راه تشخیص کرونا از آنفلوآنزا و سرماخوردگی
مخاطب ۲۴- این روز‌ها خیلی از افراد را می‌بینیم که علائمی شبیه کرونا و سرماخوردگی دارند، اما نمی‌دانند به کدام یک از آنها مبتلا شده‌اند. خیلی از آنها می‌گویند با آن که بیش از ۴ سال از شیوع کرونا می‌گذرد، اما هنوز متوجه نمی‌شویم علائمی که درگیر آن شده‌ایم، مربوط به سرماخوردگی است، یا آنفلوآنزا یا کرونا!
عده‌ای از پزشکان نیز نوع ویروس را به درستی تشخیص نمی‌دهند و با تجویز درمان‌های اشتباه، موجب طولانی شدن روند درمان می‌شوند. این در حالی است که برخی متخصصان معتقدند با دسته‌بندی ویروس‌های تنفسی می‌توان تا حدود زیادی آنها را از یکدیگر تشخیص داد و برای درمان درست اقدام کرد.
در فصل بهار و به دلیل پشت سر گذاشتن تعطیلات نوروزی و سفر‌ها و نیز به این دلیل که هنوز از زمستان فاصله نگرفته‌ایم، آمار ابتلا به عفونت‌های تنفسی افزایش قابل توجهی می‌یابد و خیلی از افراد به صورت خانوادگی درگیر این عفونت‌ها می‌شوند. به گفته پزشکان هرچقدر به سمت گرم شدن هوا برویم، شیوع ویروس‌های تنفسی کمتر می‌شود، اما ویروس کرونا را فعلا به صورت چهارفصل خواهیم داشت.
ویروس نگران‌کننده‌ای در کشور نداریم
دکتر آمیتیس رمضانی، متخصص بیماری‌های عفونی و گرمسیری و دبیر انجمن متخصصین بیماری‌های عفونی ایران در این باره می‌گوید: تشخیص علائم ویروس‌های مختلف تنفسی از یکدیگر خیلی کار دشواری نیست. فقط باید بدانیم در هر فصل، کدام گروه از ویروس‌ها شایع‌ترند.
دکتر رمضانی می‌گوید: خوشبختانه در حال حاضر هیچ ویروسی که جای نگرانی داشته باشد، در کشور نداریم. اما مثل زمستان ۱۴۰۲ همچنان آنفلوآنزای نوع B، کووید۱۹ و یک سری ویروس‌های تنفسی دیگر مثل آدونویروس و رینوویروس را داریم. یعنی همان روند زمستان الان همچنان ادامه دارد. طبعا هرچقدر به سمت گرم شدن هوا برویم، شیوع ویروس‌های تنفسی هم کمتر می‌شود. غیر از کرونا که شیوع و پیک‌اش فصلی نیست، بقیه ویروس‌های تنفسی هرچقدر به سمت گرما می‌رویم، کمرنگ‌تر می‌شوند. تا این که گردش ویروس‌های تنفسی از بین می‌رود و نوبت به گردش ویروس‌های گوارشی در فصل تابستان می‌رسد.
او درباره آنفلوآنزا هم می‌گوید: آنفلوآنزای B را تا اردیبهشت داریم و بعدش قطع می‌شود. این توضیح را هم بدهم که ما دو آنفلوآنزا داریم؛ A و B. الان فصل شیوع آنفلوآنزای B است که آرام‌تر است و شدت علائمش به نوع A که شیوعش در مهرماه بالا است، نمی‌رسد.
