات و معضلات کشور حل شود.
کدام مشکلات مد نظر و اولویت شماست؟
علت اصلی مشکلاتِ کشور ما سوء مدیریت است؛ یعنی کسانی‌که سرکار می‌آیند و آمده‌اند، به اصطلاح در حد و قواره راه‌اندازی دولت، وزارت و همین‌طور ارکان پایین‌تر، حتی در استان‌ها و استان‌داری‌ها، نبوده‌اند؛ برای اینکه متاسفانه غالباً مدیران سطح بالای ما زمان انتخابات از ستاد انتخاباتی انتخاب می‌شوند. مطمئن باشید که خیلی از این آقایان از ستادهایشان که تشکیل هم شده، جای خودشان را تعیین می‌کنند، بدون اینکه توانشان در قد و قواره مسئولیتی که می‌خواهند بگیرند باشد و فقط متناسب با پول و جمعیتی است که می‌آورند و قول‌هایی که می‌دهند، که البته از ضعف قانون انتخابات ریاست جمهوری ما است.
چه ضعفی؟
اتفاقا من سال ۱۳۹۴ طرحی را خدمت آقای قالیباف دادم و عین آن را تقدیم مقام معظم رهبری کردم، درباره این که، این شریان انحرافی مدیریت و انتخاباتی که از ستاد‌ها شروع می‌شود در قانون انتخابات نهفته است و ما می‌توانیم طبق فرمایشات آقا آن را تغییر دهیم، همان‌طور که در سال ۱۳۹۰ در سخنرانی‌شان در ارومیه برای جوان‌ها فرمودند که ساختار اجرایی کشور جزو آرمان‌های ما نیست و می‌تواند تغییر پیدا کند، همان‌طور که نخست وزیر بود و تغییر پیدا کرد. مدل‌های مختلف در دنیا داریم، از جمله پارلمانی و ... شاید حالا وقتش باشد که ما بتوانیم این موضوع را پیش بکشیم. شما عزیزان، خبرگزاری‌ها و خبرنگاران، می‌توانید زمینه اش را ارائه کنید و آقا با این موضوع موافقت می‌کنند، چون روش فعلی دیگر روشی نیست که ما بتوانیم به سلامت مدیران خود را انتخاب کنیم.
شما در صورت رییس‌جمهور شدن چطور این کار را انجام می‌دهید؟
از آن جا که من این دیدگاه و توانمندی را دارم و تشخیص می‌دهم که موضوع و مشکل از کجاست، آمده‌ام که از این طریق مدیران و وزاری خود را انتخاب نکنم؛ زیرا من و افراد هم تیپ من وصل به رانت اجرایی انتخاباتی نیستیم.
بیشتر توضیح می‌دهید.
ببینید وقتی رییس جمهور می‌آید داخل مجلس که برای وزرا و هیئت دولت رای اعتماد بگیرد، تقریباً دولتش ۹۰ درصد تایید شده است و ۱۰ درصد چکش کاری می‌شود. این اتفاق برای آقای رییسی هم افتاد، خدا روحشان را شاد کند و ایشان را رحمت کند، اما فرق نمی‌کند، اگر سال دیگر هم انتخابات اتفاق می‌افتاد، دولت هزینه‌های بسیار زیادی را متقبل می‌شد. متاسفانه روش‌های انتخاباتی ما که ارث بدی از دموکراسی است، همین مناظره‌ها و مسائلی است که در تلویزیون و گوشه و کنار می‌افتد، که متاسفانه اخلاق و رفتار سیاسی- اجتماعی ما را هم تضعیف کرده است. هیچ جای اسلام و اخلاق اسلامی نمی‌گوید که ما این‌ها را اعمال کنیم، اما همه را به قانون انتخابات آورده‌ایم.
می‌خواهم بگویم که من این مسائل را درک کرده‌ام، درک می‌کنم و می‌دانم و به همین دلیل آمده‌ام و می‌دانم، می‌توانم مدیرانی که وابسته به این نوع رانت‌های پشت پرده و انتخاباتی هستند را سرکار نیاورم.
اولویت‌های بعدی شما کدام است؟
مسئله بعدی ما مسئله اقتصاد و بخش خصوصی است. بخش خصوصی در دولت من باید بتواند، دو روز بعدش را ببیند، در صورتی که متاسفانه در دولت‌های فعلی یا قبلی، دخالت دولت در امور بخش خصوصی باعث شد که اشتغال ما پایین باشد و سرمایه درست برای بازار هدایت نشود و بازار بخش خصوصی کور شود. شب می‌خوابیم صبح بیدار می‌شویم، طلا، ارز، واردات و صادرات و... دچار تغییر می‌شود.
