کد خبر: ۳۱۴۶۳
تاریخ انتشار: ۰۸ آذر ۱۴۰۲ - ۱۲:۴۳

سقوط صنعت لبنیات ایران؛ سهم ۷ دهم درصدی مواد لبنی از سفره خانوارها!

روند نزولی مصرف لبنیات در ایران از زمان هدفمندی یارانه‌ها در اواخر دهه ۸۰ آغاز شده و با توقف سایر سیاست‌های حمایتی دولت نظیر توزیع شیر در مدارس و کاهش درآمد حقیقی خانوار، مصرف مواد خوراکی از جمله لبنیات به شکل چشمگیری کاهش یافته است.
سقوط صنعت لبنیات ایران؛ سهم ۷ دهم درصدی مواد لبنی از سفره خانوارها!

مخاطب 24- طبق آمار هزینه درآمد خانوار در سال ۱۴۰۱، سهم مصرف شیر خانوار شهری از کل هزینه‌های خوراکی ۲.۵ درصد و از کل هزینه‌های خانوار حدود ۷ دهم درصد بوده است. شرکت‌های فعال در حوزه صنایع لبنی که به‌شدت با قیمت‌گذاری دستوری نیز مواجه شده‌اند؛ با چالش بزرگی به نام کاهش سرانه مصرف در داخل کشور نیز دست و پنجه نرم می‌کنند.

اما از آنجایی که توسعه صنایع لبنی و رشد تولید در گرو افزایش سرانه مصرف است؛ توسعه صنعت لبنیات و افزایش تولید نیازمند توزیع عادلانه ثروت، افزایش قدرت خرید خانوار و فرهنگ‌سازی برای افزایش سرانه مصرف لبنیات است. در طرح جامع شیر در دهه ۹۰ این‌گونه هدف‌گذاری شد که ایران به مصرف سرانه ۱۲۴ کیلوگرم در سال برسد؛ اما در حال حاضر براساس گزارش فائو، رتبه ایران ۱۲۵ از میان ۱۷۷ کشور در مصرف سرانه شیر در دنیاست و میانگین مصرف شیر در کشور ۸۰ کیلوگرم در سال است.

این درحالیست که سرانه مصرف شیر در دنیا برای هر نفر ۱۵۰ تا ۱۶۰ کیلوگرم و در کشور‌های آمریکا و فرانسه این رقم حدود ۲۰۰ کیلوگرم است. همچنین اتحادیه اروپا به عنوان بالاترین مصرف‌کننده لبنیات، سرانه مصرف ۲۵۶ کیلوگرمی داشته است. صنعت لبنیات در ایران یکی از صنایعی است که تا رسیدن به استاندارد‌های جهانی راه زیادی در پیش دارد، چراکه از یک‌طرف سرانه مصرف فرآورده‌های این صنعت در کشور در مقایسه با جوامع پیشرفته فاصله زیادی دارد و از طرف دیگر، تنوع محصولات لبنی در ایران پایین‌تر از تنوع آن‌ها در کشور‌های توسعه یافته است. مجموعه این عوامل نشان می‌دهد که رشد مصرف بازار داخلی، محرک اصلی توسعه صنایع لبنی است.


بیشتر بخوانید


مشکل در کجاست؟

مرکز پژوهش‌های اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران تلاش کرده تا در پژوهشی به این سوال پاسخ دهد. برخی از چالش‌های صنعت لبنیات کشور ناشی از نواقص زنجیره ارزش این صنعت و مشکلات ساختاری درون صنعت است. سایر مشکلات ناشی از سیاست‌گذاری‌های سطح بخشی و کلان کشور در حوزه نرخ ارز و قیمت‌گذاری دستوری است که بر کلیه صنایع کشور ازجمله صنعت لبنیات اثر گذار هستند. هم‌راستا با چالش‌های موجود در صنعت لبنیات، بروز عوامل پیش‌بینی نشده نظیر تحریم‌ها و اثرات آن در تامین مواد اولیه مورد نیاز صنعت و همچنین نوسانات نرخ ارز موجب کاهش توان رقابتی این صنعت و آسیب‌پذیری آن شده است.