برای تشخیص بهتر، ویروس‌ها را دسته‌بندی کنیم
دکتر رمضانی که مدیر گروه تحقیقات بالینی، اپیدمیولوژی و آمار زیستی انستیتو پاستور ایران هم است، در پاسخ به این سؤال که چگونه ویروس‌ها را از یکدیگر تشخیص دهیم و به موقع برای درمان آنها اقدام کنیم، می‌گوید: همه ویروس‌های تنفسی (به جز آنفلوآنزا) که نام سرماخوردگی روی آنها گذاشته‌ایم، علائم‌شان روی مخاط بینی است. یعنی فرد دچار آبریزش بینی، گرفتگی بینی، آبریزش چشم، گلودرد خفیف، تب خفیف، سردرد خفیف و سوزش گلو می‌شود. علائم هم طوری نیست که زندگی روزمره فرد را مختل کند.
فقط مشکل این است که اگر بیرون یا سرکار برود، ممکن است دیگران را هم مبتلا کند.
او می‌گوید: اگر بخواهیم ویروس‌ها را راحت‌تر و بهتر تشخیص بدهیم، می‌توانیم آنها را دسته‌بندی کنیم. به این ترتیب یک گروه شامل ویروس‌های سرماخوردگی عادی می‌شود که حتی کرونای فصلی هم در این گروه می‌گنجد، یک گروه شامل کووید۱۹ و ویروس پیرولا و واریانت‌های جدید است و گروه سوم هم ویروس آنفلوآنزای B است.
این متخصص بیماری‌های عفونی ادامه می‌دهد: ویروس کوویدِ پیرولا هم که از خانواده امیکرون‌ها است و الان در ایران در گردش است، تقریبا همان علائم سرماخوردگی را دارد، ولی شدتش کمی بیشتر است. مثلا فرد گلودرد بیشتری دارد، سردرد شدیدتری دارد، بویایی و چشایی خود را از دست می‌دهد، علائم طولانی‌تر با او می‌ماند.
به گفته دکتر رمضانی، علائم سرماخوردگی خفیف است، کرونا علائمش کمی بیشتر و طولانی‌تر است و علائم آنفلوآنزا کمی پرسروصداتر از دو ویروس دیگر است. در مقایسه با آن دو ویروس، تب در آنفلوآنزا بالاتر و معمولا در حد ۳۹ درجه است، گلودرد شدیدتر است، بدن‌درد شدیدتر است، فرد حال عمومی خوبی ندارد و حس می‌کند بدحال است و نمی‌تواند کلا بیرون برود.
چه وقتی به پزشک مراجعه کنیم؟
خیلی از ما نمی‌دانیم به کدام ویروس تنفسی مبتلا شده‌ایم، یا چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم، یا ظاهرا علائم در ما برطرف می‌شود، اما بعد از چند روز مجددا علائم برمی‌گردند، یا در روز‌های اول ابتلا به پزشک مراجعه می‌کنیم، اما پزشک به درستی تشخیص نمی‌دهد که به کدام نوع ویروس مبتلا شده‌ایم و درمان اشتباهی را تجویز می‌کند.
دکتر رمضانی در این رابطه می‌گوید: قاعدتا زمانی که علائم در حد آبریزش بینی و کمی بیحالی و تب خفیف است، انجام اقدام خاصی لازم نیست. اما اگر علائم شدیدتر و پرسروصداتر باشد، به خصوص در گروه‌های پرخطر مثل افراد مسن، افرادِ دارای بیماری‌های زمینه‌ای، بیماری‌های قلبی، بیماری‌های کبدی، دیابت، سرطان، پیوندی‌ها، سرطانی‌ها که دارو‌های شیمی‌درمانی مصرف می‌کنند، این‌ها به هرکدام از این ویروس‌های تنفسی مبتلا شدند، باید به پزشک مراجعه کنند. چون ما الان هم برای آنفلوآنزا و هم برای کووید درمان‌های جداگانه داریم.
