غار کرفتو، غاری آهکی است که از دیدنی های استان کردستان است و حدود ۱۰۰ متر با سطح زمین فاصله دارد. البته برای رسیدن به این غار لازم نیست تا راه سختی را کوهپیمایی کنید چون گذر از ۱۸۰ پله می تواند شما را به آن برساند. جالب است بدانید روی سر در یکی از اتاق های این غار، کتیبه ای وجود دارد که به زبان یونانی نوشته شده است و نوشته ی آن به این صورت است: «اینجا خانه ی هراکلس است، هر کس در آن وارد شود امن است». به همین دلیل به این غار، خانه هراکلس هم می گویند.
خود غار حدود ۷۵۰ متر طول دارد که به دلیل پر پیچ و خم بودن و انشعابات زیادی که دارد، کسی موفق نشده است همه جای آن را شناسایی کند و بگردد و به همین دلیل، نقشه ای از این غار که کامل باشد و همه ی مسیرها و جزییات در آن وجود داشته باشد، موجود نیست.
روی دیواره های غار، نگاره هایی از حیوانات مختلف و انسان هایی که روی اسب سوار شده اند، دیده می شود، نقش هایی از گوزن و حیوانات ناشناخته ی دیگری که البته خیلی از آنها قابل دیدن نیستند. همچنین روی دیوارها، نقش هایی از حیوانات، انسان ها و گیاه ها وجود دارد.
اتاق های این غار و راهروهای آن طوری هستند که به هم ربط دارند و نورگیرهایی از آنها به بیرون وجود دارد
غار کرفتو در گذشته
طبق تحقیقاتی که شده، این غار در گذشته زیر آب بوده و بعد از مدتی از آب به بیرون آمده است. از ویژگی های این غار این است که چهار طبقه دارد و در هر طبقه راهرو و اشعابات زیادی وجود دارد که بعضی از آنها تا حالا کشف شده است، تعدادی از این راهروها به هم مرتبطند. در جای جای این غار، کتیبه هایی از دوران قبل از تاریخ دیده می شود که با دست کنده شده اند و به همین دلیل ارزش تاریخی بسیار زیادی دارند.
وجود همین کتیبه ها و تراشه های سنگی ای که در بیرون غار و داخل آن کشف شده است، این احتمالا را بوجود آورده که در دوران قبل از تاریخ، انسان های ماقبل تاریخی از آن استفاده می کرده اند. همچنین سفال ها و اشیا دیگری در آن پیدا شده اند که نشان دهنده ی ادامه ی زندگی انسان ها در آن، در دوران اشکانیان و ساسانیان است.
اما زیباترین بخش این غار، طبقه ی سوم آن است که از نظر پله های آستانه ی آن، کنده کاریهای اتاق ها و فرم خاص سقف به شکل کمانی و نورگیرها، اهمیت ویژه ای دارد. این غار زیبا در سال ۱۳۸۱، در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت.
