باز بودن گفتمان های مختلف، ابزار ترقی است
مخاطب ۲۴، : مشارکت اجتماعی در انتخابات- دو هفته از اعلام نتایج بررسی صلاحیت نامزد‌ها در هیات‌های اجرایی می‌گذرد. با انتشار اخبار مربوطه توسط افراد، اسامی رد صلاحیت شدگان انتخابات مجلس بیشتر شده و امروز برخی نام‌ها به گوش افکار عمومی آشنا است. اگر چه بیشتر رد صلاحیت شدگان از اردوگاه اصلاح طلبان و یا از طیف میانه رو هستند، اما نام برخی از اصولگرایان نیز در این بین زمزمه می‌شود. احراز یا رد صلاحیت پر حاشیه‌ترین موضوع در هر دوره از انتخابات مجلس است که بر تعمیق دو قطبی موجود در جامعه و میزان مشارکت مردم در انتخابات تاثیر دارد. مخاطب ۲۴ در گفت و گویی با زهیر اصفهانی، استاد دانشگاه و کارشناس صدا و سیما به بررسی این موضوع پرداخته که در ادامه می‌خوانید:
نسبت رد صلاحیت‌ها با تشدید دو قطبی در جامعه چیست؟ آیا اجرای نامناسب قوانین مربوطه می‌تواند منجر به کاهش مشارکت مردم در انتخابات شود یا خیر؟
ویژگی مترقی جمهوریت در نظام سیاسی و اجرای انتخابات در ایران، بین کشورمان و سایر کشور‌های منطقه تمایزی دموکراتیک خلق کرده است. با اینکه ایران در اجرای دموکراسی در منطقه پیش رو است، ولی برخی رفتار‌های سلیقه‌ای در اجرای قوانین می‌تواند برخی از مسائل مهم از جمله اصل انتخابات را به حاشیه ببرد.
قوانین انتخابات در ایران با اصلاحاتی که در چند سال اخیر داشتند، قوانینی کامل، جامع و کارگشایی هستند که می‌توانند کیفیت و سلامت انتخابات را تضمین کند، ولی اعمال سلایق شخصی افراد در تفسیر قوانین، در هر دوره‌ای اصل انتخابات را به حاشیه می‌برد.
اولین ضربه این مساله به قانون است، این مساله در هیات‌های اجرایی بیشتر مشاهده می‌شود. در هر دوره می‌بینیم نمایندگان وزارت کشور در قالب افراد معتمد در هیات‌های اجرایی وزارت کشور به بحث صلاحیت‌ها ورود می‌کنند.
درحالیکه اگر در مورد صلاحیت‌ها در مراجع چندگانه مشاهده نمی‌شود، نباید افراد کاسته داغ‌تر از آش شوند و به عنوان رد صلاحیت فضا را بر روی گفتمان‌های متعدد ببندند.
یکی از لوازم ترقی و پیشرفت در جوامع باز بودن گفتمان‌های مختلف است این که حضرت آقا بر کرسی‌های آزاد اندیشی و شنیدن صدای منتقدان و حتی مخالفان تاکید می‌کنند، نشانه‌ای بر اهمیت باز بودن فضای گفتمانی در جامعه و عرصه سیاست است.
آنچه کشور را در سال‌های گذشته دچار آسیب جدی کرده و موجب دو قطبی سازی شده است، همین موارد سلیقه‌ای است که با شدت گرفتن در دوره هایی، وحدت ملی را دچار خدشه کرده است.
مقام معظم رهبری در انتصابات خود و در موضوع حضور افراد در حوزه‌های مهمی مثل مجمع تشخیص مصلحت نظام از افراد مختلف با دیدگاه‌ها و سلیقه‌های سیاسی مختلف استفاده می‌کنند.
ولی هر بار که یکی از جناح‌ها در دولت بر سر کار می‌آید برخی از افراد منتسب به ان نگاه‌های سیاسی خاص با رفتار‌های نسنجیده و تندروی، آبروی نظام را در حوزه انتخابات تحت الشعاع قرار می‌دهند.
