مخاطب 24- فضاپیمای OSIRIS-Rex ناسا در سال ۲۰۰۴ درست پس از ۷ سال سفر و با طی کردن مسافتی حدود ۴ میلیارد مایل خارج از جو سیاره ما، یکشنبه ۲مهر ۱۴۰۲ (صبح روز ۲۴ سپتامبر ۲۰۲۳)، با یک بسته‌ی با ارزش در صحرای یوتای آمریکا بر زمین نشست. این فضاپیما درواقع حدود نیم پوند از مواد جمع‌آوری شده از سیارک بنو، یعنی به مقدار ۷۷.۶ میلیارد کیلوگرم (۸۵ میلیون تنی) از آن را نیز با خود به همراه آورد.
گرانترین ماده
دانشمندان به کمک ماده جدا شده از سیارک بنو، می‌توانند به نتایج و تحقیقات کارآمدتری برسند؛ زیرا به آنها کمک خواهد کرد تا درباره شکل‌گیری منظومه شمسی و اجزای شیمیایی سیارک‌هایی مانند بنو که برای زندگی ما مورد نیاز هستند نیز به راحتی اطلاعات کافی‌ای را به دست بیاورند.
این ماموریت ناسا بودجه‌ای معادل ۸۰۰ میلیون دلار بوده است و در نهایت ۲۵۵ گرم (۹ اونس) نمونه از این سیارک، حدود ۱.۱۶ میلیارد دلار هزینه خواهد برد.
هزینه این نمونه‌برداری‌ها به چه صورت است؟
قیمت تعداد بسیار محدودی از سیارک‌های موجود با ۴.۷ میلیون دلار در هر گرم یا ۱۳۲ میلیون دلار در هر اونس برآورد شده است؛ که یعنی آنها حدود ۷۰۰۰۰ برابر قیمت طلا هستند و بدون شک در لیست گرانترین ماده در جهان با ارزش بسیار بالایی شناخته می‌شوند.
در بین سال‌های ۱۹۶۹ و ۱۹۷۲، آپلو در شش مأموریت خود حدودا ۳۸۲ کیلوگرم (۸۴۲ پوند) از کره‌ی ماه، نمونه‌هایی را به ارمغان آورد که درواقع این اولین ماموریت آپلو بود.
مجموعه کل هزینه‌ی برنامه‌ی آپولو با معادل تورم ۲۵۷ میلیارد دلاری در نظر گرفته شده است. سنگ‌های جدا شده از ماه معادل ۶۷۴۰۰۰ دلار در هر گرم (۱۹ میلیون دلار در هر اونس) قیمت گذاری شده بودند و این امر کاملا آشکارا نشان داد که بر نمایش فناوری پرواز‌های فضایی انسان، ارزش بسیاری را نهاده است.
در برنامه‌های بعدی ناسا قرار بر این است که در اوایل دهه ۲۰۳۰، نمونه‌هایی از مریخ را به زمین بیاورد تا در آنها احتمال وجود حیات باستانی را مورد برسی قرار بدهد. در در این مأموریت ۳۰ لوله نمونه از مریخ با وزن کلی ۴۵۰ گرم (۱ پوند) در اختیار محققین قرار داده می‌شود. درواقع قبلا مریخ نورد Perseverance توانسته بود ۱۰ نمونه‌ها را جمع‌آوری کرده بود.
این ماموریت هزینه‌های بسیار زیادی به دلیل پیچیدگی و استفاده از فضاپیما‌های متعدد را شامل می‌شود. آوردن و جمع‌آوری این نمونه‌ها هزینه‌ی ۱۱ میلیاردی را برگرفته است که اینیعنی یعنی ۲۴ میلیون دلار در هر گرم (۶۹۰ میلیون دلار در هر اونس) و پنج برابر هزینه فضا پیمای بنو می‌باشد.
تعدادی از شهاب سنگ‌ها رایگان هستند
تعداد کثیری از نمونه سنگ‌های منظومه شمسی یعنی حدود ۵۰ تن سنگ، کاملا خود به خود و رایگان راه خود را به سمت زمین در پیش می‌گیرند که البته بیشتر آنها در جو می‌سوزند و در صورت رسیدن روی سطح زمین، شهاب سنگ نامیده می‌شوند. بیشتر این نمونه‌ها تکه‌های جدا شده از سیارک‌های متنوعی هستند.