تامین نهاده‌ها
انحصار در واردات نهاده‌ها، محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها و مسائل مربوط به ارز برای واردات نهاده ازجمله مشکلاتی است که موجب شده تا کمبود‌های مقطعی در تامین نهاده‌های وارداتی ایجاد و به تبع آن منجر به ایجاد وقفه در تولید شود. افزایش قیمت جهانی نهاده‌های وارداتی و بیشتر بودن بهای تمام شده نهاده وارداتی ایران نسبت به قیمت‌های جهانی موجب افزایش هزینه‌های تولید از محل قیمت نهاده شده است. در واحد‌های دامداری به دلیل افزایش قیمت نهاده‌هایی، چون علوفه و سایر نهاده‌های دامی و سهم بالای علوفه در هزینه تمام شده تولید شیر، کمیت، کیفیت و قیمت نهایی شیر تولیدی تحت تاثیر قرار گرفته است. نسبت هر میلیون تن شیر تولیدی به هر میلیون راس گاو شیری موجود در ایران ۰.۴۴ درصد است. درحالی که میانگین جهانی این نسبت ۱.۲۳ درصد، نسبت آن در کشور‌های توسعه یافته ۵.۴۸ درصد و در کشور‌های در حال توسعه ۰.۷۳ درصد است. بخش بزرگی از تولید شیر دراختیار دامداری‌های کوچک و سنتی است که یا بازدهی کافی را ندارند یا تولید را در مقیاس کوچکی انجام می‌دهند. بهره‌وری پایین در تولید شیر خام در کنار مشکلاتی همچون تامین نشدن حاشیه سود کافی برای دامداران و به تبع آن، اقتصادی نبودن تولید و فرآوری شیر موجب کاهش انگیزه سرمایه‌گذاری در صنعت شیر و لبنیات شده است.

وابستگی به واردات
صنایع فرآوری لبنیات در تامین برخی از مواد اولیه وابسته به واردات هستند. این مواد نظیر باکتری‌ها و آنزیم‌ها و مایه‌ها گرچه دارای فناوری پیچیده‌ای نیستند، اما باتوجه به مقیاس تولید محدودی که دارند، صرفه تولیدی ندارند و تعداد محدودی شرکت در دنیا این مواد را تولید و عرضه می‌کنند. در بخش ماشین‌آلات بسته‌بندی با ظرفیت بالا، وابستگی به ماشین‌آلات وارداتی وجود دارد و در بقیه بخش‌ها، صنعتگران داخلی قابلیت تامین نیاز‌های صنعت لبنیات را دارند. حوزه دیگر نیز بخش ماشین‌آلاتی است که در حوزه استریل فعالیت می‌کنند و در این زمینه هم دانش فنی و توان تولید داخل پاسخگوی نیاز‌های صنعت نیست. کارخانه‌های فرآوری لبنیات با مشکلاتی همچون افزایش نرخ ارز و تاثیر آن بر قیمت‌های بسته‌بندی محصولات مواجهند و بسیاری از واحد‌های فرآوری و بسته‌بندی کوچک و متوسط که توان رقابت با صنایع بزرگ را ندارند دچار مشکل شده‌اند. هزینه بالای تمام شده این بسته‌بندی‌ها که تحت تاثیر نرخ ارز تغییر می‌کند یکی از عوامل افزایش هزینه تمام شده محصولات لبنی است.

سهم بالای حمل و نقل

هزینه‌های مرتبط با حمل و نقل در دل هزینه نهایی تمام شده کالا‌ها نهفته است. سهم هزینه حمل و نقل در قیمت تمام شده کالا‌ها در جهان ۲ درصد است، اما در ایران ۱۲ درصد! این درحالی است که حمل تولیدات غذایی مانند شیر و لبنیات به دلیل شرایط خاص نگهداری و رعایت قواعد و استاندارد‌های مختلف برای حفظ سلامت و تضمین کیفیت، از متوسط هزینه اعلام شده بیشتر است.

سنتی بودن توزیع
نظام توزیع در صنعت لبنی کشور همچنان ساختار سنتی داشته که نتیجه آن کارایی پایین شبکه توزیع در نتیجه عدم استفاده از ساختار‌های مدرن است. یکی از دلایل بالا بودن هزینه‌های تمام شده، تعداد زیاد خرده‌فروشی‌ها و گستردگی شبکه توزیع است. این درحالی است که روند‌های جهانی نشان می‌دهد سهم خرده‌فروشی‌ها در جهان رو به کاهش و سهم فروشگاه‌های آنلاین و زنجیره‌ای رو به افزایش است. طولانی بودن دوره وصول مطالبات در صنعت لبنیات، پایین بودن حاشیه سود خالص لبنیات در کنار کاهش سهم خرده‌فروشی‌ها و سهم رشد بسیار بالای فروشگاه‌های آنلاین و زنجیره‌ای موجب شده قدرت چانه‌زنی خرده‌فروشان در برابر فروشگاه‌های زنجیره‌ای پایین باشد.