من معتقدم دولتم باید بخش خصوصی را در اقتصاد، آزاد بگذارد و فکر می‌کنم بتوانم با قوت زیادی انتخاب کنم. در عین حال ما زنان بسیار توانمند در کشورمان داریم، که هیچ وقت به آنها اعتنا نشده‌است، که بیایند و کار‌ها را به عهده بگیرند. ما زنان در طول ۴۵ سال، چند اختلاس‌گر در زندان داشتیم و داریم، نسبت به تعدادی که آقایان دارند؟ بسیار کم، چرا؟ چون زنان صلابت نفس دارند. ازاین ویژگی خانم‌ها درسطوح بالا استفاده نشده‌است. منِ نوعی که می‌خواهم کاندیدا شوم می‌فرمایند: باید چند دوره وزیر و معاون وزیر شده باشم، اما وقتی به کار نمی‌گیرند چطور چنین چیزی ممکن است؟
چه تعدادی از خانم‌ها را داریم که این طور باشند؟ حالا من یک مسئولیت کشوری در زمان دفاع مقدس و یک مسئولیت کشوری در تربیت بدنی داشتم. این به کار نگرفتن توانمندی خانم‌ها به کشور صدماتی زده است. ما کشور را از نظر سلامت اقتصادی و خدماتی که ناشی از دیدگاه مادرانه و زنانه است، محروم کرده‌ایم. این هم از اهداف من است، که بتوانم از خانم‌ها برای توانمندسازی و چابک‌سازی در حکم‌رانی استفاده کنم. متاسفانه حکم‌رانی ما در ارائه خدمت به مردم خیلی خیلی تنبل است.
اتفاقا یکی از انتقاداتی که به زنان مدیر می‌شود این است که نگاه‌شان به مسائل مانند مردان است، به این معنی که زنان همان دیدگاه‌های مردان را دارند، چه وقتی که نماینده مجلس می‌شوند و چه سایر پست‌های مدیریتی. نظر شما چیست؟
قبول دارم که توجه به زنان ضعیف است. مثلا خانم خزعلی در دولت فعلی، معاون بانوان ما هستند، امضایشان هم در لیست‌های جدید وجود دارد. همین هفته پیش وقتی اعلام کردند که ساعت کاری اداری باید از ۶ صبح تا ساعت یک بعداز ظهر باشد، تعجب کردم که چرا خانم خزعلی هیچ واکنشی نشان نداده است؟ اگر مجلس دغدغه خانواده و زن در کشور را دارد و بر خانواده و فرزندآوری را تاکید می‌کند، پس این خانم‌ها فرزند خود را ساعت ۵ صبح به کدام مهدکودک بسپارند؟ خانم خزعلی می‌توانست جلوی این موضوع را بگیرد.
یعنی باید ساعت کاری زنان را طوری در نظر می‌گرفتند که ساعت ۶ صبح سرکار نروند؟
خب چه کار کنند؟ ممکن است اخراج شوند. من متوجه هستم که خیلی از خانم‌ها با مشکل رو به رو هستند؛ چون مهدکودکی برای آن ساعت وجود ندارد. وقتی چنین تصمیمی گرفته‌اند، فکر نمی‌کنند ساعت ۶ صبح مادران بچه‌ها را چه کنند؟
خانم بیات در نگاه شما مهم‌ترین مشکل زنان کشور ما چیست و در صورت اینکه رییس‌جمهور شوید کدام مسائل زنان را در اولویت قرار می‌دهید؟
بیشترین مشکل و دغدغه زنان ما، اشتغال جوانان و همسرانشان است. دولت من نقشه راهی دارد که از مسائل مهمش مسئله جوانان است. من وقتی می‌خواهم بودجه ببندم (که البته این بودجه بندی فعلی را تغییر خواهم داد) نقشه راه من جوانان هستند. چند درصد از جوانان ما حالا منتظر منزل، ازدواج و اشتغال هستند؟ من به عنوان مادر و زن به این مساله می‌پردازم و دولت‌ها باید کمک کنند نگرانی زن و مادر از بین برود.