به نظر من در این مقاطع باید به شدت با سلیقه گرایی برخورد کرد. نباید به افراد اجازه داد با نظرات شخصی در چنین حوزه مهمی یعنی در بحث تایید صلاحیت‌ها ورود کنند. هدف احراز صلاحیت است نه عدم احراز.
اگر نکته خاصی در پرونده شخصی وجود ندارد باید اجازه داد که او در معرض انتخاب مردم قرار بگیرد و با کنار گذاشتن سلیقه‌ای افراد انتخابات را درگیر حاشیه نکنیم و بهانه به دست دشمن ندهیم تا ایراداتی به سختار‌ها نظام وارد کنند و هیات‌های اجرایی و شورای نگهبان و دیگر نهاد‌ها را زیر سوال ببرند.
رد صلاحیت شخصیت‌هایی که سابق بر این در نظام مسئولیت‌های مهمی داشتند، چه پیامی به جامعه می‌دهد؟ آیا کنار گذاشتن وزرا، استانداران، فرمانداران و نمایندگان پیشین مجلس در روند رد صلاحیت‌ها جامعه را دچار ابهام و تردید نخواهد کرد؟
ملاک حال کنونی افراد است. اگر با دیدگاهی که شما در سوال خود به آن اشاره دارید پس برویم نمی‌توان هیچ ایرادی به عملکرد مدیران و مسئولین گرفت، چون همه آن‌ها در زمانی که بر سر کار آمدند جزو شایستگان ارزیابی شده بودند!
درحالیکه افراد در طول زمان دچار تغییر می‌شوند یا در دوره‌هایی دچار خطا و اشتباه شده اند. داشتن یک مسئولین در نظام دلیل نمی‌شود که فرد را تا پایان عمر خود مصون از هر اشتباه و خطایی بدانیم.
ولی مساله کسانی که سابقه اجرایی درخشانی دارند از افرادی که مواردی منفی در کارنامه خود دارند جدا است. این افراد سرمایه‌ها و تجارب ارزشمندی دارند.
اگر خدای ناکرده در زمان بررسی صلاحیت‌ها بر اساس دیدگاه‌های شخصی و سلایق گروهی و جناحی عمل شود، ممکن است افراد ارزشمندی نادیده گرفته شوند و یا رد صلاحیت شوند، چون صرفا با نگاه حاکم تفاوت دیدگاه دارند و به عنوان منتقد و مخالف کنار گذاشته می‌شوند که این رفتار با صحبت‌های مقام معظم رهبری در مورد انتخابات در تضاد است.
اگر رفتار‌های سلیقه‌ای و نگاه‌های گروهی و جناحی مسئولین و تصمیمگیران در دوره انتخابات مدیریت نشود، در عرصه عمومی آسیب زا خواهد بود.
کاهش مشارکت اجتماعی در انتخابات چه نسبتی با رفتار‌های سلیقه‌ای دارد؟ آیا افزایش مشارکت دلیلی قانع کننده برای جلوگیری از بروز برخورد‌های سلیقه‌ای نیست؟
متاسفانه فضای کشور هنوز به سمت مشارکت نرفته و این ضعفی در دستگاه‌های تبلیغاتی و در رسانه‌های ما است که گویی بالا بودن مشارکت اهمیتی برایشان ندارد.
انتخابات مجلس از جمله انتخاباتی در کشور است که بیشترین حضور مردم را دارد، چون این عرصه ارتباطی مستقیم با جامعه و مشکلات موجود دارد و مردم چشم اندازی دارند و با امیدی می‌آیند و به نماینده مورد نظر خود رای می‌دهند.
گرایشات سرزمینی و رفتار‌های قومی نیز در انتخابات نقش دارد. اما باز هم نقش رسانه مهم و غیر قابل انکار است. رسانه باید در این دوره تحمل خود را بالا ببرد باید وسعت فکر را جایگزین نگاه‌های محدود ساز کند. نمایندگان تمامی تفکر‌های رایج در کشور باید در صدا و سیما تریبونی برای بیان آرا و نظرات خود داشته باشند. رفتار‌های سلیقه‌ای و نگاه‌های جناحی آفت مشارکت است.
گفت‌و‌گو: فائزه صدر
