پیامدهای پیروزی اردوغان بر روابط ترکیه با ناتو و سوریه
مخاطب24:ایندیپندنت نوشته است: پیروزی رجب طیب اردوغان در انتخابات اخیر ریاستجمهوری ترکیه، تاییدی بر حمایت رایدهندگان این کشور از سیاستها و چشمانداز اردوغان برای آینده است. با این حال، ترکیه در سالهای آینده با چالشهای زیادی مواجه است، چالشهایی که برای حفظ ثبات این کشور و توسعه آن، باید بهطور جدی با آنها برخورد شود.
در کوتاهمدت، پیروزی اردوغان میتواند به تداوم سیاستهای فعلی او در زمینههایی مانند اقتصاد، امنیت و روابط خارجی منجر شود. همچنین انتظار میرود ترکیه به تقویت روابط دیپلماتیک خود با سایر کشورها ازجمله کشورهای اروپایی، خاورمیانه و آسیا ادامه دهد.
از سوی دیگر، سیاستهای اردوغان میتواند باعث تشدید تنش با کشورهای اروپایی بهویژه در مورد مناقشه قبرس و دخالت در امور داخلی سایر کشورها شود؛ بهویژه اینکه سیاستهای او در این زمینه به برانگیخته شدن انتقادهای گسترده بینالمللی منجر شده است، بنابراین ترکیه باید برای کاهش تنش و بهبود روابط با کشورهای اروپایی تلاش کند.
همچنین احتمالا پیروزی اردوغان بر اقتصاد ترکیه تاثیر میگذارد. هرچند ترکیه در سالهای اخیر شاهد رشد اقتصادی بالایی بوده است، اما چالشهایی که در حال حاضر فراروی رشد اقتصادی این کشور قرار دارد، باید برطرف شود. تنش سیاسی احتمالی با کشورهای اروپایی میتواند به سرمایهگذاریهای خارجی آسیب برساند، تورم را افزایش دهد، نرخ بهره را بالا ببرد و از ارزش لیر ترکیه بکاهد.
به همین دلیل، دولت ترکیه باید برای حفظ ثبات اقتصادی کشور و دستیابی به رشد اقتصادی پایدار اقدامهای جدی انجام دهد، سرمایهگذاری در زیرساختها، آموزش، فناوری و نوآوری را افزایش دهد و فضای کسبوکار کشور را بهبود بخشد.
در هر صورت، حامیان اردوغان میگویند پیروزی او نشاندهنده محبوبیت و قدردانی ملت از نفوذ ۲۰ ساله او در ترکیه، ابتدا بهعنوان نخستوزیر سپس بهعنوان رئیسجمهوری است. آنها معتقدند که ترکیه به دلیل رشد اقتصادی، بهبود زیرساختها و نقش فعالتر در امور جهانی بسیار قویتر از ۲۰ سال پیش است. علاوه بر این، اردوغان علیرغم وضعیت ترکیه بهعنوان عضو ناتو، از اتخاذ رویکردی مستقل از غرب هراسی ندارد.
ترکیه از سال ۱۹۵۲ به عضویت سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) درآمد و این عضویت به بخش حیاتی و مهمی از سیاست امنیت ملی این کشور تبدیل شد. با این حال، پیروزی اردوغان در انتخابات اخیر ریاستجمهوری ممکن است بر روابط ترکیه و ناتو تاثیر بگذارد.
با آنکه ترکیه همچنان عضو ناتو است، اما کشورهای عضو ناتو در مورد پارهای از مسائل ابراز نگرانی میکنند. بهعنوان مثال، ترکیه یکی از شرکای اصلی ناتو در منطقه است، با این حال، بین ترکیه و ناتو در بسیاری از مسائل منطقه ازجمله درگیری در سوریه و عراق، تنش با یونان و قبرس و موضع ترکیه در قبال جنگ روسیه و اوکراین، اختلافاتی وجود دارد.
سیاستهای اردوغان باعث تشدید تنش بین ترکیه و کشورهای ائتلاف اروپایی شد و همین امر روابط ترکیه و ناتو را پیوسته در معرض برخی فشارها قرار میدهد و بعید نیست که این ناسازگاری به کاهش سرعت همکاری نظامی ترکیه و ناتو و افزایش تنشهای دیپلماتیک بین دو طرف منجر شود.
با این حال، ناتو همچنان اهمیت ترکیه را بهعنوان یکی از اعضای مهم این ائتلاف درک میکند و حفظ روابط خوب با ترکیه را بخشی از سیاست امنیت ملی این ائتلاف میداند. به همین دلیل، ناتو همواره به دنبال بهبود روابط با ترکیه و تقویت همکاری در زمینههای مختلف اعم از مبارزه با تروریسم، پدافند هوایی و موشکی است.
شایان ذکر است که روابط ترکیه و ناتو به عوامل زیادی ازجمله سیاست داخلی ترکیه و روابط خارجی این ائتلاف بستگی دارد. اگرچه پیروزی اردوغان در انتخابات اخیر ریاستجمهوری ممکن است بر روابط ترکیه و ناتو تاثیر بگذارد، اما روابط دو طرف همچنان قوی و پایدار است و ایجاب میکند برای حفظ ثبات منطقهای و بینالمللی، همکاری میان دو طرف ادامه داشته باشد.
البته توجه سایر کشورها بر تاثیر انتخاب مجدد اردوغان بر مواضع ترکیه در امور جهانی متمرکز است؛ بهویژه اینکه ترکیه در دوره حکومت اردوغان به یک بازیگر تعیینکننده در بسیاری از پروندههای مهم و حیاتی تبدیل شد که ازجمله میتوان به سیاست ترکیه در قبال جنگ روسیه و اوکراین اشاره کرد. آنکارا از پیوستن به تحریمهای اعمال شده علیه روسیه در پی آغاز جنگ بین روسیه و اوکراین امتناع ورزید، اما در مذاکره برای توافق بر سر صادرات غلات اوکراین از طریق دریای سیاه نقشی حیاتی ایفا کرد. ترکیه بهعنوان یکی از اعضای ناتو، پیوستن فنلاند به این ائتلاف را پذیرفت، اما همچنان از عضویت سوئد جلوگیری میکند.
اقدامهای بعدی رئیسجمهوری ترکیه در قبال سوریه هنوز مشخص نیست. به نظر میرسد اردوغان همچنان به دنبال حفظ مناطق اشغال شده در شمال سوریه، ادامه حمله علیه نیروهای کرد سوریه است، افزون بر اینکه مذاکرات جاری دولت ترکیه برای عادیسازی روابط با سوریه را با اهدافی متناقض دنبال میکند.
آنکارا همچنین قصد دارد نزدیک به چهار میلیون سوری مقیم ترکیه را به مناطق تحت اشغالش در خاک سوریه انتقال دهد. به همین ترتیب، ممکن است بهمنظور ایجاد یک منطقه حائل دیگر در شمال سوریه، نیروهای مسلح ترکیه در صورت لزوم، به مناطق تحت کنترل کردها حمله کنند.
از آنجا که بشار اسد، رئیسجمهوری سوریه، هرگونه دیدار مستقیم با اردوغان را به خروج کامل نیروهای ترکیه از خاک سوریه مشروط کرده است، بنابراین، هرگونه حمله به خاک سوریه، به وخامت بیشتر روابط بین دو کشو منجر میشود. به هر حال، روسیه و ایران بهعنوان دو میانجی، همچنان به تلاشهای خود برای نزدیک کردن دیدگاههای رهبران دو کشور ترکیه و سوریه و دستیابی به راهحلی که برای همه قابل پذیرش باشد، ادامه میدهند.