درواقع برای شناسایی آنها باید هزینه‌های گزافی را در نظر گرفت. اما زمین‌شناسان می‌توانند تعداد زیادی از آنها را بدون هزینه زیاد تشخیص دهند. البته در هر صورت این باز هم سخت است، زیرا بیشتر سنگ‌ها شبیه به یکدیگر هستند. این نوع شهاب‌سنگ‌ها هرگز جو گرانترین ماده در جهان به شمار نمی‌رود.
اکثر این شهاب‌سنگ‌ها کندریت نام‌گذاری می‌شوند. آنها به صورت آنلاین به فروش می‌رسند و قیمت پایه برای این شهاب‌سنگ‌ها کمتر از ۱۵ دلار در هر اونس (۵۰ سنت در هر گرم) تعیین شده است. همچنین کندریت‌ها با سنگ‌های معمولی به دلیل داشتن دانه‌های گردی به نام کندرول تفاوت آشکاری دارند. این گرد‌ها در زمان ظهور منظومه‌ی شمسی در ۴.۵ میلیارد سال پیش به حالتی از قطرات مذاب در فضا تشکیل شدند.
نوعی دیگر از شهاب‌سنگ‌ها به دلیل ذوب شدن سطح بیرونی‌شان حین عبور از جو زمین، جنس آهنی، پوسته‌ی تیره و ساختار داخلی بلوری فلز مانند دارند. جز گرانترین ماده در بین شهاب‌سنگ‌ها است و حدود ۵۰ دلار در هر اونس (۱.۷۷ دلار در هر گرم) یا حتی بیشتر فروخته می‌شود.
به این شهاب‌سنگ‌های آهنی پالازیت می‌گویند که با ماده‌ی معدنی به نام الیوین پوشانده شده است. زمانی که برش و یا سطح‌شان صیقل داده می‌شود به رنگ زرد کاملا شفافی درمی‌آیند و با این عمل قیمت‌شان به بیش از ۱۰۰۰ دلار در هر اونس (۳۵ دلار در هر گرم) می‌رسد.
گرانترین ماده
شهاب سنگ‌های فروانی روی زمین وجود دارد که تکه‌های جدا شده از ماه و مریخ هستند. در حدود ۶۰۰ عدد آنها متلعق به ماه است و وزن بزرگترین این سنگ‌ها ۱.۸ کیلوگرم (۴ پوند) می‌باشد که با قیمت حدود ۱۶۶ دلار در هر گرم (۴۷۰۰ دلار در هر انس) فروخته می‌شود. ۱۷۵ شهاب سنگ نیز متعلق به مریخ است. وقیمت آنها در هر گرم حدود ۳۸۸ دلار (هر انس ۱۱۰۰۰ دلار) معامله می‌شود.
همچنین محققین با استفاده از روش‌هایی مانند، برسی مسیر فرود آنها برای نشان دادن مسیر خود به سوی کمربند سیارک‌ها یا مقایسه‌ی ترکیب این شهاب‌سنگ‌ها با مرتبه‌ی مختلف سیارکی، پی‌ببرند که دقیقا از کجا آمده‌اند. حتی دانشمندان از طریق زمین‌شناسی و کانی‌شناسی سنگ‌های ماه و مریخ درواقع می‌توانند بفهمند که ماهیت واقعی آنها به کجا برمی‌گردد.
هنگامی که این سنگ‌ها به زمین می‌رسند، بسیار آلوده می‌شوند که البته به طور مشخص نمی‌توان فهمید این میکروب‌ها متعلق به خارج از جو یا خود زمین است. در عین حال هیچ روشی هم وجود ندارد تا تشخیص داده شود که این شهاب‌سنگ‌های رایگان از کجا می‌آیند. این درواقع محدودیت‌های آنها برای درک بهترشان هست و به همین علت جز یافته‌های مفید علمی به حساب نمی‌آیند.