اگر بخواهم فقط شعار دهم شاید موضوع زن این نباشد، اما می‌دانم که جوانش گرفتار است. یک سری مشکلات هم زنان دارند که حقوقی است. در بحث مسائل حقوقی و خانواده اختلافات، دادگاه‌ها، طلاق و شرایط آن است که بحث دیگری است. وقتی قانون حمایت از خانواده به مجلس می‌رود، متاسفانه خیلی ازمواردش حذف می‌شود؛ چون تصمیم گیرنده‌های ما آقایان هستند و اصلاً بحث حقوقی ندارند، اصلاً بلد نیستند، درواقع وقتی می‌خواهم دولت تشکیل دهم بخشی از موضوعات مهم من به موضوعات حقوقی قوه قضاییه ارتباط پیدا می‌کند. یادم است سال ۸۶ با فراکسیون زنان خدمت آقا رسیده بودیم و صحبت‌هایی کردیم. وقت خداحافظی، آقا ما را صداکردند و گفتند چیزی به شما می‌گویم که یادگار بماند و گفتند زن با به دنیا آمدن خودش مظلومیت را به دنیا می‌آورد، اگر مردانی که با او زندگی می‌کنند، ازجمله پدر، برادر، همسر و همکار و ... تربیت درست و اسلامی نشده باشند؛ و من آن موقع آمدم و از فردای همان روز دفتر دائمیِ دفاع از مظلومیت زن را تاسیس کردم. در ادامه فرمودند که شما با فعالیت‌های خودتان اعم از فرهنگی، اجتماعی، دانشگاهی، پارلمانی، حقوقی، باید این مظلومیت را از زن بگیرید. یعنی چه؟ یعنی به مردان بگویید که چه کار کنند و نکنند. بعد از آن حتی یک کلمه هم خانم‌هایی که با من بودند، فردایش مصاحبه نکردند و یک کلمه هم آقایان حساسیت نشان ندادند. چرا راه دور برویم؟ همین سال قبل بود که آقا در روز زن فرموند که هر تعدادی که از زنان شایستگی حضور در سطوح مدیریتی را دارند، سرکار بیاورید. بعد برای بداخلاقی مرد درخانه فرمودند که باید سنگین‌ترین مجازات را بگذارید. شما اگر جست‌وجو کنید می‌بینید که یک کلمه از قوه قضاییه یا مجلس صدا در نیامد، اما من نوشتم. مشکل زنان ما درکشور بیشتر حقوقی است، چون حقوق را بیشتر آقایان می‌نویسند.
از جمله مسائلی که درباره زنان خصوصا طی دو سال اخیر چالش‌برانگیز شده، مساله حجاب است. شما دراین خصوص چطور فکر می‌کنید؟
ببینید حجاب یک حداقلی دارد، اما حداکثر ندارد. حداکثر را هر طور دوست داشته باشند رعایت می‌کنند، حالا می‌تواند مانتو یا چادر باشد، ولی حداقل که همین یک روسری و شال داشتن است هیچ خطری را برای زنان و جوانان ما ایجاد نمی‌کند، اما نداشتنش چرا ایجاد می‌کند.
چطور؟
نداشتن شال و روسی ممکن است که خدشه وارد کند و مشکلاتی را ایجاد کند، اما داشتنش چه خدشه‌ای وارد می‌کند؟ داشتن یک روسری و شال نمادی از این جامعه است، که هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کند و من معتقد به داشتنش هستم. ببینید حداقل را هیچ‌کس نمی‌تواند ثابت نگه دارد و مدام کم می‌شود. مثلا در برخی خیابان‌ها و برخی شهرستان‌ها و مکان‌های گردشگری و گرم ممکن است چیز دیگری از حجاب ببینیم، یا برخی روابط را در خیابان آدم می‌بیند که خجالت می‌کشد... من معتقدم اگر به خانم‌ها بگوییم که تعیین مدل حجاب اجتماعی با شما باشد و شما مدل کنید و فروش کنید و ما هم حمایتتان می‌کنیم، خودشان مدل را در می‌آورند و انجام می‌دهند. فرض کنید شاید آنها تشخیص دهند که به جای این روسری و مقنعه و شال چیز قشنگ‌تری هم باشد. این موضوع را هم بگویم ببینید در حال حاضر در وزارت فرهنگ و ارشاد، رییس ستاد مد و لباسش یک آقا است.
اما در هرحال در خیابان‌ها می‌بینیم که زنانی در مقابل پلیس حتی مقاومت می‌کنند و حتی ترجیح‌شان این است که شال و یا روسری نداشته باشند.
باید مماشات فرهنگی کرد و با آنها خوب صحبت کرد، خصوصاً در تلویزیون. اصلاً نباید بگذاریم همه در تلویزیون صحبت کنند و هر حرفی بزنند که تند باشد، باید بیشتر روشن‌گری کرد و به زیبایی‌های موضوع بپردازیم. اینکه برای جامعه خط و نشان بکشیم فایده ندارد. ما باید یک کار فرهنگی خوب در تلویزیون و جامعه انجام دهیم، ولی فشار این چنینی با انتظامات و ... به نظر من فایده ندارد.
درباره انتخاب وزرایتان چه تصمیمی دارید؟ چه تعداد زن و مرد خواهند بود؟
بستگی به شایستگیشان دارد. من درصد نگذاشته‌ام، ولی ان‌شاالله خواهید دید و شایسته سالاری و مدیریت ملاک است.
قطعا کسانی را انتخاب کرده‌اید؟
بله تعدادی را انتخاب کرده‌ام، ولی فکر می‌کنم بهتر است اجازه دهید تایید شوم بعد اعلام کنم.
چه قدر احتمال می‌دهید که تایید صلاحیت شوید؟
۶۰-۷۰ درصد.
پس امیدتان زیاد است؟
به دلیل سوابقم احتمال می‌دهم تایید شوم. من ۳-۴ سال مسئولیت بسیج خواهران کشور را داشته‌ام و از تاکیدات شورای نگهبان مدیریت کشوری است.