دبیر انجمن متخصصین بیماری‌های عفونی ایران تاکید می‌کند: اگر علائم خفیف بود، مراجعه نیاز نیست، اما اگر کمی بیشتر بود، باید مراجعه کنند. چون کووید و آنفلوآنزا گروه‌های پرخطر را به طور جدی درگیر می‌کند؛ ریه‌شان را درگیر می‌کند که می‌تواند فوت آنها را به دنبال داشته باشد. اگر فرد بالای ۶۵ سال آنفلوآنزا گرفته باشد و در همان روز اول و دوم ابتلا مراجعه کند و ما درمان اختصاصی را برای او شروع کنیم، دیگر درگیری ریه پیش نمی‌آید و کار فرد به بستری شدن نمی‌رسد. چون با درمان اختصاصی می‌توانیم جلوی پیشرفت بیماری را بگیریم.
گروه‌های پرخطر حتما به پزشک مرجعه کنند
دکتر رمضانی تاکید دارد که گروه‌های پرخطر با علائم کمتر هم باید مراجعه به پزشک داشته باشند، اما فردی که سالم و جوان است، اگر علائمش در حد بیحالی و آبریزش بینی و سردرد است، همین که در خانه بماند و استراحت کند و استامینوفن و دیفن‌هیدرامین مصرف کند، مشکلش برطرف می‌شود. درباره کودکان هم اگر کودک زیر ۵ سال است و تبش حدود ۴۸ ساعت بالا است یا گلودرد شدیدی دارد، باید به پزشک مراجعه کند. چون ممکن است به تشنج هم بیانجامد.
به گفته مدیر گروه تحقیقات بالینی، اپیدمیولوژی و آمار زیستی انستیتو پاستور ایران، واریانت‌هایی که الان از امیکرون در کشور و حتی در کشور‌های دیگر داریم، تقریبا علائم شان یکسان است؛ از وقتی امیکرون شیوع پیدا کرده، درگیری ریه کمتر است و فقط در گروه‌های پرخطر، مشکل درگیر شدن ریه را داریم.
چرا افراد جوان براثر کرونا فوت می‌کنند؟
این متخصص بیماری‌های عفونی درباره جوانانی براثر کرونا فوت می‌کنند هم توضیح می‌دهد: فردی که مثلا ۳۰ ساله است، لزوما دلیل نمی‌شود که بیماری زمینه‌ای نداشته باشد.
درضمن ما به طور کلی درباره امیکرون می‌گوییم که اگر سویه اولیه کرونا یعنی «ووهان» که ۸۰ تا ۹۰ درصد درگیری ریه می‌داد، در سویه امیکرون که الان در گردش است، درگیری ریه شایع نیست، اما در حد صفر هم نیست. مگر این که فردی بیماری زمینه‌ای داشته باشد. در هر حال باید شرح حال بیمار را بدانیم. چنین فردی را اصلا نباید در خانه نگه داشت. کسی که اصلا نمی‌تواند کار‌های خودش را انجام بدهد، تبش مدام بالاتر می‌رود و قطع نمی‌شود، یا علائمش بعد از یکی دو روز بهبودیِ ظاهری مجددا برمی‌گردد، سرفه‌های شدید و مداومی می‌کند، نشان می‌دهد که ریه‌اش درگیر شده است. این درگیری ریه نشان می‌دهد که یک اتفاقی دارد برای فرد دارد می‌افتد. برای این فرد باید خیلی فوری و به صورت اورژانسی درمان‌های اختصاصی با کورتون و ... را شروع کرد.
دکتر رمضانی می‌گوید: چنین فردی اگر بخواهد فقط با ماندن در خانه یا سرم و ... بیماری را کنترل کند، شدنی نیست. چون ویروس آن قدر سیر خود را در بدن او ادامه می‌دهد که دیگر چیزی از بافت ریه‌اش نمی‌ماند. اما اگر به موقع مراجعه کند، سطح اکسیژن او را چک می‌کنیم تا ببینیم اکسیژنش افت نکرده باشد، عکس می‌گیریم تا ببینیم ریه‌اش سفید شده یا نه. پس باز تاکید می‌کنم اگر علائم شدید و غیرقابل تحمل بود - حتی برای جوانان - دست روی دست نگذارند و به پزشک یا مراکز درمانی مراجعه کنند.