عناصر و مواد معدنی گران‌بها
عناصر و مواد معدنی کم‌یاب بسیار گران قیمت هستند، اما عناصر ساده و قابل دسترس در جدول تناوبی از قیمت پایین‌تری برخوردارند. قیمت هر اونس کربن یک سوم سنت، آهن ۱ سنت، آلومینیوم ۵۶ سنت و حتی جیوه کمتر از یک دلار است (در هر ۱۰۰ گرم، کربن ۲.۴۰ دلار، آهن کمتر از یک سنت و آلومینیوم ۱۹ سنت قیمت دارد). هر اونس نقره ۱۴ دلار (۵۰ سنت در هر گرم) و طلا ۱۹۰۰ دلار در هر اونس (۶۷ دلار در هر گرم) است.
قیمت و ارزش هفت عنصر رادیواکتیو در طبیعت بسیار بالاست، زیرا بسیار نادر هستند. ساخت و تولید آزمایشگاهی این عناصر آنقدر سخت به شما می‌رود که آوردن نمونه از مریخ را نیز تحت الشعاع خودش قرار می‌دهد. در برآورد قیمت این عناصر پولونیوم ۲۰۹ و گرانترین آنها ۱.۴ تریلیون دلار در هر اونس (۴۹ میلیارد دلار در هر گرم) در نظر گرفته شده است.
سنگ‌های قیمتی گاهی نیز می‌توانند نسبت به ارزش و نوع سنگی که دارند در زمره‌ی گرانترین ماده در جهان معرفی قرار بگیرند. به عنوان مثال قیمت زمرد مرغوب ۱۰ برابر طلا و الماس سفید ۱۰۰ برابر طلا است.
نوعی از الماس‌ها وجود دارد که در سراسر معادن جهان با تعداد خیلی پایینی یافت می‌شود و رنگ آبی روشن آنها حاصل یک ناخالصی است. قیمت این الماس‌های کم‌یاب حدود ۵۵۰ میلیون دلار در هر اونس (۱۹ میلیون دلار در هر گرم) معامله می‌شود و از این رو کاملا برابری می‌کند با سرمایه‌ی مشخص شده‌ی نمونه‌هایی که در آینده از مریخ آورده می‌شود. درواقع یک اونس ۱۴۲ قیراط است، اما تعداد بسیار کمی از این جنس جواهرات به این بزرگی ساخته می‌شود.
گرانترین ماده و با ارزش‌ترین ماده مصنوعی ساخته شده توسط بشر، متعلق به یک قفس کروی شکل کوچک از جنس کربن می‌باشد که درون فضای خالی آن اتم نیتروژن محبوس شده است. همچنین اتم نیتروژن داخل قفس کاملا پایدار مانده و به همین دلیل می‌توان از آن برای اندازه‌گیری زمان بهره برد. دو ماده‌ی فولرن‌های اندوهدرال از مواد کربنی ساخته شده‌اند که احتمالا می‌شود از آنها برای ایجاد ساعت‌های اتمی با دقت بالا استفاده کرد. قیمت آنها ۴ میلیارد دلار در هر اونس (۱۴۱ میلیون دلار در هر گرم) محاسبه می‌شود.
پادماده را به عنوان گرانترین ماده در جهان، فقط می‌توان در طبیعت پیدا کرد، اما بیشتر از آنچه که فکر می‌کنیم کم‌یاب است. هر پادماده از دو پادذره تشکیل شده و هر پادذره پس از ایجاد خیلی سریع توسط یک ذره‌ی معمولی نابود می‌شود و تشعشع تولید می‌کند. به همین خاطر است که حجم پادماده در طبیعت بسیار کم می‌باشد.
با وجود همه این‌ها شتاب‌دهنده‌ی ذرات در سرن (CERN) توانایی تولید ۱۰ میلیون آنتی پروتون در دقیقه را دارند. این بسیار زیاد به نظر می‌رسد، اما با این سرعت تولید یک اونس (۳.۵ x ۱۰۱۶ دلار در هر گرم) میلیارد‌ها سال طول خواهد کشید و یک میلیارد (۱۰۱۸ دلار) هزینه آن است.
منبع: گجت نیوز