 

منبع: اعتماد

برچسب ها: لبنیات شیر
آخرین اخبار
پربازدید ها
تصاویر
صفحه خبر بالای تصاویر
اخبار داغ
از حکم تتلو چه خبر؟ از حکم تتلو چه خبر؟
مجید نقشی یکی از وکلای امیرحسین مقصودلو درباره آخرین وضعیت پرونده موکلش گفت: حکم جدیدی صادر نشده است. در حال حاضر درخواست عفو و درخواست ماده ۴۷۴ ما در حال بررسی است.
چمران: شهرداری تعمیرات جزیی خانه‌های آسیب دیده را آغاز کرده ولی به تنهایی قادر به انجام کار بازسازی نیست! چمران: شهرداری تعمیرات جزیی خانه‌های آسیب دیده را آغاز کرده ولی به تنهایی قادر به انجام کار بازسازی نیست!
رییس شورای اسلامی شهر تهران با بیان اینکه شهرداری به‌تنهایی قادر به بازسازی خانه‌های آسیب‌دیده از جنگ ۱۲ روزه تحمیلی نیست، گفت: برای این منظور دولت باید به صورت جدی وارد عمل شود.
شرایط پرداخت بیمه بیکاری تغییر کرد شرایط پرداخت بیمه بیکاری تغییر کرد
تاکنون در طرح بیمه بیکاری افرادی که از دوره‌های آموزشی فنی و حرفه‌ای برخوردار بودند مشمول طرح می‌شدند، اما طبق اعلام جدید وزارت کار، در طرح جدید دریافت‌کنندگان بیمه بیکاری شرایط جدیدی خواهند داشت.
مجازات اعدام برای جاسوس‌ها مجازات اعدام برای جاسوس‌ها
نمایندگان مجلس جهت رفع ایراد شورای نگهبان در طرح «تشدید مجازات جاسوسی» تصویب کردند که هرگونه اقدام عملیاتی برخلاف امنیت کشور یا منافع ملی و نیز هرگونه فعالیت اطلاعاتی و یا جاسوسی برای رژیم صهیونیستی یا دولت‌های متخاصم از جمله دولت آمریکا یا سایر رژیم‌ها و گروه‌های متخاصم یا برای هر یک از عوامل وابسته به آنها مستوجب مجازات اعدام و مصادره اموال است.
احتکار به سفره خانواده‌ها راه یافت! احتکار به سفره خانواده‌ها راه یافت!
احتکار هدفمند شرکت‌های برنجی، سفره مردم را نشانه گرفته است.
از نظر علی مطهری مذاکرات ادامه پیدا خواهد کرد؟ از نظر علی مطهری مذاکرات ادامه پیدا خواهد کرد؟
علی مطهری با اشاره به طرح استیضاح پزشکیان از سوی مخالفان دولت هم گفت: «این‌ها تندروی است. ممکن است انتقاداتی به آن مصاحبه ایشان با مجری آمریکایی وجود داشته باشد و انتظار داشته باشند که قاطع‌تر و تندتر صحبت کنند. ولی خود این موضوع هم با آقای رئیس جمهور قابل گفت‌و‌گو است.»
طالبان به دنبال آمریکایی‌ها می‌گردد! طالبان به دنبال آمریکایی‌ها می‌گردد!
چهار سال پس از سقوط کابل و بازگشت طالبان به قدرت، ویدئویی تبلیغاتی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده که در آن افغان‌ها با لحنی طنزآمیز، شهروندان آمریکایی را به سفر توریستی به این کشور دعوت می‌کنند.
برگزیده
احتکار به سفره خانواده‌ها راه یافت! احتکار به سفره خانواده‌ها راه یافت!
احتکار هدفمند شرکت‌های برنجی، سفره مردم را نشانه گرفته است.
ثبت‌نام «وام ازدواج» ۶۰ میلیونی فرزندان بازنشستگان کشوری آغاز شد ثبت‌نام «وام ازدواج» ۶۰ میلیونی فرزندان بازنشستگان کشوری آغاز شد
نهمین دوره ثبت‌نام وام ازدواج فرزندان بازنشستگان کشوری از امروز (۲۲ تیرماه) در حالی آغاز شد که مبلغ این وام ۶۰ میلیون تومان و با کارمزد ۵ درصد و در اقساط ۶۰ ماهه به واجدان شرایط پرداخت خواهد شد.
بعد از جنگ قرار بود کاهش قیمت داشته باشم ولی نان گران شد! بعد از جنگ قرار بود کاهش قیمت داشته باشم ولی نان گران شد!
با توجه اینکه شاهد گران فروشی نان در تهران هستیم، اعلام نرخ مصوب این محصول منجر به بالارفتن قیمت در بازار نمی‌شود و مردم نان را با همان نرخ‌های قبلی و با کمی تغییر احتمالی دریافت می‌کنند.
صفحه خبر بالای تصاویر